Dimery

Dimery – najprostsze oligomery. Składają się tylko z dwóch merów (elementów łańcucha). Są efektem dimeryzacji, tj. połączenia dwóch jednakowych cząsteczek.

Dimery można otrzymać w wyniku reakcji dwóch związków, z których każdy ma tylko jedną grupę funkcyjną zdolną do polimeryzacji. Np. kondensacja trimetylosilanolu:

Me₃SiOH + HOSiMe₃ → Me₃SiOSiMe₃ + H₂O

W przypadku użycia związków posiadających po dwie grupy funkcyjne zdolne do polimeryzacji, zazwyczaj bardzo trudno jest zatrzymać reakcję na etapie dimeru i w rezultacie otrzymuje się mieszaninę oligomerów, lub, przy sprzyjających warunkach polimer o wysokiej masie cząsteczkowej

Me₂Si(OH)₂ + (HO)₂SiMe₂ → HOMe₂SiOSiMe₂OH – dimer

HOMe₂SiOSiMe₂OH + (HO)₂SiMe₂ → HOMe₂SiOSiMe₂OSiMe₂OH – trimer

HOMe₂SiOSiMe₂OSiMe₂OH + (HO)₂SiMe₂ → HOMe₂SiOSiMe₂OSiMe₂OSiMe₂OH – tetramer

itd, aż do HOMe₂SiO[SiMe₂O]_nSiMe₂OH (n>100) – polimer

Niektóre dwufunkcyjne związki organiczne, np. α-hydroksykwasy mają zdolność do samorzutnej cyklizacji, prowadzącej do utworzenia, trwałych cyklicznych dimerów (w przypadku dimeryzacji α-hydroksykwasów są to laktydy). To, czy dany związek dwufunkcyjny wykazuje tendencję do cyklizacji do dimeru (lub wyższych oligomerów), czy raczej do polimeryzacji zależy od wielu różnych czynników wynikających z samej struktury związków, a także od warunków prowadzenia reakcji. Zwykle związki, których dimeryzacja prowadzi do powstania ugrupowań cyklicznych, w których występuje 6 lub 8 atomów wykazują większą tendencję do cyklizacji niż związki których dimeryzacja prowadzi do większych od 8- lub mniejszych od 6-członowych cykli. Cyklizacji do dimerów sprzyja też prowadzenie reakcji w dużym rozcieńczeniu.

Dimery, podobnie jak wszystkie oligomery, mają zwykle pośrednie właściwości fizyczne między monomerem a w pełni wykształconym polimerem.

Zobacz też