Depopulacja
Depopulacja albo spadek populacji – dowolne zmniejszenie liczebności jakiegoś organizmu na wskazanym terenie. Zwykle określa się tym terminem drastyczne zmniejszenie populacji ludzi na jakimś obszarze[1]. Może ono być spowodowane zarówno powolnymi trendami demograficznymi, jak migracje czy ujemny przyrost naturalny, bądź gwałtownymi wydarzeniami, takimi jak katastrofy naturalne, epidemie czy wojny[2].
Historycznie głównymi przyczynami depopulacji były epidemie, głód i wojny. Najsłynniejsze przykłady to:
- Dżuma Justyniana, która w VI wieku n.e. uśmierciła około 40% ludności Europy i Bliskiego Wschodu[3].
- Czarna śmierć, która w XIV wieku uśmierciła około 1/3 ludności Europy.
- Epidemia grypy, która po dotarciu Kolumba do Ameryki uśmierciła większość rdzennej populacji tego kontynentu.
- Łapanie niewolników w Afryce przez europejskich i arabskich handlarzy. Od XVI do XIX wieku zostało wywiezionych w ten sposób ponad 10 milionów ludzi[4].
- Wielki głód na Ukrainie, wywołany przez przymusową kolektywizację rolnictwa, w wyniku którego zmarło z głodu 6[5] do 7 milionów[6][7] ludzi.
- II wojna światowa, w której zginęło ponad 60 milionów ludzi, w tym kilkanaście procent ludności Polski, Litwy i Łotwy.
- Epidemia AIDS w Afryce Subsaharyjskiej, która od 1981 roku uśmierciła tam ponad 20 milionów ludzi[8].
Współcześnie depopulacje powodowane są głównie emigracją i ujemnym przyrostem naturalnym[9]. Zgodnie z raportem ONZ z 2002 roku[10] aktualnie w 75% rozwiniętych krajów oczekiwany jest spadek populacji spowodowany niskim współczynnikiem dzietności. Ludność świata rośnie obecnie wolniej niż kilkadziesiąt lat temu: w tempie 1,15% na rok[11], podczas gdy w szczytowych latach 1963-64 rosła w tempie 2,2% rocznie[12].
Depopulacja w poszczególnych krajach
[edytuj | edytuj kod]Większość krajów UE ma ujemny przyrost naturalny i od roku 2000 populacja UE maleje[13]. Rośnie populacja jedynie tych krajów, do których napływają imigranci. Poza UE od 2005 roku spada również populacja Japonii.
Choć epidemia AIDS odgrywa dużą rolę w populacji Afryki Subsaharyjskiej, współczynnik dzietności na całym tym obszarze jest tak wysoki, że liczba ludności w większości krajów gwałtownie tam rośnie[14].
| Kraj | Rok | Populacja | Roczny spadek populacji(%) | Główna przyczyna spadku populacji |
|---|---|---|---|---|
| Armenia | 2009 | 2 967 004 | 0,03 | emigracja |
| Białoruś | 2009 | 9 648 533 | 0,378 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Bułgaria | 2009 | 7 704 687 | 0,79 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Chorwacja | 2009 | 4 489 409 | 0,052 | spadek liczby urodzeń |
| Czechy | 2009 | 10 211 904 | 0,094 | spadek liczby urodzeń |
| Estonia | 2009 | 1 299 371 | 0,632 | spadek liczby urodzeń |
| Gruzja | 2009 | 4 615 807 | 0,325 | emigracja |
| Niemcy | 2009 | 82 329 758 | 0,053 | spadek liczby urodzeń |
| Włochy | 2009 | 58 126 212 | 0,047[15] | spadek liczby urodzeń |
| Węgry | 2009 | 10 031 000 | 0,257 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Japonia | 2009 | 127 078 679 | 0,191[16] | spadek liczby urodzeń |
| Łotwa | 2009 | 2 231 503 | 0,614 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Litwa | 2009 | 3 555 179 | 0,279 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Mikronezja | 2009 | 111 000 | 0,238 | emigracja |
| Mołdawia | 2009 | 4 320 748 | 0,079 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Czarnogóra | 2009 | 672 180 | 0,851 | |
| Polska | 2009 | 38 482 919 | 0,047 | spadek liczby urodzeń i emigracja |
| Rumunia | 2009 | 22 215 421 | 0,147 | spadek liczby urodzeń i emigracja |
| Rosja | 2009 | 141 927 297 | 0,0 | spadek liczby urodzeń i długości życia |
| Słowenia | 2009 | 2 005 692 | 0,113 | |
| Suazi | 2009 | 1 123 913 | 0,459 | AIDS |
| Trynidad i Tobago | 2009 | 1 229 953 | 0,102 | emigracja |
| Ukraina | 2009 | 45 700 395 | 0,632 | spadek liczby urodzeń i emigracja |
| Zimbabwe | 2008 | 12 521 000 | 0,787 | AIDS |
Konsekwencje ekonomiczne
[edytuj | edytuj kod]Spadek populacji może mieć groźne skutki dla ekonomii krajów, w których starsze pokolenia są utrzymywane przez młodsze. Analizy ekonomiczne pokazują, że w takiej sytuacji należy oczekiwać deflacji ze wszystkimi jej konsekwencjami. W społeczeństwach rolniczych depopulacja może podnieść zamożność obywateli, ponieważ zwiększa ilość ziemi i zasobów przypadających na każdego z nich. W społeczeństwach przemysłowych zwykle jednak tę zamożność obniża, szczególnie jeśli jest powiązana ze starzeniem społeczeństwa, ponieważ mniejsza liczba ludzi pracujących musi utrzymać większą liczbę niepracujących. Ten spadek nie musi jednak być jednoznaczny ze spadkiem jakości życia: inne czynniki, takie jak zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, zużycia zasobów naturalnych i zatłoczenia dróg, mogą zrekompensować straty ekonomiczne.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Depopulate - Webster's Online Dictionary
- ↑ Depopulate - yourdictionary.com
- ↑ Population crises and cycles in history. [dostęp 2010-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)].
- ↑ BBC NEWS | Africa | Quick guide: The slave trade [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-22].
- ↑ Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin „Czarna Księga Komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania” Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 str. 158
- ↑ Christopher Andrew, Oleg Gordijewski, KGB, tłumaczył Rafał Brzeski, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08667-2, str. 120
- ↑ Norman Davies, Europa, wyd. 1., dodruk, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1999, s. 1024, ISBN 83-7006-883-9, OCLC 45745212.
- ↑ Światowa Organizacja Zdrowia: 2007 AIDS epidemic update. 2007. [dostęp 2008-05-26].
- ↑ Nasz Dziennik - Wydanie Elektroniczne [online], wp.naszdziennik.pl [dostęp 2021-12-10].
- ↑ World Population Prospects - The 2002 Revision. United Nations Population Division.
- ↑ Population - Worldometers [online], worldometers.info [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-21] (ang.).
- ↑ International Data Base World Population Summary - U.S. Census Bureau
- ↑ Europe's Population Decline: Problem or Opportunity? by Norman Myers, Oxford, U.K. [dostęp 2010-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-14)].
- ↑ 2006 World Population Datasheet. Population Reference Bureau.
- ↑ CIA World Factbook--Italy. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-09)]. CIA World Factbook Retrieved on October 6, 2009
- ↑ CIA World Factbook -- Japan. [w:] CIA World Factbook [on-line]. [dostęp 2010-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-28)].
- ↑ 2007 World Population Data Sheet