Dezynfekcja

Dezynfekcja (po polsku dosłownie oznacza odkażanie) – postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników^[1]. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe^[1]. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.

Wyniki dezynfekcji zależą od trzech czynników:

drobnoustroju – gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna,
środka dezynfekcyjnego – właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie, czas działania,
środowiska – temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów Ca²⁺ i Mn²⁺ itp.

Do dezynfekcji stosuje się metody fizyczne, chemiczne i termiczno-chemiczne^[1].

Czynniki fizyczne używane do dezynfekcji:

Para wodna – do dezynfekcji wcześniej oczyszczonego sprzętu, odzieży, unieszkodliwiania odpadów, używa się pary wodnej w temperaturze 100–105 °C pod zmniejszonym ciśnieniem (0,45–0,5 atm). Pary wodnej pod normalnym ciśnieniem używa się do odkażania m.in. wyposażenia sanitarnego.
Promieniowanie – do odkażania używa się promieni UV o długości fali 256 nm, które niszczą drobnoustroje w powietrzu i na niezasłoniętych powierzchniach.
Ultradźwięki – przetwornik dźwiękowy umieszczony w dezynfektorze emituje fale o częstotliwości większej niż 20 kHz. Fale rozchodzą się w cieczy. Powstają w niej strefy dwóch ciśnień: niskiego i wysokiego, wskutek czego w myjni ultradźwiękowej dochodzi do kawitacji. Wytworzona w ten sposób energia likwiduje zanieczyszczenia, a ultradźwięki niszczą komórki roztoczy, bakterii oraz innych drobnoustrojów.

Czynniki chemiczne używane do dezynfekcji:

czwartorzędowe sole amoniowe
alkohole, np. alkohol etylowy, alkohol izopropylowy
aldehydy, np. formaldehyd, aldehyd glutarowy
związki fenolowe, np. krezol, rezorcynol
biguanidy, np. chlorheksydyna
związki metali ciężkich, np. srebra, miedzi, rtęci
związki halogenowe, np. jodyna, chloramina, jodofory
fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny
utleniacze – nadtlenki, np. H₂O₂ lub nadmanganiany, np. nadmanganian potasu; ozon – stosowany do ozonowania wody oraz dezynfekcji pomieszczeń, przedmiotów, urządzeń itd.
tenzydy, np. mydła,
kwasy i zasady.

Im dłuższy jest czas działania i im wyższe stężenie środka dezynfekcyjnego (z wyjątkami), tym większa część drobnoustrojów zostanie zniszczona. Ze względu na to, iż środki chemiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest również stopień ich wilgotności, co jest szczególnie istotne w dezynfekcji powietrza.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Irena Caus-Wozniak: Podstawy pielęgniarstwa w ginekologii i położnictwie. Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 2007, s. 17. ISBN 83-7509-007-6.

Linki zewnętrzne

Dezynfekcja – WIEM, darmowa encyklopedia. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-22)].

[podstpiel-1] Irena Caus-Wozniak: Podstawy pielęgniarstwa w ginekologii i położnictwie. Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 2007, s. 17. ISBN 83-7509-007-6.

[1]