Irena Solska
Irena Solska (1933) | |
Imię i nazwisko |
Karolina Flora Poświk |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
27 października 1877 |
Data i miejsce śmierci |
8 marca 1958 |
Zawód | |
Współmałżonek | |
Odznaczenia | |
Irena Solska, właśc. Karolina Flora Solska (ur. 27 października 1877 w Warszawie, zm. 8 marca 1958 w Skolimowie) – polska aktorka i reżyserka teatralna, dyrektorka teatrów; jedna z najwybitniejszych aktorek w historii teatru w Polsce. Jej mężem był Ludwik Solski.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Córka Tytusa Mieczysława Poświka i malarki Bronisławy z Bierzyńskich. W dzieciństwie pod kierunkiem matki uczyła się rysunku i malarstwa, potem uczyła się gry aktorskiej u B. Leszczyńskiego. Debiutowała 26 lutego 1896 pod ps. Górska w roli tytułowej w sztuce Hrabia Rene na scenie teatru łódzkiego. W latach 1896–1900, 1905–1910 oraz 1913–1919 była aktorką Teatru Miejskiego w Krakowie. W latach 1900–1905 występowała we Lwowie, a od 1919 w Warszawie. W sezonie 1932–1933 kierowała własnym Teatrem im. Stefana Żeromskiego w Warszawie.
W czasie wojny udzielała pomocy wielu ludziom, m.in. neurolożce Zofii Rosenblum Szymańskiej.
Po wojnie, w latach 1946–1947, była delegatem Ministra Kultury i Sztuki do spraw teatrów na Dolnym Śląsku. Od października 1948 do sierpnia 1949 kierowała Teatrem Nowym w Legnicy. Postępująca choroba Parkinsona uniemożliwiła jej dalszą działalność. Ostatnie lata życia spędziła w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, gdzie zmarła. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Aleja Zasłużonych-1-74,75)[1].
Była drugą żoną Ludwika Solskiego; po rozwodzie z Solskim poślubiła w listopadzie 1914 Ottona Grossera, urzędnika kolejowego.
W 1978 ukazały się jej Pamiętniki, a w 1984 Listy Ireny Solskiej. Solska opisuje w swoich pamiętnikach, że przygotowując się do roli Żony (Maria) w Nie-boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, by wiernie odtworzyć jej obłęd, około 1920 wizytowała szpital psychiatryczny Edwarda Flataua. Wspomina także, że oprócz wizyty była też przez niego badana[2].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 października 1955)[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 23 czerwca 1927[4], 15 czerwca 1946[5])
- Złoty Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[6]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[7]
-
Leon Wyczółkowski, Portret Ireny Solskiej, 1898
-
Jacek Malczewski, Portret Ireny Solskiej, 1901
-
Stanisław Wyspiański, Portret Ireny Solskiej, 1904
-
Wojciech Kossak, Infantka (Irena Solska), 1908
-
Stanisław Ignacy Witkiewicz, Pani Akne jest ciężkostrawna (Irena Solska), około 1908-1912
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cmentarz Stare Powązki: IRENA SOLSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
- ↑ Irena Solska, Pamiętnik, 1978.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1550 „za długoletnią działalność artystyczną w dziedzinie sztuki teatralnej”.
- ↑ M.P. z 1927 r. nr 143, poz. 369 „za propagandę w dziedzinie sztuki”.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 114, poz. 212 „za wybitne zasługi w dziedzinie Teatru i Sztuki na terenie całego kraju”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 460 „za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Irena Solska w bazie IMDb (ang.)
- Irena Solska w bazie Filmweb
- Irena Solska w bazie filmpolski.pl
- Irena Solska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
- Paulina Sygnatowicz: Polskie Muzy: Irena Solska. Kobieta o stu twarzach. polskiemuzy.pl, 2009-11-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-12)].
- Materiały związane z Ireną Solską w bibliotece Polona
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Wawrzynem Akademickim
- Pochowani w alei zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy autorzy pamiętników i dzienników
- Polskie aktorki teatralne
- Urodzeni w 1877
- Zmarli w 1958