Herby województw II Rzeczypospolitej

Plansza z projektami herbów województw II RP autorstwa Wacława Granicznego

Herby województw II Rzeczypospolitej nie zostały oficjalnie zatwierdzone, chociaż obligowało do tego rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 13 grudnia 1927 r. Na podstawie tego rozporządzenia powołano komisję, która miała przygotować projekty herbów. Istniało wiele kontrowersji, szczególnie w sprawie herbów województw niehistorycznych. Ostatecznie ustalono przedstawienia, a projekty narysował Wacław Graniczny. Dla województw nowych stworzono herby będące kompilacją herbów poszczególnych ziem czy województw I Rzeczypospolitej. Ostateczne rysunki opracował Zygmunt Lorec. Między 8 czerwca a 6 lipca przygotowano projekt rozporządzenia Prezydenta RP w sprawie nadania herbów województwom. Rozporządzenie to jednak nie weszło w życie z powodu planowanej reformy podziału administracyjnego. Reformę przeprowadzono jednak dopiero 1 kwietnia 1938 i 1939 r. W maju 1939 po zmianach granic województwo poznańskie wystąpiło o zatwierdzenie swojego herbu, czego jednak nie zdążono uczynić przed 1 września 1939 r.

Jednocześnie podejmowano również oddolne próby ustanowienia herbów. Sejmik Krajowy Poznański uchwalił herb – białego orła Przemysła II z herbem województwa kaliskiego na piersi. Wojewoda śląski zwrócił się w piśmie z dnia 21 listopada 1928 r. do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o zatwierdzenie historycznie uzasadnionego herbu województwa śląskiego. Herb ten miał przedstawiać złotego orła z czasów księcia opolskiego Bolesława I na tarczy średniowiecznej typu francuskiego w kolorze ciemnego kobaltu. Do przedstawienia tego nie miano zastrzeżeń, ale nie uzyskało zatwierdzenia ze względu na planowane ustanowienie wszystkich herbów jednym rozporządzeniem.

Projekty herbów województw

Rekonstrukcje projektowanych herbów województw (przedstawienie współczesne):

• 
  województwo białostockie
• 
  województwo kieleckie
• 
  województwo krakowskie
• 
  województwo lubelskie
• 
  województwo lwowskie
• 
  województwo łódzkie
• 
  województwo nowogródzkie
• 
  województwo poleskie
• 
  województwo pomorskie
• 
  województwo poznańskie
• 
  województwo stanisławowskie
• 
  województwo śląskie
• 
  województwo tarnopolskie
• 
  województwo warszawskie
• 
  województwo wileńskie
• 
  województwo wołyńskie

Bibliografia

• Stefan Krzysztof Kuczyński, Leszek Pudłowski, Udział archiwów państwowych w tworzeniu herbów okresu międzywojennego, "Archeion", T. LXXXII: 1987, s. 99-109