Elian

Elian (Klaudiusz Elian), Claudius Aelianus Praenestinus, gr. Κλαύδιος Αἰλιανός Klaúdios Ailianós (ur. ok. 175 w Praeneste, zm. ok. 235 w Rzymie) – rzymski pisarz i nauczyciel retoryki^[1].

Był uczniem sofisty Pauzaniasza z Cezarei^[2]. W rodzinnym mieście piastował godność arcykapłana^[1]^[3]. Działał w czasach Septymiusza Sewera i prawdopodobnie przeżył Heliogabala zmarłego w 222. Po grecku mówił tak biegle, że nazwano go „miodoustym” (gr. μελίγλωσσος, meliglossos); choć Rzymianin, preferował greckich autorów i pisał nieco archaizowaną greką – według Flawiusza Filostrata „nie gorzej od rodowitych Ateńczyków” (Żywoty sofistów II, 31)^{[potrzebny przypis]}.

Do jego głównych dzieł należą: De natura animalium (Περὶ ζῴων ἰδιότητος) i Varia historia (Ποικίλη ἱστορία) czyli O właściwościach zwierząt i Opowiastki rozmaite. Pierwsze to opowieści o niezwykłych cechach i zaletach zwierząt, zawarte w 17 księgach, drugie to ujęte w 14 księgach anegdoty historyczne i przyrodnicze pochodzące z zaginionej literatury wcześniejszej. Oprócz szerokiej wiedzy tematycznej dają one wgląd w zakres poznania świata grecko-rzymskiego^[1]^[2]. Elian jest ponadto autorem zbioru 20 utworów epistolarnych, zatytułowanego Listy wieśniaków (Epistulae rusticae, gr. Ἐπιστολαὶ ἀγροικικαί)^[1], mającego szczególną wartość dzięki licznym cytatom z niezachowanych dzieł starszych autorów^[2]. Za zaginione uważa się jego niektóre pisma o charakterze filozoficznym (np. o opatrzności) oraz pamflet na Heliogabala^[1].

Polskie przekłady utworów opublikowane przez wydawnictwo Prószyński i S-ka w serii „Biblioteka antyczna”^[4]:

O właściwościach zwierząt, tłum. Anna M. Komornicka, Warszawa 2005;
Opowiastki rozmaite i Listy wieśniaków, tłum. Małgorzata Borowska, Warszawa, 2005.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Słownik pisarzy antycznych (red. A. Świderkówna). Warszawa: Wiedza Powszechna, 2001, s. 34.
↑ ^a ^b ^c Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek). Warszawa: PWN, 1983, s. 222.
↑ Słownik pisarzy świata (red. Julian Maślanka). Kraków: Zielona Sowa, s. 254.
↑ Strona internetowa serii.

Bibliografia

Słownik pisarzy antycznych (pod red. Anny Świderkówny). Warszawa: Wiedza Powszechna, 2001, ISBN 83-214-1199-1
Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (pod red. Zdzisława Piszczka). Wyd. 5. Warszawa: PWN, 1983, ISBN 83-010-3529-3
Słownik pisarzy świata (pod red. J. Maślanki). Kraków: Zielona Sowa, ISBN 83-738-9209-5

Linki zewnętrzne

De natura animalium at LacusCurtius – kompletne tłumaczenie łacińskie
De natura animalium – tekst grecki
De natura animalium – przekład angielski
Epistulae rusticae – tekst grecki
Varia historia – tekst grecki
Varia historia – przekład angielski

[spa-1] Słownik pisarzy antycznych (red. A. Świderkówna). Warszawa: Wiedza Powszechna, 2001, s. 34.

[meka-2] Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek). Warszawa: PWN, 1983, s. 222.

[masl-3] Słownik pisarzy świata (red. Julian Maślanka). Kraków: Zielona Sowa, s. 254.

[4] Strona internetowa serii.

[1]

[2]

[3]

[4]