Bodziszek łąkowy

Bodziszek łąkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bodziszkowce
Rodzina	bodziszkowate
Rodzaj	bodziszek
Gatunek	bodziszek łąkowy
	Nazwa systematyczna
	Geranium pratense L.; Sp. pl. 2:681. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bodziszek łąkowy (Geranium pratense L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bodziszkowatych. Rodzimym obszarem jego występowania jest Europa i Azja, ale rozprzestrzeniony jest też poza obszarem swojego naturalnego występowania i uprawiany jest w wielu krajach świata^[4]. W Polsce roślina średnio pospolita na całym niżu, częściej występuje na południu^[5].

Morfologia

Łodyga: Wznosząca się, rozgałęziona, i pokryta włoskami gruczołowymi. Osiąga wysokość do 80 cm. Pod ziemią roślina posiada krótkie kłącze^[6].

Liście: Nerkowate, dłoniasto-dzielne, pocięte niemal do samej nasady. Składają się z 7 wąskich odcinków Liście odziomkowe długoogonkowe, w środkowej części łodygi krótkoogonkowe, u góry siedzące. Wszystkie liście gruczołowato owłosione^[6].

Kwiaty: Wyrastają po dwa na szczycie łodygi i jej odgałęzień. Mają średnicę do 3 cm, ich kielich składa się z 5 trwałych ostro zakończonych działek. Korona składa się z 5 dużych jajowatych fioletowej lub niebieskiej barwy płatków, które są orzęsione u nasady. W środku kwiatu pojedynczy słupek z pięciodzielnym znamieniem i wydłużoną szyjką oraz 10 pręcików w dwu okółkach. Nitki pręcików mają nasady trójkątne i rozszerzone. Miodniki znajdują się u nasady pręcików zewnętrznego okółka^[6]^[7].

Owoc: Rozpadająca się, 5-dzielna rozłupnia zakończona dzióbkiem. Rozłupki gruczołowato owłosione, posiadające skręcającą się łukowato lub ślimakowato ość^[8].

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina, hemikryptofit^[5]. Kwitnie od czerwca do września. Kwiaty przedprątne, zapylane przez owady^[9]. Roślina samosiewna. Kwiaty bodziszka wykonują swoiste ruchy; w pączku są pochylone w dół, podczas kwitnienia ich szypułka się wyprostowuje, po zapyleniu skręca w dół, a w czasie dojrzewania nasion znów wyprostowuje się, wyrzucając nasiona^[6].
Siedlisko: Wilgotne i średnio wilgotne łąki, przydroża, rowy, zarośla. Roślina azotolubna. W górach występuje po regiel dolny^[8].
Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Arrhenatherion, Ass. Filipendulo-Geranietum^[10].

Zastosowanie

W medycynie ludowej roślina była uznawana za leczniczą. Jej ziele zawiera m.in. gorycz, kwas elagowy, kwas galusowy, garbniki. Stosowano ją jako środek ściągający^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2012-07-04].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-25].
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2012-07-04].

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-25].

[Rutkowski-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[rl-6] D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.

[Szafer-7] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[Nawara-8] Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.

[9] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[10] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]