Przejdź do zawartości

Gabriel Fahrenheit

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Daniel Gabriel Fahrenheit
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 maja 1686
Gdańsk, Rzeczpospolita Obojga Narodów

Data i miejsce śmierci

16 września 1736
Haga

Zawód, zajęcie

fizyk, inżynier

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Daniel Gabriel Fahrenheit (ur. 24 maja 1686 w Gdańsku, zm. 16 września 1736 w Hadze[1][2]) – niemieckojęzyczny fizyk i inżynier, holenderskiego pochodzenia, pochodzący z polskiego Gdańska, zawodowo związany głównie z Niderlandami. Wynalazca termometru rtęciowego i twórca skali temperatur używanej w niektórych krajach anglosaskich.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Fahrenheit urodził się jako syn kupca Daniela Fahrenheita i jego żony Concordii, z domu Schumann, pochodzącej ze znanego rodu gdańskich przedsiębiorców[3]. Rodzina Fahrenheitów wywodziła się prawdopodobnie z Hildesheim[3]. Dziadek fizyka w 1650 r. przybył do Gdańska z Knipawy – jednego z trzech miast wchodzących w skład Królewca[3].

Daniel Gabriel był najstarszym z piątki dzieci, które dożyły wieku dorosłego[4]. Po śmierci rodziców w 1701 r.[1] opuścił Gdańsk i przeniósł się do Holandii, a w roku 1717 osiedlił się w Hadze[5][6]. Od roku 1718 nauczał chemii w Amsterdamie[7], zaś w 1724 r. został członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie[8]. Zarobkowo zajmował się wyrabianiem termometrów, barometrów oraz wysokościomierzy[4]. Jako pierwszy zastosował w termometrach rtęć[9]. W 1725 opracował termometryczną skalę Fahrenheita[9]. W 1721 opisał zjawisko przechłodzenia wody[9]. Stwierdził także zależność temperatury wrzenia wody od ciśnienia[1].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
Kamienica Fahrenheita w Gdańsku z lat dzieciństwa

Imię Fahrenheita nosi od lat międzywojennych ulica w Gdańsku-Wrzeszczu[10], a także tramwaj Pesa Swing 120NaG SWING Gdańskich Autobusów i Tramwajów o numerze bocznym 1015[11]. Senat Politechniki Gdańskiej, chcąc upamiętnić Fahrenheita, nazwał jego imieniem jeden z uczelnianych dziedzińców[12].

Fahrenheit jest patronem Szkoły Podstawowej nr 88 w Gdańsku-Świbnie[13].

Na cześć Fahrenheita w 1976 roku nazwano jego imieniem krater księżycowy, wcześniej znany tylko jako Picard X. Krater ten otrzymał oficjalną nazwę "Fahrenheit"[14]. Ponadto, na jego honor nazwano również asteroidę 7536, która obecnie jest znana jako "7536 Fahrenheit"[15].

W 2020 roku został powołany Związek Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita, FarU, który w przyszłości ma zostać przekształcony w federację uczelni. FarU jest związkiem gdańskich uczelni, utworzonym na wspólny wniosek rektorów: Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Politechniki Gdańskiej oraz Uniwersytetu Gdańskiego. [16].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Daniel Gabriel Fahrenheit – biografia, życiorys. [online], trojmiasto.pl [dostęp 2020-08-09] (pol.).
  2. ↑ Daniel Gabriel Fahrenheit, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-08-09] (ang.).
  3. ↑ a b c Gdańsk. Śladami piwa, gwiazd, muzyki, fizyki, literatury i metafizyki [online], wyborcza.pl, 21 września 2015 [dostęp 2020-08-09] (pol.).
  4. ↑ a b Piotr Rowicki, Daniel Gabriel Fahrenheit: najsłynniejszy w świecie gdańszczanin [online], trojmiasto.pl, 2 maja 2012 [dostęp 2020-08-09] (pol.).
  5. ↑ Anca Ungurenuş, Daniel Gabriel Fahrenheit [online], gds.ro, 26 maja 2012 [dostęp 2020-08-09] (rum.).
  6. ↑ Marcin Stąporek, Patroni tramwajów: Daniel Gabriel Fahrenheit [online], trojmiasto.pl, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-08-09] (pol.).
  7. ↑ Daniel Gabriel Fahrenheit wird geboren [online], history.de [dostęp 2020-08-09] (niem.).
  8. ↑ Zack Beauchamp, Why Americans still use Fahrenheit long after everyone else switched to Celsius [online], vox.com, 16 lutego 2015 [dostęp 2020-08-09] (ang.).
  9. ↑ a b c Fahrenheit Gabriel Daniel, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-04-24].
  10. ↑ Dawne nazwy ulic gdańskich. danzig-online.pl. [dostęp 2019-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-31)]. (pol.).
  11. ↑ Gdańskie Autobusy i Tramwaje [online], gait.pl [dostęp 2020-08-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-29] (pol.).
  12. ↑ Politechnika Gdańska. Fakty i liczby [online], pg.edu.pl (pol.).
  13. ↑ Andrzej Januszajtis, Tego na pewno nie wiecie. Pieśń flisaków w Świbnie [online], trojmiasto.wyborcza.pl, 4 czerwca 2019 [dostęp 2020-08-09].
  14. ↑ Planetary Names [online], planetarynames.wr.usgs.gov [dostęp 2023-12-04].
  15. ↑ Small-Body Database Lookup [online], ssd.jpl.nasa.gov [dostęp 2023-12-04].
  16. ↑ Strona główna | Związek Uczelni Fahrenheita [online], faru.edu.pl [dostęp 2023-12-03].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gabriel_Fahrenheit&oldid=72004062”