Chlorogalum

*Chlorogalum*
	; Kwiaty Chlorogalum pomeridianum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	Chlorogalum
	Nazwa systematyczna
	Chlorogalum (Lindl.) Kunth; Enum. Pl. 4: 681 (1843)
	Typ nomenklatoryczny
	Chlorogalum pomeridianum (DC.) Kunth
Synonimy
	Laothoe Raf;
	Laothoe Raf;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorogalum (Lindl.) Kunth – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje 3 gatunki występujące w Kalifornii i Oregonie w Stanach Zjednoczonych^[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów χλωρός (chloros – zielony) i γάλα (gala – mleko) i odnosi się do pieniącego się soku z cebul tych roślin^[5].

Morfologia

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne^[5].

Pęd: Jajowata cebula o średnicy 3–7 cm, z okrywą błoniastą (włóknistą u Chlorogalum pomeridianum), czerwonawą do brązowej^[5].

Liście: Liście odziomkowe, równowąskie, o długości 10–30 cm, o szerokości 2–5 mm i brzegach słabo pofalowanych (Chlorogalum angustifolium) lub o szerokości 6–25 mm i brzegach silnie pofalowanych (Ch. grandiflorum i Ch. pomeridianum)^[5].

Kwiaty: Zebrane w wiechowaty kwiatostan wyrastający na głąbiku o wysokości 30–250 cm, wyrastające od 1 do kilku w węzłach na rozgałęzieniach wiechy, wsparte drobnymi przysadkami. Okwiat biały, fioletowy lub różowawy, z zielonkawożółtymi żyłkami głównymi, sześciolistkowy. Listki okwiatu równowąskie do podługowatych, z miodnikami u nasady, pozostające w czasie owocowania i skręcające się nad torebką. Sześć pręcików osadzonych u nasady listków okwiatu, zwykle krótszych od nich. Pylniki obrotne, żółte. Szyjka słupka zakończona lekko trójklapowanym znamieniem, zwykle dłuższa od okwiatu^[5].

Owoce: Trójklapowane, pękające torebki o średnicy 1,5–8 mm, zawierające w każdej komorze jedno lub dwa nasiona^[5].

Gatunki podobne: Blisko spokrewniony z kamasją, od której różni się liczbą zalążków powstających w komorach zalążni (do dwóch u Chlorogalum i powyżej dwóch u kamasji)^[5].

Biologia

Rozwój: Geofity cebulowe, Kwitną od kwietnia do sierpnia. Kwiaty otwierają się wieczorem i zamykają nad ranem^[5].

Siedlisko: Wzdłuż skał (zwykle serpentynowych), na otwartych, zarośniętych lub zalesionych wzgórzach, na kamienistych glebach w dolinach, w chaparralu^[5].

Cechy fitochemiczne: Rośliny zawierają saponiny i sapogeniny^[6].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 30, 34, 36^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podrodziny agawowe Agavoideae z rodziny szparagowatych Asparagaceae^[7].

Wykaz gatunków^[3]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Judy Jernstedt: Chlorogalum in Flora of North America @ efloras.org. www.efloras.org. [dostęp 2021-03-12].
↑ Poe Liang, C. R. Noller. Saponins and Sapogenins. III. The Sapogenins Obtained from Chlorogalum Pomeridianum. „Journal of the American Chemical Society”. 57 (3), s. 525–527, 1935-03-01. DOI: 10.1021/ja01306a041.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[fna-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Judy Jernstedt: Chlorogalum in Flora of North America @ efloras.org. www.efloras.org. [dostęp 2021-03-12].

[sap-6] Poe Liang, C. R. Noller. Saponins and Sapogenins. III. The Sapogenins Obtained from Chlorogalum Pomeridianum. „Journal of the American Chemical Society”. 57 (3), s. 525–527, 1935-03-01. DOI: 10.1021/ja01306a041.

[grin-7] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]