Przejdź do zawartości

Jan Okołowicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Okołowicz
Ilustracja
Data urodzenia

1800

Data i miejsce śmierci

7 marca 1878
Sanok

Naczelnik gminy Sanok
Okres

od 10 listopada 1868
do 20 sierpnia 1872

Poprzednik

Erazm Łobaczewski

Następca

Cyryl Jaksa Ładyżyński

Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Okołowicz[a] (ur. 1800, zm. 7 marca 1878 w Sanoku) – polski ziemianin, kupiec, przedsiębiorca, powstaniec listopadowy, naczelnik gminy Sanoka.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z obszaru Litwy[1]. Był synem Szymona i Magdaleny z domu Rutkowskiej[2][3][4][5] (zm. 1835 w wieku 72 lat[6]). Został ziemianinem[7]. Jego posiadłość znajdowała się na ziemi litewskiej nad Niemnem w okolicach Grodna[7][8][9]. Uczestniczył w powstaniu listopadowym, po którym w ramach represji władze carskie skonfiskowały jego majątek, a on sam był zmuszony udać się emigrację[7][10][9][11]. Przebywał we Francji, a następnie przybył na obszar zaboru austriackiego[7][10][9]. Trafił do Sanoka i tam osiadł[7][10][9]. Nabył obszar, stanowiący pozostałości areału wcześniej należącego do rodziny Tchorznickich, położony na zachodniej granicy miasta z Dąbrówką Polską[7][10][9][11]. Zamieszkiwał w centrum miasta przy ulicy Floriańskiej[12][9][b]. Jego dom w latach 30. mieścił się pod numerem konskrypcyjnym 86[4][13][14][15] (wraz z nim, prócz żony i dzieci, mieszkała tam też jego matka[6]), a w latach 70. pod numerem 270[16]; według stanu z 1931 istniał budynek przy ul. Floriańskiej 12 (nr konskrypcyjny 38) należał do Jana Okołowicza[17].

W latach 30. był kupcem w Sanoku[4][13][5]. Pełnił funkcję drugiego nieegzaminowanego ławnika (niem. ungeprüfter Beisitzer) i kontrolera kasy miasta Sanoka około lat 1839/1842[18][19][20], następnie ponownie od około 1847[21][22], od około 1848 był honorowym nieegzaminowanym ławnikiem[23][24][25][26][27][28][29]. Był radnym miejskim (pierwsza kadencja 1867)[30]. 14 marca 1867 wybrany zastępcą zwierzchnika (naczelnika) gminy Sanoka, Erazma Łobaczewskiego[31][32][33][34]. Po ustąpieniu tegoż w dniu 10 listopada 1868[c] został wybrany przez Radę Miejską na urząd naczelnika gminy Sanok[35][36][37] (prócz niego kandydowali wtedy na stanowisko Teofil Lewicki i Seweryn Popiel[9]). 14 czerwca 1869 Rada Miejska nie przyjęła jego rezygnacji z urzędu burmistrza[38]. Ponownie wybrany został w drugiej kadencji Rady Miejskiej 14 kwietnia 1870 (jego kontrkandydatem był ponownie Teofil Lewicki)[39]. Zastępcami Okołowicza byli Mateusz Beksiński (od 10 listopada 1868[9] do 14 kwietnia 1870[40]), następnie od 14 kwietnia 1870 Teofil Lewicki[41], od 12 czerwca 1871 Jan Zarewicz[42], w 1872 ponownie M. Beksiński[43]. Podczas jego urzędowania w maju 1869 ustalono regulamin poboru drewna z lasu miejskiego. W mieście zorganizowano obchody 300. rocznicy unii lubelskiej z 1569, które odbyły się 11 sierpnia 1869. W 1868 był zastępcą przewodniczącego komitetu kościelnego w Sanoku, Wilhelma Kwiatkowskiego[44]. Wraz z Wilhelmem Kwiatkowskim był fundatorem szkoły muzycznej w Sanoku w 1871[9]. Był założycielem stworzonego w 1872 Stowarzyszenia Ochotniczej Straży Ogniowej Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, którego celem była ochrona życia i mienia mieszkańców[7][45][9]. W jej ramach założył pierwszą w mieście orkiestrę dętą[46][7][45][9].

10 stycznia 1872, na jego wniosek Roman Zdankiewicz otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka[47]. Dokonał zakupu budynku Ramerówka od Ichla Ramera mając w zamiarze stworzenie w nim Czytelni Mieszczańskiej[7][48][9]. Jednakże remont gmachu wymagał pokaźnych nakładów i trwał długo[7][48][9]. Burmistrza spotkała krytyka, a Komisja Finansów wykazała niegospodarność jego działań[7][48][11]. Ponadto w mieście miał miejsce wielki pożar 9/10 maja 1872, po którym władze namiestnictwa dokonały rozwiązania rady miasta[49][50][51][9]. Okołowicz podał się do dymisji i ustąpił ze stanowiska[7][48][11]. Pełnił obowiązki burmistrza do 20 sierpnia 1872[7][10]. Ponadto był radnym Rady c. k. powiatu sanockiego, wybierany z grupy gmin miejskich i pełnił funkcję wydziałowego (1862)[52] i zastępcy członka wydziału (1871, 1872, 1873, 1874)[53][54][55][56].

Grobowiec rodzinny Okołowiczów
Panorama osiedla Okołowiczówka

W latach 60. rozpoczął poszukiwanie nafty w podsanockich Płowcach, gdzie posiadał swój majątek (początkowo bez powodzenia, a potem z sukcesem)[57]. Według stanu z 1872 figurował jako właściciel dóbr tabularnych Zahutyń[58]. W Sanoku posiadał destylarnię nafty[59]. Zgłoszony do udziału w Wystawie Powszechnej w Wiedniu 1873 przedstawiał w grupie III (industria chemiczna) wyrób swojej fabryki: biały tłuszcz (smarowidło) z olejów nafty, służący do oliwienia wozów i maszyn[60][61][62][63][64].

Zmarł 7 marca 1878, a dwa dni później odbył się jego pogrzeb[16][11]. Jego żoną od około 1824 była Julia z domu Niemczewska[2][3][13][5][16] (ur. 1803, zmarła dwa miesiące po mężu, 16 maja 1878[65])[7][48][9]. Ich dziećmi byli: Waleria (ur. około 1827, od 1848 żona Franciszka Kisslinga[66]), Natalia Katarzyna (ur. 1828)[2], Ignacy (ur. ok. 1829, zm. 1837[15]), Jakub Ignacy (ur. 1831[3]), Józef Antoni (1833-1834[4][67]), Wilhemina Joanna (1834-1837[5][68]), Norbert Antoni Hieronim (ur. 1837)[13], Wilhelmina Aniela (1839-1840[14][69]), Sylwian Zygmunt wzgl. Zygmunt Sylwan[d] (ur. 1843[70], zm. 1875[71]), Hipolit Marian (1845-1886[72], właściciel dóbr[73], żonaty z Marceliną Łęcką[74][7][48][9]). Grobowiec rodzinny Okołowiczów znajduje się na północnym krańcu cmentarza przy ul. Jana Matejki w Sanoku[7][9][e]. Prócz członków rodziny Okołowicz w tym miejscu został pochowany także Kazimierz Łęcki (powinowactwo obu rodzin wynikało z faktu, że jego córka Marcelina Łęcka została żoną Hipolita Okołowicza tj. syna Jana Okołowicza[75]).

Teren należący pierwotnie do Okołowicza, położony na obszarze Dąbrówki Polskiej, w połowie XIX wieku został wraz z Dąbrówką Ruską połączony w jedną wieś Dąbrówkę[76], a 1 stycznia 1962 wieś przyłączono do miasta Sanoka i od tego czasu stanowi dzielnicę Dąbrówka.

Osiedle mieszkaniowe w sanockiej dzielnicy Dąbrówka, położone na obszarze dawniej należącym do Jana Okołowicza, nosi zwyczajową nazwę Okołowiczówka[7][10][77][78]. W ramach tego osiedla istnieje ulica Okołowiczówka[79].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Johann Okołowicz”.
  2. ↑ Później w tym miejscu tj. przy ulicy Ignacego Daszyńskiego powstał blok mieszkalny.
  3. ↑ Edward Zając w publikacji z 2002 podał datę 10 listopada 1868, a w publikacjach z 1995 i 1998 podawał datę 23 grudnia 1868, zob. Zając 2002 ↓, s. 6 Zając 1995 ↓, s. 7 Zając 1998 ↓, s. 98
  4. ↑ W księdze chrztów określony jako „Sylwian Zygmunt”, a w księdze zmarłych jako „Zygmunt Sylwan”.
  5. ↑ Na tablicy nagrobnej funkcja burmistrza miasta została błędnie przypisana synowi Hipolitowi.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Edward Zając. Sanoczanie w powstaniu listopadowym. „Tygodnik Sanocki”. Nr 48 (264), s. 5, 25 listopada 1996. 
  2. ↑ a b c Księga chrztów 1816–1836. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 251.
  3. ↑ a b c Księga chrztów 1816–1836. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 329.
  4. ↑ a b c d Księga chrztów 1816–1836. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 382.
  5. ↑ a b c d Księga chrztów 1816–1836. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 414.
  6. ↑ a b Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 30).
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Zając 1995 ↓, s. 7.
  8. ↑ Zając 1998 ↓, s. 97, 169.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Zając 2002 ↓, s. 6.
  10. ↑ a b c d e f Zając 1998 ↓, s. 97.
  11. ↑ a b c d e Oberc 2008 ↓, s. 339.
  12. ↑ Zając 1998 ↓, s. 97-98.
  13. ↑ a b c d Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 12.
  14. ↑ a b Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42.
  15. ↑ a b Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42).
  16. ↑ a b c Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 378 (poz. 25).
  17. ↑ Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 102.
  18. ↑ Niem. „2er ungeprüfter Besitzer und Stadtkassekontroller”
  19. ↑ Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1840. Lwów: 1840, s. 226.
  20. ↑ Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1841. Lwów: 1841, s. 229.
  21. ↑ Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1848. Lwów: 1848, s. 322.
  22. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1849. Lwów: 1849, s. 274.
  23. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1849. Lwów: 1849, s. 298.
  24. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850. Lwów: 1850, s. 298.
  25. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1851. Lwów: 1851, s. 338.
  26. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1852. Lwów: 1852, s. 321.
  27. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1853. Lwów: 1853, s. 326.
  28. ↑ Provinzial Handbuch der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1854. Lwów: 1854, s. 334.
  29. ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855. Lwów: 1855, s. 254.
  30. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 373.
  31. ↑ Kronika. Sanok. „Gazeta Narodowa”. Nr 65, s. 2, 19 marca 1867. 
  32. ↑ Zając 1995 ↓.
  33. ↑ Marta Szramowiat. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 18, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  34. ↑ Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868. Lwów: 1868, s. 68.
  35. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku 31.07.1868-14.11.1870. T. II. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 34-35. [dostęp 2022-02-03].
  36. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 374.
  37. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1869. Lwów: 1869, s. 61.
  38. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku 31.07.1868-14.11.1870. T. II. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 83. [dostęp 2022-02-03].
  39. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku 31.07.1868-14.11.1870. T. II. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 152. [dostęp 2022-02-03].
  40. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 65.
  41. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 55.
  42. ↑ Marta Szramowiat. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 19, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  43. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 53.
  44. ↑ Inland. Korrespondenzen. Sanok. „Die Debatte”. Nr 327, s. 2, 26 listopada 1868. (niem.). 
  45. ↑ a b Zając 1998 ↓, s. 98, 169.
  46. ↑ Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. Tom I, s. 215, 1963. 
  47. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 19. ISBN 83-909787-8-4.
  48. ↑ a b c d e f Zając 1998 ↓, s. 98.
  49. ↑ Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem 1875–1900. Lwów: 1900, s. 33-35.
  50. ↑ Smutna dla Sanoka rocznica. „Gazeta Sanocka”. Nr 176, s. 2, 12 maja 1907. 
  51. ↑ Alojzy Zielecki: W epoce autonomii galicyjskiej. Struktury organizacyjne miasta. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 376-377. ISBN 83-86077-57-3.
  52. ↑ Kronika. Dokument dot. budowy magazynu augmentacyjnego w Sanoku z 1 maja 1862. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 8, s. 3, 15 lutego 1914. 
  53. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 279, 280.
  54. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 272, 273.
  55. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1873. Lwów: 1873, s. 271.
  56. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1874. Lwów: 1874, s. 295, 296.
  57. ↑ Gospodarstwo, przemysł i handel. Kopalnie i destylarnie w Płowcach. „Kraj”. Nr 89, s. 3, 20 kwietnia 1870. 
  58. ↑ Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 96.
  59. ↑ Heinrich Eduard Gintl: Wykaz udziału Galicyi i wielkiego księztwa Krakowskiego na powszechnej wystawie 1873 w Wiedniu. Wiedeń: 1873, s. 29.
  60. ↑ Gospodarstwo, przemysł i handel. „Gazeta Lwowska”. Nr 163, s. 946, 17 lipca 1872. 
  61. ↑ Weltaustellung 1873 in Wien. Angemeldete Firmen. „Wr. Weltaustellungs-Zeitung / Int. Austellungs-Zeitung”. Nr 13, s. 5, 19 lutego 1873. (niem.). 
  62. ↑ Agaton Giller: Polska na Wystawie Powszechnej w Wiedniu 1873 r. Listy Agatona Gillera. T. 1-2.. Lwów: 1873, s. 152.
  63. ↑ Welt-Ausstellung 1873 in Wien. Offizieller General-Catalog. Wiedeń: Verlag der General-Direction, 1873, s. 24.
  64. ↑ Heinrich Eduard Gintl: Wykaz udziału Galicyi i wielkiego księztwa Krakowskiego na powszechnej wystawie 1873 w Wiedniu. Wiedeń: 1873, s. 50.
  65. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 380 (poz. 46).
  66. ↑ Księga ślubów 1848-1967 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 1 (poz. 1).
  67. ↑ Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 15.
  68. ↑ Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42).
  69. ↑ Księga zmarłych 1831–1855 Sanok. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 58.
  70. ↑ Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 107.
  71. ↑ Księga zmarłych 1855–1878 Sanok. Sanok: Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 337 (poz. 57).
  72. ↑ Księga chrztów 1836–1857. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 161.
  73. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 178.
  74. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 121 (poz. 139).
  75. ↑ Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 118 (poz. 118).
  76. ↑ Ks. Antoni Szypuła. 25 lat Parafii Rzymsko - Katolickiej w Sanoku - Dąbrówce (fragmenty). „Tygodnik Sanocki”. Nr 22, s. 10, 16 października 1991. 
  77. ↑ Jolanta Ziobro. Wilki w Sanoku? To nie bajka!. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (846), s. 1, 25 stycznia 2008. 
  78. ↑ Bartosz Błażewicz. Dzieci boją się bawić. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (876), s. 3, 22 sierpnia 2008. 
  79. ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. bip.um.sanok.pl. [dostęp 2021-09-26].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Burmistrzowie i zarządcy Sanoka
Zabór austriacki
i autonomia galicyjska

Burmistrzowie gminy miasta Sanoka

Adam Piątkowski
Jan Marcinkiewicz
Wojciech Foedrich
Antoni Piątkowski
Michał Fiałkiewicz
Jakub Krulikiewicz
Józef Gutkowski
Albin Gołkowski
Jerzy Rapf
Sebastian Piątkowski
Jan Zarewicz

Burmistrzowie Sanoka:

Erazm Łobaczewski
Jan Okołowicz
Cyryl Jaksa Ładyżyński
Aital Witoszyński
Feliks Giela
Feliks Giela
Stanisław Niedzielski (I wojna światowa)
II Rzeczpospolita
Okupacja niemiecka
Polska Ludowa i PRL

Burmistrzowie:

Józef Bubella
Juliusz Bruna
Stanisław Lisowski
Michał Hipner
Józef Dąbrowski

Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej:

Józef Dąbrowski
Adam Miler
Kazimierz Surman
Tadeusz Powrózek
Andrzej Szczudlik
Stanisław Potocki
Tadeusz Wojtowicz
Jan Łysakowski
Leszek Rychter
Kazimierz Grabowski
Wiesław Skałkowski

Naczelnicy miasta

Wiesław Skałkowski
Ryszard Grzebień
III Rzeczpospolita

Herb Sanok

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Okołowicz&oldid=71354822”