Gminy w Niemczech
_location_map_current.svg)
Gminy w Niemczech (niem. Gemeinde) – stanowią podstawowe jednostki terytorialnego podziału administracyjnego Niemiec (w miastach-krajach są to dzielnice)[1].
Ustroje gmin w poszczególnych landach uregulowane są przez ustawodawstwa krajowe, co powoduje ich mocne zróżnicowane, przede wszystkim pod względem uprawnień organów gminy, długości ich kadencji i sposobów ich wyboru[2].
Rodzaje gmin
[edytuj | edytuj kod]Wyróżnia się[3]:
- gminy należące do powiatu (kreisnagehörige Gemeinden) – wykonujące zadania powiatu
- gminy nienależące do powiatu (kreisfreie Gemeinden)
- miasta powiatowe (Stadtkreis)
- miasta na prawach powiatu (Kreisstadt)
Wewnątrz gmin występuje fakultatywny lub obligatoryjny podział na okręgi lub dzielnice (Bezirk lub Ortschaften)[4].
Zadania
[edytuj | edytuj kod]Zadania gmin można podzielić na[5]:
- zlecone przez państwo i własne,
- obowiązkowe lub dobrowolne.
Zadania własne o charakterze obowiązkowym: opieka socjalna, opieka nad młodzieżą, szkolnictwo podstawowe, budowa i utrzymanie dróg, wodociągi i kanalizacja, ochrona przeciwpożarowa, cmentarnictwo[5].
Zadania własne o charakterze dobrowolnym: utrzymanie domów spokojnej starości, domów dziecka, szpitali, bibliotek, innych obiektów użyteczności publicznej, zagospodarowanie i utrzymanie terenów sportowych i rekreacyjnych[5].
Zadania powierzone przez administrację państwową: sprawy meldunkowe, paszportowe, akta stanu cywilnego, obrona cywilna, nadzór nad opieką zdrowotną, nadzór budowlany, inspekcja przemysłowa[5].
Budżet gminy
[edytuj | edytuj kod]Budżet gminy odgrywa ważną rolę, gdyż od niego zależy czy zaplanowane zadania zostaną zrealizowane i czy gmina będzie mogła sfinansować dane cele. Źródłem finansów gmin są zyski z majątku gruntowego, z różnych opłat za korzystanie z instytucji komunalnych i gminnych, jak i dotacji i pożyczek. Najważniejszym źródłem dochodu gminy są podatki, ponieważ gmina może nimi dobrowolnie rozporządzać.
Systemy ustroju gmin
[edytuj | edytuj kod]W Niemczech wyróżnia się cztery rodzaje systemów w zależności od urzędu, który jest decyzyjny:
- Model północnoniemiecki – obywatele wybierają radę gminy. Spośród rady gminy wybierany jest burmistrz, który reprezentuje gminę na zewnątrz. Rada wybiera również urzędników komunalnych z wyboru[6].
- Model południowoniemiecki – obywatele wybierają radę, która jest naczelnym organem. Sprawuje ona kontrolę i podejmuje zasadnicze decyzje. Drugi organ to burmistrz i jest on wybierany w wyborach bezpośrednich. Burmistrz przewodniczy radzie, natomiast rada sprawuje nadzór nad burmistrzem[7].
- Model magistracki – obywatele wybierają radę miasta, która jest pierwszą izbą. Do jej zadań należy wybór drugiej izby i magistratu. Burmistrz może być wybierany przez radę miasta bądź przez mieszkańców gminy w wyborach bezpośrednich. Zajmuje się on sprawowaniem magistratu[8].
- Model burmistrzowski – najczęściej spotykany w Niemczech. Wyróżnia się tu wysoka pozycja burmistrza, którego wybiera rada. Burmistrz jest przewodniczącym z prawem głosu, ale tylko we właściwym ustroju burmistrzowskim. Natomiast w modelu niewłaściwym tylko przewodniczy radzie. Kadencja burmistrza i rady trwa od 6 do 8 lat w zależności od landu[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Radosław Kamiński: Ustrojowy model niemieckiej gminy i jego lokalne zróżnicowanie organizacyjne, HOMO POLITICUS vol. 7–8/2012–2013, s. 50.
- ↑ Radosław Kamiński: Ustrojowy model niemieckiej gminy i jego lokalne zróżnicowanie organizacyjne, HOMO POLITICUS vol. 7–8/2012–2013, s. 55.
- ↑ Balcerek-Kosiarz 2019 ↓, s. 82–85.
- ↑ Balcerek-Kosiarz 2019 ↓, s. 86.
- ↑ a b c d Mariusz Kardas, Celina Kucharska: Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej Brytanii i Szwecji, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, Rocznik III/2011, s. 97.
- ↑ a b Samorząd terytorialny. Ustrój i gospodarka. Z. Niewiadomski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Branta, 2001, s. 235.
- ↑ Aleksander W. Bauknecht: Samorząd terytorialny w Republice Federalnej Niemiec. Olsztyn: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2011, s. 114.
- ↑ Zbigniew Bukowski, Tomasz Jędrzejewski, Piotr Rączka: Ustrój samorządu terytorialnego. Toruń: Dom Organizatora, 2011, s. 366.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marta Balcerek-Kosiarz, Samorząd terytorialny w Niemczech, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, 2019, ISBN 978-83-65817-14-3, OCLC 1199653044.