Przejdź do zawartości

Błażowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Błażowa
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

rzeszowski

Gmina

Błażowa

Aglomeracja

rzeszowska

Data założenia

XV wiek

Prawa miejskie

przed 1770

Burmistrz

Jerzy Kocój

Powierzchnia

4,23[1] km²

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


2077[2]
500[1] os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 17

Kod pocztowy

36-030

Tablice rejestracyjne

RZE

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Błażowa”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Błażowa”
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego
Mapa konturowa powiatu rzeszowskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Błażowa”
Położenie na mapie gminy Błażowa
Mapa konturowa gminy Błażowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Błażowa”
Ziemia49°53′00″N 22°05′58″E/49,883333 22,099444
TERC (TERYT)

1816024

SIMC

0974280

Urząd miejski
pl. Jana Pawła II 1
36-030 Błażowa
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Błażowa – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Błażowa, na Pogórzu Dynowskim, nad rzeką Ryjak (dopływ Strugu). Lokalny ośrodek handlowo-usługowy i drobnego przemysłu.

Błażowa położona jest w ziemi sanockiej[3]. Uzyskała lokację miejską przed 1770[4].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Błażowa. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. rzeszowskiego.

Według danych z 31 grudnia 2021 Błażowa liczyła 2149 mieszkańców.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Początki osady nie są znane – pierwsza wzmianka o Błażowej pochodzi z 1429[5] i zawarta jest w dokumencie dotyczącym lokalizacji pobliskiej wsi Kąkolówka, wydanym w Dynowie przez Piotra Lunaka Kmitę. Nazwa Błażowa (dawniej Błażejowa) wywodzi się od Błaża (Błażeja)[6], zapewne imienia zasadźcy lub pierwszego jej właściciela. Wcześniej jeszcze znana jako Złotowieniec – według legendy miał taką nazwę nadać król Władysław II Jagiełło, gdy przejeżdżał obok osady i spostrzegł, że naokoło rosną złociste łany zboża.

Mikołaj Rzeszowski herbu Doliwa był właścicielem Błażowej i Rzeszowa. W 1596 powstała fundacja stypendialna utworzona przez księdza Tomasza Raskowicza z Pyzdr – proboszcza z Błażowej dla miejscowej młodzieży. W 1624 i w 1672 najazdy Tatarów spowodowały zniszczenie Błażowej.

Prawa miejskie Błażowa otrzymała przed 1770, była wtedy własnością prywatną. W latach 1772–1918 miasto znajdowało się w zaborze austriackim.

Na przełomie XIX i XX w. nastąpił w mieście rozkwit ruchu spółdzielczego. W okresie międzywojennym miały miejsce strajki chłopskie, a w okresie okupacji niemieckiej miasto było ośrodkiem ruchu oporu. Działał tu ksiądz Michał Pilipiec ps. „Ski” (1912 – 8 grudnia 1944) – kapelan AK, m.in. Obwodu Rzeszów. Związany pracą z Futomą i Błażową[7]. Powołana tu została Placówka AK Błażowa z Dynowem, na czele której stanął krypt. „Buk” – Stanisław Jakubczyk ps. „Chrobry”, Podobwód Rzeszów-Południe AK.

Dużą część ludności Błażowej stanowili Żydzi. Początki żydowskiego osadnictwa sięgają XVIII w. W latach dwudziestych XX w. stanowili ok. 18% ludności miasta. W czasie drugiej wojny światowej w Błażowej funkcjonowało getto, zlikwidowane 26 czerwca 1942. Większość błażowskich Żydów została przesiedlona do getta w Rzeszowie, a następnie zamordowana.

4 grudnia 1944 do miejscowości tej przyjechali funkcjonariusze UB z Rzeszowa i przeprowadzili aresztowania wśród mieszkańców, głównie żołnierzy AK. Wśród aresztowanych, obok ks. Michała Pilipca, znaleźli się Dominik Sobczyk ps. Trop (sekretarz gminy zbiorowej Błażowa), Stanisław Rybka ps. Szpak (plutonowy, dowódca drużyny I Plutonu AK Błażowa), Józef Bator ps. Żyto (żołnierz AK) oraz szereg innych osób.

W 1950 na placu Wolności wzniesiono Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej[8].

Miasto jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Marcina oraz dekanatu Błażowa.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Piramida wieku mieszkańców Błażowej w 2014.

Zabytki[9]

[edytuj | edytuj kod]
Neogotycki kościół pod wezwaniem św. Marcina
  • dwór, pierwotnie klasycystyczny, z przełomu XVIII i XIX w.
  • kościół parafialny pw. św. Marcina z końca XIX w. w stylu neogotyckim
  • kaplica cmentarna w Błażowej wzniesiona w 1904 w stylu neogotyckim
  • ratusz wybudowany w 1900
  • cmentarz żydowski pochodzący z XVIII w.
  • pomnik Króla Władysława Jagiełły wzniesiony w 1910 z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem

Sport

[edytuj | edytuj kod]

W Błażowej działa klub piłkarski Błażowianka Błażowa założony w 1923[10]. W sezonie 2022/2023 drużyna rozgrywała mecze w klasie okręgowej[11]. W 2010 założono klub piłki koszykowej SSK Błażowa, który w 2014 przeniesiono do Rzeszowa[12].

Ludzie związani z Błażową‎ ‎

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: ‎Ludzie związani z Błażową‎.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. ↑ Raport o stanie gminy Błażowa za rok 2023. Stan ludności 31.12.2023 s. 15 [dostęp 2024-10-14]
  3. ↑ Wojciech Trzebiński: Działalność urbanistyczna magnatów i szlachty w Polsce XVIII wieku. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962, s. 12.
  4. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20-21.
  5. ↑ Błażowa – Blisko Polski (dostęp 27.10.2024)
  6. ↑ Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984, s. 30. ISBN 978-83-04-01090-1.
  7. ↑ Polski Słownik Biograficzny T.26/2.- Wrocław, 1981.
  8. ↑ Dominika Czarnecka "Pomniki Wdzięczności Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej" IPN 2015, ISBN 978-83-7629-777-4, str. 385
  9. ↑ Błażowa – Powiat Rzeszowski (dostęp 27.10.2024)
  10. ↑ Historia klubu [online], blazowianka.pl [dostęp 2023-06-11].
  11. ↑ Ludowy Klub Sportowy Błażowianka Błażowa w bazie 90minut.pl
  12. ↑ Mateusz Chmiel, SSK Rzeszów marzy o koszykarskiej I lidze. Na ich mecze warto przychodzić [online], rzeszow.wyborcza.pl, 24 lutego 2018 [dostęp 2023-06-11].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Błażowa
Części miasta wg TERYT
Dawniej w granicach Błażowej

Herb Błażowej

Powiat rzeszowski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu rzeszowskiego

Powiat rzeszowski (1920–1975) (► II RP) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39 i 1945–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39, 1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Gminy (1939–45)
Miejskie
Wiejskie[A]
  1. ↑ kursywą opisano jednostki utworzone przez władze hitlerowskie
Miasta województwa podkarpackiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa podkarpackiego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Błażowa&oldid=75065011”