Humberto de Alencar Castelo Branco

Humberto de Alencar Castelo Branco
Data i miejsce urodzenia	20 września 1897 ; Fortaleza
Data i miejsce śmierci	18 lipca 1967 ; Fortaleza
	29. prezydent Brazylii
Okres	od 15 kwietnia 1964; do 15 marca 1967
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Wiceprezydent	José Maria Alkmim
Poprzednik	Pascoal Ranieri Mazzilli
Następca	Artur da Costa e Silva
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Humberto de Alencar Castelo Branco (ur. 20 września 1897 w Fortalezie, zm. 18 lipca 1967 tamże) – brazylijski marszałek i polityk, prezydent Brazylii sprawujący dyktatorskie rządy w latach 1964–1967.

Zarys biografii

W 1918 wstąpił do armii. W czasie II wojny światowej służył w brazylijskim korpusie ekspedycyjnym w Europie w randze pułkownika.

Osobny artykuł: Zamach stanu w Brazylii (1964).

Mianowany szefem sztabu generalnego przez prezydenta João Goularta w 1963 został jednym z przywódców puczu, który odsunął go od władzy w 1964. Wybrany prezydentem przez Kongres objął urząd 15 kwietnia tego roku i sprawował władzę do 15 marca 1967. Castelo Branco był tym samym drugim i ostatnim marszałkiem w historii, który doszedł do władzy w Brazylii w wyniku zamachu stanu (pierwszym był założyciel republiki Deodoro da Fonseca). Podczas rządów Castelo Branco ubezwłasnowolniono zdominowany przez lewicę Kongres (choć go formalnie utrzymano) oraz zlikwidowano wszystkie istniejące partię i w ich miejsce powołano dwie: kontrolowaną przez wojsko ARENĘ oraz Brazylijski Ruch Demokratyczny, skupiający legalną opozycję, pozbawioną wpływów i spełniającą rolę listka figowego reżimu.

Choć system rządów wojskowych miał być przejściowy^[1] szybko zmienił się w dyktaturę stosującą metody zbliżone do totalitaryzmu^[2]. Prezydentura Castelo Branco to także okres wewnętrznych represji, silnego uzależnienia polityczno-gospodarczego Brazylii od Stanów Zjednoczonych i wywodzących się stamtąd korporacji, co stanowiło odwrót od polityki samodzielności prowadzonej przez Juscelino Kubitschka, Jânio Quadrosa i Goularta. Z drugiej strony jego rząd zwiększył stopień interwencji państwa w gospodarkę. Represje rządu doprowadziły do wybuchu walk partyzanckich - w 1967 roku w regionie Goiás rozpoczęła się regularna rebelia zorganizowana przez maoistowską KPB. Trwała ona do 1972 roku^[3]. W większych miastach z kolei działalność rozpoczęły miejskie guerille w tym m.in. Armia Wyzwolenia Narodowego^[4].

Następcą Castelo Branco został jego osobisty kandydat, minister wojny, marszałek Artur da Costa e Silva. Niedługo po opuszczeniu pałacu prezydenckiego Castelo Branco zginął w wypadku lotniczym nieopodal Fortalezy.

Odznaczenia

Brazylijskie

Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (1964) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Marynarskiej (1964) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (1964) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Lotniczej (1964) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Rio Branco (1964) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Sądownictwa Wojskowego (1964) – ex officio^[5]
Krzyż Złoty Medalu Zasługi Mauá (1965) – ex officio
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Pracy (1965) – ex officio

Zagraniczne

Wielki Oficer Orderu Avis (1945, Portugalia)^[6]
Łańcuch Orderu Infanta Henryka (1965, Portugalia)^[6]
Łańcuch Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1965)^[7]

Przypisy

↑ Gaspari, A Ditadura Envergonhada, s. 141–142.
↑ Gaspari, A Ditadura Envergonhada, s. 35.
↑ Marcelo Ridenti , O fantasma da revolução brasileira, São Paulo: UNESP, 1993, s.232
↑ Rose, R. S. (2005). The unpast: elite violence and social control in Brazil, 1954-2000. Ohio University Press. s. 170–178. ISBN 978-0-89680-243-8.
↑ Almanaque da Ordem. Secretaria do Conselho da Ordem do Mérito Judiciário Militar, 2020, s. 74
↑ ^a ^b Estrangeiros com Ordens Portuguesas. www.ordens.presidencia.pt
↑ Onorificenze: dettaglio decorato.. www.quirinale.it

Bibliografia

Biografia. educacao.uol.com.br. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-27)]. (port.)

[1] Gaspari, A Ditadura Envergonhada, s. 141–142.

[2] Gaspari, A Ditadura Envergonhada, s. 35.

[3] Marcelo Ridenti , O fantasma da revolução brasileira, São Paulo: UNESP, 1993, s.232

[4] Rose, R. S. (2005). The unpast: elite violence and social control in Brazil, 1954-2000. Ohio University Press. s. 170–178. ISBN 978-0-89680-243-8.

[omjm-5] Almanaque da Ordem. Secretaria do Conselho da Ordem do Mérito Judiciário Militar, 2020, s. 74

[port-6] Estrangeiros com Ordens Portuguesas. www.ordens.presidencia.pt

[7] Onorificenze: dettaglio decorato.. www.quirinale.it

[j-8] ął urzędu

[b-9] zmarł przed objęciem urzędu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

[B]

I (Stara) Republika (1889–1930)	Manoel Deodoro da Fonseca (1889–1891) Floriano Peixoto (1891–1894) Prudente Jose de Morais Barros (1894–1898) Manuel Ferraz de Campos Sales (1898–1902) Francisco de Paula Rodriques Alves (1902–1906) Afonso Pena (1906–1909) Nilo Peçanha (1909–1910) Hermes Rodriques da Fonseca (1910–1914) Wenceslao Braz Pereira Gomes (1914–1918) Rodrigues Alves (–^[A]) Epitácio Lindolfo da Silva Pessoa (1918–1922) Artur da Silva Bernardes (1922–1926) Washington Luiz Pereira de Souza (1926–1930) Júlio Prestes (–^[A])
Era Vargasa (1930–1946)	Getulio Vargas (1930–1945) José Linhares (1945–1946)
II Republika – Republika 1946 (1946–1964)	Eurico Gaspar Dutra (1946–1951) Getulio Vargas (1951–1954) João Café Filho (1954–1955) Carlos Coimbra da Luz (1955) Nereu Ramos (1955–1956) Juscelino Kubitschek de Oliveira (1956–1961) Jânio da Silva Quadros (1961) Pascoal Ranieri Mazzilli (1961) Joao Belchior Marques Goulart (1961–1964)
Dyktatura wojskowa (1964–1985)	Pascoal Ranieri Mazzilli (1964) Humberto de Alencar Castelo Branco (1964–1967) Artur da Costa e Silva (1967–1969) Emílio Garrastazu Médici (1969–1974) Ernesto Geisel (1974–1979) João Baptista Fiqueiredo (1979–1985)
III (Nowa) Republika (od 1985)	Tancredo Neves (–^[B]) José Sarney (1985–1990) Fernando Collor de Mello (1990–1992) Itamar Franco (1992–1995) Fernando Henrique Cardoso (1995–2003) Luiz Inácio Lula da Silva (2003–2011) Dilma Rousseff (2011–2016) Michel Temer (2016–2019) Jair Bolsonaro (2019–2023) Luiz Inácio Lula da Silva (od 2023)