Henryk Bereza

Henryk Bereza
	; Henryk Bereza (2005)
Data i miejsce urodzenia	28 października 1926 ; Miedniewice
Data i miejsce śmierci	21 czerwca 2012 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	krytyk literacki
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Henryk Mieczysław Bereza (ur. 28 października 1926 w Miedniewicach, zm. 21 czerwca 2012 w Warszawie) – polski krytyk literacki, eseista, redaktor miesięcznika „Twórczość”.

Życiorys

Był synem rzemieślnika Stanisława Berezy i Agnieszki z Wenusów. Uczył się w szkole w Skierniewicach, w czasie wojny uczęszczał na tajne komplety, po wyzwoleniu był uczniem skierniewickiego Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Prusa. Od 1947 studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, studia ukończył w 1952 z tytułem magistra. W czasie II wojny światowej (w latach 1943–1944) był żołnierzem Armii Krajowej. Kilka lat po wojnie, z pomocą Marii Janion i Marii Żmigrodzkiej, zadebiutował w prasie literackiej. W 1951 został redaktorem „Twórczości”. W latach 1966–1978 kierował działem krytyki, w latach 1978–1988 – prozy, w latach 1980–2004 był zastępcą redaktora naczelnego^[1]. Od 1977 do 2005 prowadził w „Twórczości” autorską rubrykę Czytane w maszynopisie. Był również przez dwa lata przewodniczącym jury Nagrody Literackiej „Nike”. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera b-2-1)^[2].

Twórczość

1966: Sztuka czytania
1967: Doświadczenia: Z lektur prozy obcej
1971: Prozaiczne początki
1972: Związki naturalne (1973 – nagroda im. S. Piętaka)
1978: Związki naturalne: szkice literackie
1979: Proza z importu: szkice literackie
1981: Taki układ
1982: Bieg rzeczy: szkice literackie
1989: Sposób myślenia: tom 1 – O prozie polskiej
1993: Pryncypia. O łasce literatury
1996: Obroty. Szkice literackie
1997: Oniriada. Zapisy z lat 1976–1996
1998: Epistoły
2003: Miary. 99 trójwierszy
2006: ...Wypiski...
2010: Końcówki. Henryk Bereza mówi (z Piotrem Czerniawskim i Adamem Wiedemannem)
2010: Względy
2011: Zgłoski
2014: Zgrzyty
2018: Alfabetyczność. Teksty o literaturze i życiu
2020: Wypiski ostatnie. 2004–2012 (tom 1 i 2)
2022: Sprawa wyboru. Wiersze zebrane

Odznaczenia i nagrody

2010: Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta^[3] za twórczość całego życia
1996: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[4]
1983: nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki
1974: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[5]
1973: Nagroda im. Stanisława Piętaka za całokształt twórczości

Fundacja Literatury

W 2012 powstała w Szczecinie Fundacja Literatury imienia Henryka Berezy, której celem jest upowszechnianie i promowanie dorobku i spuścizny Henryka Berezy, a także upowszechnianie i promowanie polskiej literatury współczesnej, czym przez całe życie zajmował się Henryk Bereza^[6]. Fundacja Literatury imienia Henryka Berezy jest m.in. wydawcą ogólnopolskiego kwartalnika „eleWator”.

Przypisy

↑ Janusz Drzewucki. Henryk Bereza jakiego znałem. „eleWator”. 2013 (3), 2013. (pol.).
↑ Cmentarz Stare Powązki: Henryk Bereza, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-31] .
↑ Związek Rzemiosła Polskiego: Nagrody Literackie im. Władysława Reymonta rozdane. 2011-03-24. [dostęp 2014-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-10)].
↑ Monitor Polski 1996, nr 80, poz. 716.
↑ Dziennik Polski, rok XXX, nr 175 (9456), s. 2.
↑ Powstała „Fundacja Literatury imienia Henryka Berezy”. ksiazka.net.pl, 2012-09-13. [dostęp 2013-02-04].

Bibliografia

Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Tower Press, 2000, s. 34.

Linki zewnętrzne

Książki Henryka Berezy w Bibliotece Narodowej https://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/aBereza++Henryk/abereza+henryk/1%2C2%2C652%2CB/exact&FF=abereza+henryk+++++1926+++++2012&1%2C651%2C
http://culture.pl/pl/wydarzenie/nie-zyje-henryk-bereza

[Drzewucki-1] Janusz Drzewucki. Henryk Bereza jakiego znałem. „eleWator”. 2013 (3), 2013. (pol.).

[2] Cmentarz Stare Powązki: Henryk Bereza, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-31] .

[3] Związek Rzemiosła Polskiego: Nagrody Literackie im. Władysława Reymonta rozdane. 2011-03-24. [dostęp 2014-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-10)].

[4] Monitor Polski 1996, nr 80, poz. 716.

[5] Dziennik Polski, rok XXX, nr 175 (9456), s. 2.

[6] Powstała „Fundacja Literatury imienia Henryka Berezy”. ksiazka.net.pl, 2012-09-13. [dostęp 2013-02-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]