Bilbil czerwonoplamy

Bilbil czerwonoplamy
	Pycnonotus cafer
	(Linnaeus, 1766)
	; Zdjęcie wykonane w Kalkucie w Indiach
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	bilbile
Rodzaj	Pycnonotus
Gatunek	bilbil czerwonoplamy
Synonimy
	[Turdus] cafer Linnaeus, 1766; Molpastes cafer (Linnaeus, 1766); Molpastes haemorrhous; Pycnonotus pygaeus;
	[Turdus] cafer Linnaeus, 1766; Molpastes cafer (Linnaeus, 1766); Molpastes haemorrhous; Pycnonotus pygaeus;
Podgatunki
	P. c. humayuni Deignan, 1951; P. c. intermedius Blyth, 1846; P. c. bengalensis Blyth, 1845; P. c. stanfordi Deignan, 1949; P. c. melanchimus Deignan, 1949; P. c. wetmorei Deignan, 1960; P. c. cafer (Linnaeus, 1766); P. c. haemorrhousus (J. F. Gmelin, 1789);
	P. c. humayuni Deignan, 1951; P. c. intermedius Blyth, 1846; P. c. bengalensis Blyth, 1845; P. c. stanfordi Deignan, 1949; P. c. melanchimus Deignan, 1949; P. c. wetmorei Deignan, 1960; P. c. cafer (Linnaeus, 1766); P. c. haemorrhousus (J. F. Gmelin, 1789);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bilbil czerwonoplamy^[4] (Pycnonotus cafer) − gatunek małego, azjatyckiego ptaka z rodziny bilbili (Pycnonotidae).

Zasięg występowania

Gatunek ten występuje w tropikalnym klimacie Azji Południowej, od zachodniego Pakistanu, Indii i Sri Lanki po Mjanmę i południowo-zachodnie Chiny. Ptak został wprowadzony przez człowieka lub samoistnie zaczął osiedlać się na wielu wyspach Pacyfiku, m.in. na Fidżi, Samoa, Tonga i na Hawajach. Pewnym jest, iż sam rozprzestrzenił się w części Dubaju, Emiratów Arabskich oraz Nowej Zelandii. Bilbil ten jest uznawany za jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie^[5], umieszczono go na liście IUCN:100 of the World's Worst Invasive Alien Species obejmującej zarówno zwierzęta, jak i rośliny^[6].

Taksonomia

Bilbil czerwonoplamy został pierwszy raz opisany przez Karola Linneusza w 1766. Kilka populacji tego rozpowszechnionego gatunku traktowanych było jako podgatunki (lub rasy). Podgatunek nominatywny został zanotowany na południu Indii^[7]. Jako gatunek typowy oznaczony został przez Erwina Stresemanna osobnik z Puducherry^[8]. Rasa zachodnia, uważana za pośrednią, występuje w Kaszmirze i Kohat, aż do Gór Słonych oraz wzdłuż Himalajów do Kumaon. Rasa bengalska spotykana jest w Himalajach, od wschodniego Nepalu po Asam. Na południe od obszarów występowania ras pośredniej i bengalskiej znajdują się obszary występowania rasy pallidus (na południowy zachód aż do Ahmednagaru) oraz rasy saturatus (w kierunku rzeki Godawari). Nie istnieją wyraźne granice w określeniu występowania tych dwóch ostatnich form, stąd nowsze opracowania nie rozróżniają rasy pallidus od saturatus.

Wyróżnia się jeszcze kilka innych ras: humayuni (rasa pustynna spotykana w Sindh i w północno-zachodnich Indiach), stanfordi (północno-wschodnie Indie, północna Mjanma i południowe Chiny), haemorrhousus (Sri Lanka) i melanchimus (południe Mjanmy i północne tereny Tajlandii). Dwie wcześniej rozpoznawane rasy nigropileus (południe Mjanmy) i burmanicus (północ Mjanmy) uważane są obecnie za hybrydy.

Obecnie wyróżnia się następujące podgatunki P. cafer^[9]^[2]:

P. cafer humayuni
P. cafer intermedius
P. cafer bengalensis
P. cafer stanfordi
P. cafer melanchimus
P. cafer wetmorei (syn. P. cafer saturatus)
P. cafer cafer
P. cafer haemorrhousus

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje bilbila czerwonoplamego za gatunek najmniejszej troski (LC, least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie jest dokładnie znana, aczkolwiek ptak ten opisywany jest jako generalnie pospolity, bardzo liczny w Nepalu, Indiach, Sri Lance i Bangladeszu, rzadki w Chinach. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[3].

Przypisy

↑ Pycnonotus cafer, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).
↑ ^a ^b Pycnonotus cafer, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-05].
↑ Lowe S., Browne M., Boudjelas S., De Poorter M.: 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species: A selection from the Global Invasive Species Database. www.issg.org, 2000. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
↑ GISD [online], www.iucngisd.org [dostęp 2023-03-02] .
↑ Hugh Whistler: Popular Handbook of Indian Birds. London: Gurney & Jackson, 1949, s. 68–70.
↑ Erwin Stresemann. On the birds collected by Pierre Poivre in Canton, Manila, India and Madagascar (1751-1756). „Ibis”. 94 (3), s. 499–523, 1952. British Ornithologists' Union. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1952.tb01847.x.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bulbuls. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-05]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Pycnonotus cafer, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Red-vented Bulbul (Pycnonotus cafer). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).

[iucn-3] Pycnonotus cafer, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-05].

[5] Lowe S., Browne M., Boudjelas S., De Poorter M.: 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species: A selection from the Global Invasive Species Database. www.issg.org, 2000. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).

[6] GISD [online], www.iucngisd.org [dostęp 2023-03-02] .

[7] Hugh Whistler: Popular Handbook of Indian Birds. London: Gurney & Jackson, 1949, s. 68–70.

[8] Erwin Stresemann. On the birds collected by Pierre Poivre in Canton, Manila, India and Madagascar (1751-1756). „Ibis”. 94 (3), s. 499–523, 1952. British Ornithologists' Union. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1952.tb01847.x.

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bulbuls. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]