Franz Xaver von Wulfen
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
|
| |
Franz Xaver (Xavier) von Wulfen (ur. 1728 w Belgradzie, zm. 17 marca 1805 w Klagenfurcie) – austriacki biolog, mineralog, alpinista i jezuita. Jest znany jako odkrywca roślin takich jak Wulfenia carinthiaca, Saxifraga moschata i Stellaria bulbosa.
Życie
[edytuj | edytuj kod]Wulfen urodził się w Belgradzie, rządzonym przez Habsburgów. Jego ojciec, Christian Friedrich, był wysokiej rangi dowódcą wojskowym habsburskiej armii. Jego matka pochodziła z rodu hrabiowskiego rodu Mariassy. Ojciec miał szwedzkie korzenie, natomiast matka była Węgierką. Franz rozpoczął naukę w gimnazjum w Koszycach. W wieku 17 lat wstąpił do zakonu jezuitów w Wiedniu. Po zakończeniu nowicjatu i studiów, został nauczycielem matematyki i fizyki. Uczył w różnych szkołach jezuickich w Wiedniu, Grazie, Bańskiej Bystrzycy, Gorycji i Lublanie. Od 1764 roku uczył w Klagenfurcie. W 1796 roku Wulfen został zagranicznym członkiem Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk. W Klagenfurcie pozostał aż do swojej śmierci w 1805 roku, mimo że w latach 60. XVIII wieku doszło do kasacie zakonu jezuitów.
Badania
[edytuj | edytuj kod]W wieku 22 lat rozpoczął intensywne badania dotyczące botaniki. Interesowały go głównie rośliny występujące w regionie wschodnich Alp. W celu poznawania nowych gatunków i badania już znanych, Wulfen bardzo często ruszał na badania terenowe. W 1781 roku opublikował Plantae rariorum Carinthicae, obszerne i bogato ilustrowane studium poświęcone florze alpejskiej. Szczególne dużo informacji zgromadził na temat porostów, które uważał za podgatunek glonów[1]. Odbył również wiele podróży na tereny położone na południe od Alp, często bywał nad morzem Adriatyckim. Badał także faunę środkowej Austrii i wybrzeża adriatyckiego. Interesowały go głównie owady, ryby i ptaki.
Uznanie
[edytuj | edytuj kod]W 1782 roku, Nikolaus Joseph von Jacquin nazwał na jego cześć rodzaj roślin mianem Wulfenia[2]. Wulfenit, minerał z grupy molibdenianów, został tak nazwany na cześć Wulfena przez von Haidingera[3][4]. W 1838 roku w Klagenfurcie wzniesiono pomnik upamiętniający Franza Xavera.
Najważniejsze prace
[edytuj | edytuj kod]- Plantae rariores carinthiacae. V: Miscellanea austriaca ad botanicam, chemiam et historiam naturalem spectantia, część I 1778, część II 1781
- Abhandlung vom Kärntner Bleispate, 1785
- Plantae rariores carinthiacae. V: Collectanea ad botanicam, chemiam et historiam naturalem, część I 1786, część II, część III 1789, część IV
- Descriptiones Quorumdam Capensium Insectorum, 1786
- De Plumbo Spatoso Carinthiaco, 1791
- Plantae rariores descriptae, 1803
- Cryptogama aquatica, 1803
- Flora Norica phanerogama, 1858 (wydana po śmierci)