Przejdź do zawartości

Bigelow Expandable Activity Module

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bigelow Expandable Activity Module (BEAM)
Ilustracja
Inne nazwy

BEAM

Rakieta nośna

Falcon 9 FT

Miejsce startu

Cape Canaveral Air Force Station, USA

Opis
Komponent stacji

ISS

Typ elementu

habitat

Czas trwania misji
Start

8 kwietnia[1] 2016 (20:43 UTC)

Dokowanie

16 kwietnia 2016

Wymiary
Długość

4,01[2] m

Średnica

3,23[2] m

Masa całkowita

1400[2] kg

Pojemność hermetyzowana

16[2] m3

Multimedia w Wikimedia Commons

Bigelow Expandable Activity Module (BEAM) – nadmuchiwany, testowy moduł mieszkalny stanowiący od 2016 r. element Międzynarodowej Stacji Kosmicznej opracowany przez firmę Bigelow Aerospace w ramach kontraktu z NASA. Służy on jako testowy moduł, który będzie dołączony do stacji w latach 2016-2018 celem sprawdzenia przydatności tego rodzaju konstrukcji w astronautyce załogowej. Firma planuje wybudować drugi identyczny moduł, który posłuży na planowanej przez nią stacji komercyjnej za śluzę powietrzną.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W początkach roku 2010 NASA wróciła do pomysłu wykorzystania nadmuchiwanych habitatów podobnych do konstrukcji Transhab[3][4]. Rozważano wtedy wykorzystanie projektów firmy Bigelow, która przejęła tę technologię. Wśród planów był m.in. moduł o kształcie toroidalnym, zwany Bigelow Expandable Activity Module. Taki typ modułu posłużyć miał za konstrukcję testową wirówki dla projektu Nautilus-X[5]. W styczniu 2011 roku Bigelow przewidywał budowę i przygotowanie do lotu w czasie 24 miesięcy od podpisania kontraktu[6].

20 grudnia 2012 roku NASA przyznała firmie Bigelow kontrakt na 17,8 miliona dolarów, mający umożliwić skonstruowanie modułu[7] w ramach prowadzonego przez Agencję programu Advanced Exploration Systems[8].

Plany NASA zostały ogłoszone w 2013 roku, planowaną datą wyniesienia nowego modułu na orbitę był rok 2015[9]. Termin budowy został dotrzymany[10]. Wyniesienie modułu, zaplanowane na wrzesień 2015, uległo przesunięciu ze względu na eksplozję tuż po starcie rakiety Falcon 9 podczas misji zaopatrzeniowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną 28 czerwca 2015[11]. Ostatecznie moduł BEAM został wyniesiony w kosmos 8 kwietnia 2016 za pomocą rakiety Falcon 9 w jej nowej wersji Full Thrust, w ramach misji zaopatrzeniowej CRS-8[1].

Bigelow Aerospace planuje wybudować drugi moduł BEAM, który posłuży za śluzę powietrzną dla komercyjnej stacji Bigelow. Struktura modułu pozwoli na pomieszczenie jednocześnie do trzech osób – o jedną więcej, niż pozwalają na to śluzy na ISS[12].

Przebieg budowy modułu

[edytuj | edytuj kod]
Gotowy do wystrzelenia moduł Bigelow Expandable Activity Module w hali Bigelow Aerospace w Las Vegas (12 marca 2015)
Przebieg napełniania powietrzem modułu BEAM zacumowanego do ISS (28 maja 2016)

Zakontraktowana przez NASA wersja modułu ma kształt cylindryczny i jest mniejsza od pierwotnie planowanego torusa. W ramach zawartego w maju 2013 roku kontraktu firma Sierra Nevada Corporation wykonała wart 2 miliony dolarów mechanizm Common Berthing Mechanism, z pomocą którego moduł zostanie zacumowany do ISS[9].

12 marca 2015 roku na konferencji prasowej w fabryce Bigelow Enterprises zaprezentowano mediom gotowy moduł dla stacji ISS, spakowany do wystrzelenia[13]. Wnętrze modułu opisano jako „duża szafa z wyściełanymi ścianami, z wyposażeniem i czujnikami zainstalowanymi na dwóch centralnych podporach”[14].

Parametry

[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie danych podanych przez wytwórcę modułu[2]:

Moduł w postaci złożonej rozłożonej
Masa (t) 1,40 1,40
Długość (m) 2,16 4,01
Średnica (m) 2,36 3,23
Objętość (m3) 3,6 16,0

Przebieg misji BEAM

[edytuj | edytuj kod]

Instalacja modułu na ISS

[edytuj | edytuj kod]

Wiosną 2015 r. ustalono, że BEAM zostanie dostarczony na ISS w ładowni statku Dragon w misji dostawczej CRS-8, która była planowana we wrześniu 2015 r. Jednak na skutek awarii rakiety Falcon 9 podczas startu misji CRS-7 w czerwcu 2015 r., doszło do dużych opóźnień.

Ostatecznie moduł BEAM został wyniesiony w kosmos 8 kwietnia 2016 r. za pomocą rakiety Falcon 9 statkiem Dragon firmy SpaceX w ramach misji zaopatrzeniowej CRS-8[1]. Moduł w stanie złożonym został umieszczony w części niehermetyzowanej statku.

10 kwietnia 2016 r. BEAM został dostarczony w ładowni statku Dragon do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[15].

16 kwietnia 2016 r. BEAM został przez astronautę Tima Peake wyjęty z ładowni statku manipulatorem Canadarm2, po czym o godz. 9:36 UTC przyłączony do bocznego węzła cumowniczego modułu Tranquility[16][17].

Pierwszą próbę napełnienia modułu powietrzem i rozłożenia go przeprowadzono 26 maja 2016 r. Próba okazała się nieudana prawdopodobnie z powodu 10-miesięcznego przetrzymywania modułu w stanie złożonym w oczekiwaniu na opóźniający się start, co mogło spowodować zaprasowanie się materiału, z którego moduł został wykonany. Moduł powiększał się w bardzo małym stopniu mimo pompowania do niego powietrza. Próbę powtórzono dwa dni później, 28 maja 2016 r. Operację przeprowadzał astronauta Jeff Williams. Proces napełniania modułu trwał ok. 7,5 godziny i przebiegał o wiele wolniej niż zakładano, ale zakończył się sukcesem[18].

Testy modułu

[edytuj | edytuj kod]

Dwuletnia misja miała służyć testom dotyczącym m.in. trwałości struktury, przenikliwości promieniowania, wyciekom atmosfery i utrzymaniu temperatury[8]. Załoga miała jedynie co jakiś czas wchodzić do modułu by zebrać dane, natomiast poza tym moduł miał pozostawać zamknięty[19]. Pierwotnie planowano, że po zakończeniu dwuletniej misji BEAM zostanie odcumowany od ISS i spłonie w atmosferze. Przed jej zakończeniem, 2 października 2017 NASA ogłosiła przedłużenie misji modułu i podpisanie z Bigelow Aerospace umowy na podtrzymanie funkcjonowania modułu przez 3 lata z dwoma możliwymi jednorocznymi przedłużeniami. BEAM miał być wykorzystywany jako magazyn, uwalniając przestrzeń w innych modułach stacji[20]. W lipcu 2019 przedstawiciele agencji oświadczyli, że moduł przewyższył ich oczekiwania, stał się istotnym elementem stacji, w którym przechowywane jest nawet 1440 kg zapasów i że BEAM uzyskał certifykację na pozostanie na stacji do 2028 roku[21]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • Model BEAM w trakcie testów ciśnieniowych (2013)
    Model BEAM w trakcie testów ciśnieniowych (2013)
  • Wnętrze makiety modułu BEAM (2014)
    Wnętrze makiety modułu BEAM (2014)
  • Załadunek do ładowni Dragona (24.02.2016)
    Załadunek do ładowni Dragona (24.02.2016)
  • Start rakiety Falcon 9 z BEAM załadowanym do statku Dragon (8.04.2016)
    Start rakiety Falcon 9 z BEAM załadowanym do statku Dragon (8.04.2016)
  • Przyłączenie BEAM do ISS (16.04.2016)
    Przyłączenie BEAM do ISS (16.04.2016)
  • BEAM dołączony do ISS, jeszcze w stanie złożonym (16.04.2016)
    BEAM dołączony do ISS, jeszcze w stanie złożonym (16.04.2016)

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c William Graham: SpaceX return Dragon to space as Falcon 9 nails ASDS landing. [w:] NASASpaceFlight.com [on-line]. 2016-04-08. [dostęp 2016-04-09]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e BEAM: the experimental platform. Bigelow Aerospace, LLC. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
  3. ↑ Paul Marks: NASA turned on by blow-up space stations. [w:] New Scientist [on-line]. 3 marca, 2010. [dostęp 2010-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  4. ↑ A New Space Enterprise of Exploration: Inflatable Module Mission. [w:] NASA.gov [on-line]. 26 maja 2010. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  5. ↑ Clark S Lindsey: NASA NAUTILUS-X: multi-mission exploration vehicle includes centrifuge, which would be tested at ISS. [w:] HobbySpace.com [on-line]. 28 stycznia 2011. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2011)]. (ang.).
  6. ↑ Leonard David: International Space Station Could Get Private Inflatable Room. [w:] Space.com [on-line]. 26 stycznia 2011. [dostęp 2011-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  7. ↑ NASA Headquarters: NASA Contract to Bigelow Aerospace. [w:] SpaceRef.com [on-line]. 11 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  8. ↑ a b NASA to Test Bigelow Expandable Module on Space Station. [w:] NASA.gov [on-line]. 16 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  9. ↑ a b Dan Leone: Sierra Nevada Corp. To Build ISS Berthing Hardware for Bigelow Module. [w:] Space News [on-line]. 12 czerwca 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-14)]. (ang.).
  10. ↑ Boeing, SpaceX Prepare For First Crew Flights To ISS. [w:] Aviation Week & Space Technology [on-line]. 30 stycznia 2015. [dostęp 2015-02-03]. (ang.).
  11. ↑ Expandable space stations will be tested and proven in space within 12 months and then larger modules will increase space station size per cost by over ten times. [w:] Next Big Future [on-line]. 2015-08-30. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
  12. ↑ Carl Franzen: Inflatable Spacecraft's Other Goal: Space Walks For Tourists. [w:] Talking Points Memo [on-line]. 17 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 lipca 2013)]. (ang.).
  13. ↑ New Expandable Addition on Space Station to Gather Critical Data for Future Space Habitat Systems. [w:] NASA.gov [on-line]. 12 marca 2015. (ang.).
  14. ↑ Hannah Dreier: Space station to get $18 million balloon-like room. [w:] Associated Press [on-line]. 17 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  15. ↑ Chris Gebhardt: ISS welcomes CRS-8 Dragon after flawless launch. NASASpaceflight.com, 2016-04-09. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
  16. ↑ Chris Bergin: BEAM installed on ISS following CRS-8 Dragon handover. NASASpaceflight.com, 2016-04-16. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
  17. ↑ Jim Wilson: BEAM Successfully Installed to the International Space Station. NASA, 2016-04-16. [dostęp 2016-04-16]. (ang.).
  18. ↑ Pete Harding: ISS controllers complete BEAM module expansion. NASASpaceflight.com, 2016-05-28. [dostęp 2016-05-29]. (ang.).
  19. ↑ Brian Vastag: International space station to receive inflatable module. [w:] The Washington Post [on-line]. 16 stycznia 2013. [dostęp 2015-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 stycznia 2013)]. (ang.).
  20. ↑ Jeff Foust: NASA plans to extend expandable module’s stay on space station. Spacenews.com, 2017-10-03. [dostęp 2020-08-07]. (ang.).
  21. ↑ Jeff Foust: NASA planning to keep BEAM module on ISS for the long haul. Spacenews.com, 2019-08-12. [dostęp 2020-08-07]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Moduły i systemy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Moduły
Podsystemy
Pojazdy zaopatrzeniowe

  1. ↑ elementy odłączone od stacji
  2. ↑ a b c d e f g elementy anulowane
  3. ↑ elementy jeszcze nie dostarczone do stacji
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bigelow_Expandable_Activity_Module&oldid=66899519”