Józefa Krośnicka
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka |
Józefa Gabriela Krośnicka z domu Kołakowska (ur. 18 marca 1914 w Pułtusku[1], zm. 21 stycznia 2020 w Pruszczu Gdańskim) – polska nauczycielka, pedagog i badaczka historii, autorka opracowań z zakresu historii powiatu gdańskiego[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1938 ukończyła historię i filozofię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, po czym podjęła pracę nauczycielki w Gimnazjum i Liceum Męskim im. Piotra Skargi w Pułtusku[3]. W czasie wojny należała do Armii Krajowej (ps.Ziutka i Barka), była łączniczką i organizatorką tajnego nauczania. Po upadku powstania warszawskiego wywieziona na roboty przymusowe. Po kapitulacji III Rzeszy, która zastała ją w Lubece, organizowała polskie nauczanie w alianckich strefach okupacyjnych w Niemczech[4], a następnie wróciła do Pułtuska, gdzie poślubiła Jerzego Krośnickiego. Wobec problemów z pracą i mieszkaniem trafiła na Pomorze Zachodnie[5] (gm. Choszczno). W kwietniu 1955 przeprowadziła się z mężem do Sobowidza, gdzie najpierw została planistką w PGR, a po październiku 1956 nauczycielką w miejscowej szkole. Po kilku latach, jako jej kierownik[1], zainicjowała budowę budynku nowej szkoły[6]. Od 1961 przez wiele lat uczyła historii w Szkole Podstawowej nr 3 w Pruszczu Gdańskim[1][2], wychowując w tym czasie pięcioro dzieci (trzech synów i dwie córki). Po przejściu na emeryturę wydała kilkanaście publikacji poświęconych historii okolic Gdańska. W 2017 przekazała Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku pamiątki swojego męża z obozu koncentracyjnego Sachsenhausen oraz dokumenty i publikacje dotyczące powojennych początków nauczania, w tym odręcznie sporządzony elementarz z 1945 r.[7]
Pochowana 25 stycznia 2020 na starym cmentarzu komunalnym w Pruszczu Gdańskim[8].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]W uznaniu zasług otrzymała tytuły Ambasadora Pruszcza Gdańskiego (2010)[2] i Honorowego Obywatela gminy Trąbki Wielkie[6] (4 listopada 2014).
Prezydent RP Bronisław Komorowski awansował ją do stopnia porucznika Wojska Polskiego[6].
Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i Krzyżem 100-lecia powstania Związku Inwalidów Wojennych[6].
Bohaterka reportaży i utworów literackich[9].
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Z czasów przełomu 1944-1945, Pułtusk 1995.
- Zanim Gdańskie Wyżyny wróciły do Polski, Wydawnictwo Diecezjalne Pelplin 1997.
- Pamięci Księdza Prałata Józefa Waląga: proboszcza parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pruszczu Gdańskim, Pruszcz Gdański 2000.
- Z dziejów oświaty i Związku Nauczycielstwa Polskiego w powiecie gdańskim (1919-1980). Pruszcz Gdański 2002.
- Księga Pamiątkowa kolejarzy polskich z rejonu Pruszcza Gdańskiego w latach 1920-1939 pozostających w służbie Polskich Kolei Państwowych (PKP) na terenie wolnego miasta Gdańska zamordowanych w hitlerowskich obozach koncentracyjnych w latach 1939-1944, Pruszcz Gdański 2005.
- W cieniu Gdańska (zarys dziejów Pruszcza Gdańskiego i okolicy na tle historii ziemi gdańskiej). T. 1: Od czasów najdawniejszych do roku 1572. Pruszcz Gdański 2003.
- W cieniu Gdańska (zarys dziejów Pruszcza Gdańskiego i okolicy na tle historii ziemi gdańskiej). T. 2: W Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1573-1772). Pruszcz Gdański 2004.
- W cieniu Gdańska. T. 3: 1772-1945. Pruszcz Gdański 2006.
- Wspomnienie o księdzu Robercie Wohlfeilu: proboszczu parafii Św. Jakuba Apostoła w Kłodawie Gdańskiej (1889 - 1940). Pruszcz Gdański 2007
- Żuławy Gdańskie w historię Pomorza Gdańskiego wpisane, Pruszcz Gdański 2013.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Nike ma 35 lat - przypomina Józefa Krośnicka
- ↑ a b c Nie żyje Pani Józefa Krośnicka
- ↑ Życiorys Józefy Krośnickiej, "Głos Trąbecki" nr 2 (47) luty 2020
- ↑ Nie żyje Józefa Krośnicka, Honorowa Ambasadorka Pruszcza Gdańskiego
- ↑ Mieszkańcy i rodzina pożegnali Ambasador Pruszcza - Józefę Krośnicką, wieloletnią nauczycielkę, miłośniczkę historii
- ↑ a b c d Pogrzeb Józefy Krośnickiej, ambasadorki Pruszcza Gdańskiego 25.01.2020. Nauczycielka i miłośniczka historii zmarła w wieku 105 lat
- ↑ Pani Józefa Krośnicka przekazała pamiątki do Muzeum II Wojny Światowej
- ↑ Zmarła Józefa Krośnicka, Ambasadorka Pruszcza Gd. To od jej książek zaczęło się odkrywanie historii miasta i powiatu
- ↑ Pamięci Józefy Krośnickiej - wspomnienie i wiersz pruszczanina o Ambasador Pruszcza
- Absolwenci Uniwersytetu Warszawskiego
- Ludzie urodzeni w Pułtusku
- Pochowani w Pruszczu Gdańskim
- Polscy nauczyciele
- Polscy regionaliści
- Polscy stulatkowie
- Łączniczki Armii Krajowej
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Honorowi obywatele polskich gmin
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Urodzeni w 1914
- Zmarli w 2020