Przejdź do zawartości

Henryk Wars

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henryk Wars
Ilustracja
Henryk Wars na premierze filmu Szyb L-23 w Warszawie (1932)
Imię i nazwisko

Henryk Warszawski

Pseudonim

Henry Vars

Data i miejsce urodzenia

29 grudnia 1902
Warszawa

Data i miejsce śmierci

1 września 1977
Los Angeles

Gatunki

piosenka aktorska, muzyka filmowa, muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Aktywność

od 1926

Henryk Wars, właściwie Henryk Warszawski (lub Warszowski), pseudonim „Fraska”, „Henry Vars” (ur. 29 grudnia 1902 w Warszawie, zm. 1 września 1977 w Los Angeles) – polski kompozytor muzyki rozrywkowej żydowskiego pochodzenia, aranżer, pionier jazzu w Polsce, pianista oraz dyrygent.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z muzykalnej rodziny[1]: siostra była śpiewaczką La Scali, druga siostra – pianistką.

Między ósmym a dwunastym rokiem życia mieszkał z rodzicami we Francji, gdzie uczył się w szkole Art Nouveau. Po powrocie do Polski, na przełomie lat 20. i 30 mieszkał w kamienicy przy ul. Waliców 14[2]. Uczęszczał do Gimnazjum Ziemi Mazowieckiej, następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Za namową Emila Młynarskiego przeniósł się do Konserwatorium Warszawskiego, które ukończył w klasie Romana Statkowskiego. Będąc studentem grał na fortepianie w kabaretach, m.in. w Nowym Perskim Oku, dyrygował też orkiestrą w Morskim Oku.

Pracował w wytwórni płyt gramofonowych Syrena Rekord[3]. Potem zajął się komponowaniem. Pierwsza napisana piosenka (1926) – New York Times, nie zyskała zbyt dużej popularności. Jego pierwszym przebojem było Zatańczmy tango (1929), dużą popularnością cieszył się grany razem z Leonem Boruńskim program Jazz na dwa fortepiany (1929/30)[4]. Był założycielem tria wokalnego Jazz Singers, w składzie: Eugeniusz Bodo, Tadeusz Olsza, Witold Roland. Był dyrektorem muzycznym wytwórni Syrena Record. Tworzył kompozycje do łącznie 53 filmów, m.in. Szpieg w masce, Manewry miłosne, do pierwszego polskiego filmu dźwiękowego – Na Sybir (1930). Tak powstało wiele przebojów. Prowadził zespół Weseli Chłopcy. Pisał piosenki dla takich gwiazd, jak np. Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo, Adolf Dymsza, Zula Pogorzelska i wielu innych.

Od 1939 brał udział w wojnie, dostał się do niewoli niemieckiej, skąd uciekł, a w 1940 dotarł do Lwowa, gdzie założył polski big-band. W czasie okupacji radzieckiej Kresów Wschodnich utworzył afiliowany przy Filharmonii Lwowskiej zespół „Tea-Jazz”, z którym w lecie 1940 odbył tournée do Odessy, Woroneża, Kijowa i Leningradu[5]. W okresie tym skomponował również muzykę do filmu Michaiła Romma pt. Marzenie (1941). Wraz z armią generała Andersa przewędrował Iran, Bliski Wschód i Włochy.

Henryk Wars w 1944

Po demobilizacji osiadł w Los Angeles w USA[6]. Tam, po początkowo niepomyślnym okresie, w 1954 roku rozpoczął współpracę z producentami filmowymi w Hollywood. W 1963 napisał muzykę do filmu Flipper, w Polsce wyświetlanego pod tytułem Mój przyjaciel delfin. Jego piosenki śpiewali m.in. Bing Crosby czy Doris Day. Został pochowany na Hillside Memorial Park w Los Angeles[7].

Po wojnie Wars komponował także utwory symfoniczne: jednoczęściowy koncert fortepianowy, symfonię, albo „Szkice miejskie”. Zostały one odkryte dopiero w latach 90. XX wieku. W 2017 nakładem Polskiego Radia i Narodowego Centrum Kultury ukazała się płyta zbierająca te utwory w wykonaniu Polskiej Orkiestry Radiowej oraz pianisty, Piotra Orzechowskiego[8].

Piosenki

[edytuj | edytuj kod]
  • A mnie w to graj (słowa Jerzy Jurandot, z filmu Bolek i Lolek, wykonawca Adolf Dymsza)
  • A u mnie siup, a u mnie cyk (tekst: Emanuel Szlechter, wykonawca: Adolf Dymsza)
  • Ach, jak przyjemnie (tekst: Ludwik Starski, film: Zapomniana melodia, 1938, wykonawcy: Adam Aston, także Irena Santor)
  • Ach, śpij kochanie (tekst: Ludwik Starski, film: Paweł i Gaweł, 1938, wykonawcy: Eugeniusz Bodo i Adolf Dymsza)
  • Ach, zostań (słowa Emanuel Szlechter i Ludwik Starski, tango z filmu Robert i Bertrand)
  • Będzie lepiej (tekst: Emanuel Szlechter, film: Będzie lepiej, 1936)
  • Co ja zrobię, że mnie się podobasz? (tekst: Jerzy Jurandot, film Papa się żeni, 1936, wykonawcy Zbigniew Rakowiecki i Lidia Wysocka)
  • Co z tobą Florek, gdzie twój humorek? (słowa Jerzy Jurandot, film Niedorajda, 1937, wykonawca Adolf Dymsza)
  • Coś zrobiła z sercem mym (tekst: Emanuel Szlechter, film: Będzie lepiej, 1936, wykonawca: Zbigniew Rakowiecki)
  • Dla ciebie chcę być biała (tekst: Emanuel Szlechter, Konrad Tom, film: „Czarna Perła”, 1934, wykonawcy: Reri i Eugeniusz Bodo)
  • Dobranoc, oczka zmruż (także jako Kołysanka Tońka, tekst: Emanuel Szlechter, film: Włóczęgi, 1939, wykonawcy: Szczepko i Tońko)
  • Ewelina (tekst: Jerzy Jurandot, film Papa się żeni, 1936, wykonawczyni: Mira Zimińska-Sygietyńska)
  • Jak pani się ten pan podoba (tekst: Andrzej Włast, wykonawczyni: Krystyna Paczewska)
  • Jak trudno jest zapomnieć (słowa Jerzy Jurandot, romans cygański z filmu „Manewry miłosne” z 1935)
  • Jak za dawnych lat (tekst: Andrzej Włast albo Jerzy Jurandot, wykonawca: Stefan Witas)
  • Już nie mogę dłużej kryć (tekst: Jerzy Jurandot, film: Pani minister tańczy, 1937, wykonawcy: Tola Mankiewiczówna i Aleksander Żabczyński)
  • Już nie zapomnisz mnie (słowa Ludwik Starski, film: Zapomniana melodia, 1938, wykonawca: Aleksander Żabczyński; także w repertuarze Anny Dereszowskiej)[9]
  • Już taki jestem zimny drań (tekst: Jerzy Nel i Ludwik Starski, film: Pieśniarz Warszawy, 1934, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Kocha, lubi, szanuje (tekst: Konrad Tom, Emanuel Szlechter, film: Kocha, lubi, szanuje, wykonawcy: Mieczysław Fogg, także Irena Santor)
  • Kocham (tekst: J. Roland, film: Bezimienni bohaterowie, 1931)
  • Lim-pam-pom (słowa Jerzy Jurandot, z filmu Kłamstwo Krystyny 1939, wykonawca Loda Halama)
  • Maleńka Jenny (tekst: J. Roland, film:: Głos pustyni, 1932, wykonawca: Mieczysław Fogg)
  • Miłość ci wszystko wybaczy (tekst: Julian Tuwim, film: Szpieg w masce, 1933, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • My dwaj, obacwaj (tekst: Emanuel Szlechter, film: Będzie lepiej, 1936, wykonawcy: Szczepko i Tońko)
  • Na cześć młodości (tekst: Ludwik Starski, film: Sportowiec mimo woli, 1939)
  • Na pierwszy znak (tekst: Julian Tuwim, film: Szpieg w masce, 1933, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • New York Times (z 1928, wykonawcy: Tadeusz Olsza i Eugeniusz Koszutski)
  • Nic o Tobie nie wiem (tekst: Konrad Tom i Emanuel Szlechter, film: Włóczęgi, 1939, wykonawcy: Andrzej Bogucki i Zbigniew Rakowiecki)
  • Nic takiego (tekst: Marian Hemar, film: ABC miłości, 1935, wykonawcy: Kazimierz Krukowski i Adolf Dymsza)
  • O, Key (tekst: Konrad Tom i Emanuel Szlechter, film: Czy Lucyna to dziewczyna?, 1934, wykonawcy: Eugeniusz Bodo i Jadwiga Smosarska)
  • On nie powróci już (słowa Andrzej Włast, wyk. Chór Dana, także Monika Ambroziak i Anna Dereszowska)
  • Panie Janie (w stylu jazzowym) (tekst: Ludwik Starski, film: Zapomniana melodia, 1938)
  • Piosenka o zagubionym sercu (tekst: Artur Maria Swinarski, film: Pan minister i dessous, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • Płomienne serca (tekst: Marian Hemar, film: Na Sybir, 1930, wykonawca: Tadeusz Faliszewski)
  • Reformy pani minister (tekst: Jerzy Jurandot, film: Pani minister tańczy, 1937, wykonawczyni: Tola Mankiewiczówna)
  • Serce Batiara (tekst: Emanuel Szlechter, film: Serce Batiara, 1939)
  • Sexapil (tekst: Emanuel Szlechter, film: Piętro wyżej, 1937, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Szczęście raz się uśmiecha (tekst: Julian Tuwim, film: Pan minister i dessous, wykonawczyni: Hanka Ordonówna)
  • Tak cudnie mi (tekst: Jerzy Jurandot, film: Pani minister tańczy, 1937, wykonawcy: Tola Mankiewiczówna i Aleksander Żabczyński)
  • Tyle miłości (tekst: Konrad Tom, film: Jego ekscelencja subiekt, 1933, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Tylko Ty (tekst: Aleksander Jellyn)[10]
  • Lwów jest jeden na świecie, popularnie nazywana „Tylko we Lwowie” (tekst: Emanuel Szlechter, film: Włóczęgi, 1939, wykonawcy: Kazimierz Wajda (Szczepcio) i Henryk Vogelfänger (Tońko)
  • Tylko z Tobą i dla Ciebie (tekst: Ludwik Starski i Jerzy Nel, film: Pieśniarz Warszawy, 1934, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Umówiłem się z nią na dziewiątą (tekst: Emanuel Szlechter, film: Piętro wyżej, 1937, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • W hawajską noc (tekst: Konrad Tom i Emanuel Szlechter, film: Czarna perła, wykonawcy: Eugeniusz Bodo, także Irena Santor)
  • Zakochany złodziej (tekst: Emanuel Szlechter i Ludwik Starski)
  • Zapomnisz o mnie (tekst: Andrzej Włast, wykonawca: Tadeusz Faliszewski)
  • Zatańczmy tango (tekst: Andrzej Włast)
  • Złociste włoski (tekst: Konrad Tom, film: Jego ekscelencja subiekt, 1933, wykonawca: Eugeniusz Bodo)
  • Zrób to tak (tekst: Ludwik Starski i Jerzy Nel, film: Pieśniarz Warszawy, wykonawca: Eugeniusz Bodo)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wars, Henryk - Osoby - Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki [online], www.bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  2. ↑ Aleksandra Stefaniak. Wolski ostaniec i jego niezwykli mieszkańcy. „Skarpa Warszawska”, s. 68, kwiecień 2024. 
  3. ↑ Fater, Isaschar (1970). Jewish Music in Poland between the Two World Wars, s. 296
  4. ↑ Krzysztof Karpiński: Był jazz. krzyk jazz-bandu w międzywojennej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2014, s. 686-692.
  5. ↑ Grzegorz Hryciuk, Polacy we Lwowie 1939-1944, Warszawa 2000, s. 112.
  6. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-14)].
  7. ↑ Pisali słynne wierszyki, piosenki, bajki i kołysanki dla dzieci. Tak wyglądają ich groby. Niezapomniani [online], www.se.pl [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  8. ↑ Polska Orkiestra Radiowa: „Henryk Wars. Utwory symfoniczne” | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-01-15] (pol.).
  9. ↑ Henryk Wars bio in notes.
  10. ↑ Tylko ty (youtube).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Wars&oldid=75193235”