Czartawa pośrednia
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czartawa pośrednia |
| Nazwa systematyczna | |
| Circaea intermedia Ehrh. | |
Czartawa pośrednia (Circaea intermedia Ehrh.) – gatunek rośliny wieloletniej zielnej z rodziny wiesiołkowatych. Występuje w całej Europie, na znacznym obszarze Azji oraz w Afryce Północnej[3]. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach głównie na południu kraju w Karpatach, Sudetach i na Podkarpaciu[4]. Jest utrwalonym mieszańcem o cechach pośrednich między czartawą pospolitą i czartawą drobną.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Łodyga
- Wzniesiona, wyprostowana, rozgałęziona, dorastająca do 40 cm wysokości, w środkowej części kanciasta, w obrębie kwiatostanu gruczołowato owłosiona. Pod ziemią roślina posiada rozłogi.
- Liście
- W zarysie jajowato wyciągnięte lub szeroko lancetowate, ząbkowane, u nasady sercowate, osadzone na odstających, długich ogonkach. Liście na obrzeżach i wzdłuż nerwów krótko owłosione.
- Kwiaty
- Drobne, białe lub różowe, zebrane w rozgałęziony, groniasty kwiatostan. Oprócz kwiatostanu szczytowego występują liczne grona boczne. Kwiaty zwykle bez przysadek. Dno kwiatowe z dyskiem o średnicy 0,2-0,4 mm. Przed kwitnieniem oś kwiatostanu wydłuża się, co powoduje, że rozwinięte kwiaty i pączki są oddalone od siebie.
- Owoc
- Maczugowato kulisty, dwunasienny, pokryty krótkimi, haczykowatymi włoskami długości 0,5-0,6 mm.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, geofit (pączki zimujące znajdują się w glebie). Kwitnie w lipcu-sierpniu. Zapylana jest przez owady, głównie przez muchy. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Roślina ma nadzwyczajne zdolności regeneracyjne może być rozmnażana z kawałków łodygi zawierających po 1 węźle.
- Siedlisko
- rośnie w cienistych, wilgotnych lasach oraz w zbiorowiskach łęgowych w dolinach potoków i na mokradłach. Preferuje obszary o klimacie umiarkowanie chłodnym. Rośnie na stanowiskach półcienistych, na glebach wilgotnych, obojętnych lub nisko zasadowych.
- Fitosocjologia
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku Alno-Ulmion i zespołu roślinności (Ass.) podgórski łęg jesionowy (Carici remotae-Fraxinetum)[5].
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodzajowa przeniesiona została przez Matthiolego na ten rodzaj z określenia odnoszącego się w starożytnej Grecji do dwóch roślin (mandragory lekarskiej i ciemiężyka Vincetoxicum nigrum), nazywanych od imienia mitycznej Circe. Nazwa gatunkowa oznacza "pośredni" i wynika z pośredniego charakteru cech taksonomicznych, co jest wynikiem mieszańcowego pochodzenia tej rośliny[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-26] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN).
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: 1996, s. 51. ISBN 83-05-12868-7.