Jest Przyszłość
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia |
styczeń 2012 |
| Ideologia polityczna | |
| Poglądy gospodarcze | |
| Barwy |
granat |
| Obecni posłowie |
24/120
|
| Strona internetowa | |
Jest Przyszłość (hebr. יש עתיד, Jesz Atid, ang.: Yesh Atid) – izraelska partia polityczna założona przez byłego dziennikarza telewizyjnego Ja’ira Lapida w 2012, mająca reprezentować świecką klasę średnią o sekularystycznych poglądach[1]. W wyniku wyborów w styczniu 2013, ugrupowanie niespodziewanie wprowadziło do 120-osobowego Knesetu 19 deputowanych (2. wynik po bloku Likud-Nasz Dom Izrael)[2]. 15 marca 2013 partia zawarła porozumienie koalicyjne z Likudem i weszła do rządu Binjamina Netanjahu.
Historia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Na początku 2010 w izraelskich mediach pojawiły się spekulacje na temat spodziewanego wejścia znanego dziennikarza telewizyjnego Ja’ira Lapida do świata polityki. Pracował on wówczas w Kanale 2. Początkowo Lapid zaprzeczał tym doniesieniom[3][4], a Kneset rozpoczął nawet prace nad prawem mającym zakazywać izraelskim dziennikarzom ubieganie się o stanowiska polityczne w okresie roku od zakończenia przez nich pracy w mediach[5].
Pomimo zainteresowania osobą Lapida, odmawiał on udzielania wywiadów. Zyskiwał za to zwolenników, wykorzystując media społecznościowe, zwłaszcza Facebook. Oficjalnie ogłosił m.in., że nie przyłączy się ani do Kadimy, ani Partii Pracy. Postulował za to zmianę izraelskiego systemu politycznego, wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej dla wszystkich Izraelczyków i zmian w systemie edukacji. Na początku stycznia 2012 Lapid obwieścił, że zakończy pracę jako dziennikarz i wejdzie do polityki, zakładając nową partię polityczną[6].
W kwietniu 2012 Lapid zaproponował słowo atid (hebr. przyszłość) jako nazwę dla swojej partii. Zadecydował także, że nie będzie ona przyjmować w swoje szeregi osób zaangażowanych w tworzenie prawa lub deputowanych do Knesetu. 29 kwietnia Lapid zarejestrował partię pod nazwą Jesz Atid, ponieważ rejestracja pod wcześniej proponowaną nazwą okazała się niemożliwa. 1 maja odbyła się pierwsza konferencja partyjna, podczas której zaprezentowano tzw. Program Lapida, zakładający wprowadzenie w Izraelu obowiązkowej służby wojskowej dla wszystkich Izraelczyków (obecnie zwolniona jest z niej m.in. religijna młodzież)[7]. Ugrupowaniu udało się zebrać 13,5 mln szekli na potrzeby kampanii wyborczej przed wyborami w styczniu 2013[8].
W wyborach w 2013 Jesz Atid uzyskał drugi wynik, wprowadzając do Knesetu 19 deputowanych[9]. Był on sporym zaskoczeniem, został określony przez komentatorów wydarzeń na izraelskiej scenie politycznej jako największa niespodzianka tych wyborów. Przedwyborcze sondaże dawały Jesz Atid szansę na uzyskanie jedynie 11 miejsc w parlamencie.
15 marca 2013 partia zawarła porozumienie koalicyjne z Likudem i weszła do rządu Binjamina Netanjahu. Lapid został ministrem finansów. Jesz Atid otrzymał także inne teki ministerialne: eukacji (Szaj Piron), zdrowia (Ja’el German), nauki i technologii (Ja’akow Peri) oraz opieki społecznej (Me’ir Kohen). Wiceministrem finansów został Miki Lewi[10].
Pod koniec 2014 w rządzie Netanjahu zaczęły narastać napięcia między partnerami tworzącymi koalicję w sprawach takich jak budżet na 2015 rok, wysokie koszty życia, polityka wobec Palestyńczyków, a zwłaszcza zaproponowanej przez premiera kontrowersyjnej ustawy, która określiłaby Izrael jako „państwo narodowe” narodu żydowskiego[11]. 2 grudnia 2014 premier Netanjahu zdymisjonował dwoje ministrów, liderów koalicyjnych centrowo-liberalnych ugrupowań: Lapida oraz Cippi Liwni (partia Ruch)[12], zarzucając im „spiskowanie”, „podważanie jego pozycji” i „nieustające ataki z wnętrza rządu”[13]. Efektem kryzysu rządowego był wniosek o skrócenie kadencji Knesetu, która normalnie trwałaby do 2017[11].
W wyniku wyborów parlamentarnych w Izraelu, przeprowadzonych 17 marca 2015, Jesz Atid wprowadził do Knesetu 11 deputowanych[14].
Przed wyborami w kwietniu 2019 Jest Przyszłość weszło w koalicję z partiami Moc Izraela Beniego Ganca i Telem Moszego Ja’alona tworząc listę Niebiesko-Biali[15][16].
Koalicja zajęła 2 miejsce, zdobywając 1 125 881 głosów (26,13%). Przełożyło się to na 35 mandatów do dwudziestego pierwszego Knesetu[17].
W przyśpieszonych wyborach we wrześniu koalicja zwyciężyła, zdobywając 1 151 214 głosów (25,95%) i wprowadzając do dwudziestego drugiego Knesetu 33 posłów, o jednego więcej niż Likud[18]. Wśród posłów było 13 przedstawicieli Jest Przyszłość.
W wyborach w 2020 roku koalicja zdobyła 1 220 381 głosów (26,59% głosów), co dało wynik 33 mandatów. 26 marca, po długich negocjacjach i sporach na temat utworzenia rządu, Ganc zgodził się na utworzenie rządu jedności z Likudem z rotacyjną funkcją premiera. Ponadto tego samego dnia został wybrany przewodniczącym Knesetu. Decyzja ta doprowadziła do rozłamu w partii, Jesz Atid i Telem złożyły wnioski o odłączenie się od Niebiesko-Białych[19]. 29 marca Jest Przyszłość i Telem odłączyły się od koalicji Niebiesko-Białych. Stworzyły one nową frakcję – Jesz Atid-Telem[20].
Program
[edytuj | edytuj kod]Program partii, przedłożony komisji podczas procedury rejestracyjnej, zakładał realizację przez ugrupowanie ośmiu głównych celów[21]:
- zmianę priorytetów w izraelskiej polityce: położenie nacisku na edukację, budownictwo mieszkaniowe, służbę zdrowia, transport oraz poprawę sytuacji życiowej klasy średniej.
- zmianę systemu politycznego.
- zapewnienie równości Izraelczyków w edukacji i służbie wojskowej – wszyscy powinni uczyć się tych samych przedmiotów w szkołach, podlegać obowiązkowej służbie w wojsku oraz powinni być zachęcani do poszukiwania pracy, włączając w to religijnych ultraortodoksów oraz izraelskich Arabów.
- walkę z korupcją polityczną. Lapid miał tutaj na myśli zwalczanie tworzenia stanowisk takich jak ministrowie bez teki, opowiadając się za rządem mającym maksymalnie 18 resortów. Postulował także zagwarantowanie rządów prawa i ochronę statusu Sądu Najwyższego Izraela.
- zapewnienie wzrostu gospodarczego i walkę z biedą, biurokracją, poprawę systemu transportu, zmniejszenie kosztów życia i budownictwa mieszkaniowego, zwiększenie mobilności społeczeństwa oraz zapewnienie wsparcia dla małych przedsiębiorców.
- przyjęcie nowego prawa dotyczącego edukacji, we współpracy ze związkami zawodowymi nauczycieli, zmniejszenie liczby egzaminów, zwiększenie autonomii placówek szkolnych.
- przyjęcie konstytucji Izraela.
- realizację procesu pokojowego, poprzez utworzenie państwa palestyńskiego, z równoczesnym zachowaniem dużych osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu oraz zapewnieniem bezpieczeństwa Izraelowi.
Jesz Atid opowiada się także za zwiększeniem pluralizmu religijnego w Izraelu, postulując wsparcie finansowe ze strony państwa także dla nieortodoksyjnych odłamów judaizmu, takich jak judaizm reformowany, konserwatywny, rekonstrukcjonistyczny, czy humanistyczny, podobne do tego, które udzielane jest ultraortodoksyjnemu Naczelnemu Rabinatowi. Ugrupowanie chce umożliwić nieortodoksyjnym ruchom dokonywanie konwersji i ślubów uznawanych oficjalnie przez państwo. Jesz Atid opowiada się również za wprowadzeniem równego prawa do modlitw dla mężczyzn i kobiet oraz ortodoksyjnych i nieortodoksyjnych Żydów przy Ścianie Płaczu w Jerozolimie[22][23][24].
Ugrupowanie opowiada się także za wprowadzeniem w Izraelu instytucji ślubu cywilnego, włączając w to małżeństwa homoseksualne[25].
Jesz Atid postuluje także częściowe uruchomienie usług w transporcie publicznym w trakcie trwania szabatu[26][27].
Działacze
[edytuj | edytuj kod]Posłowie wybrani w wyborach do XIX Knesetu[28]: Ja’ir Lapid, Szaj Piron, Ja’el German, Me’ir Kohen, Ja’akow Peri, Ofer Szelach, Aliza Lawi, Jo’el Razwozow, Adi Koll, Karin Elharrar, Miki Lewi, Szimon Solomon, Rut Calderon, Penina Tamanu-Szata, Rina Frenkel, Jifat Kariw, Dow Lipman, Bo’az Toporowski, Ronen Hoffman.
Posłowie wybrani w wyborach do XX Knesetu[29]: Ja’ir Lapid, Ja’el German, Me’ir Kohen, Ja’akow Peri, Ofer Szelach, Chajjim Jellin, Jo’el Razwozow, Karin Elharrar, Aliza Lawi, Miki Lewi.
Zmiany w trakcie kadencji[29]: 4 września 2015 Szaja Pirona zastąpił Elazar Sztern.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Elise Garofalo: Israeli Election Primer – What You Should Know. PBS Newshour, 21 stycznia 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Isabel Kershner: Charismatic Leader Helps Israel Turn Toward the Center. The New York Times, 23 stycznia 2013. [dostęp 2013-12-25].
- ↑ Judy Shalom: יאיר לפיד: „אני בדרך לפוליטיקה? זו שטות מוחלטת”. Globes, 22 stycznia 2011. [dostęp 2013-12-25]. (hebr.).
- ↑ Pinchas Wolf, Emily Grunzweig: האם מתגבשת רשימה של יאיר לפיד לכנסת?. Walla, 7 listopada 2011. [dostęp 2013-12-25]. (hebr.).
- ↑ Ophir Bar-Zohar: ניסיון להשיב את „חוק לפיד” להליך החקיקה. Ha-Arec, 20 grudnia 2011. [dostęp 2013-12-25]. (hebr.).
- ↑ Roz Shachnik: 2 יאיר לפיד בדרך לפוליטיקה: פורש מחדשות. Jedi’ot Acharonot, 8 stycznia 2012. [dostęp 2013-12-25]. (hebr.).
- ↑ Ophir Bar-Zohar, Yair Ettinger: לפיד מציג את משנתו. Ha-Arec, 1 maja 2012. [dostęp 2013-12-25]. (hebr.).
- ↑ Gil Hoffman: Yair Lapid looks to the future with new Atid party. The Jerusalem Post, 15 kwietnia 2012. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Gil Hoffman: Left and Right in dead heat with most votes counted. The Jerusalem Post, 23 stycznia 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Government 33. 18 marca 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ a b Maayan Lubell: Netanyahu says Israel could be headed to early election. Reuters, 1 grudnia 2014. [dostęp 2014-12-27]. (ang.).
- ↑ Będą przedterminowe wybory w Izraelu. Bo ministrowie nie chcieli uznać, że państwo należy do „ludu żydowskiego”. Gazeta.pl. [dostęp 2014-12-28]. (pol.).
- ↑ Elie Leshem, Ilan Ben Zion: Accusing Lapid and Livni of attempted ‘putsch,’ Netanjahu fires them, calls elections. The Times of Israel, 2 grudnia 2014. [dostęp 2014-12-27]. (ang.).
- ↑ Final Unofficial* results of the Elections for the Twentieth Knesset. [dostęp 2015-03-22]. (ang.).
- ↑ Lists of Candidates. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
- ↑ Głosuje się na partię, nie na ludzi. Kto walczy o władzę?. tvn24.pl. [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Oficjalne wyniki wyborów do 21. Knesetu. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-11)]. (hebr.).
- ↑ Oficjalne wyniki wyborów do 22. Knesetu. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-09-25]. (hebr.).
- ↑ Raoul Wootliff, Netanyahu and Gantz said forming unity government; Blue and White collapses, „The Times of Israel”, 26 marca 2020 [dostęp 2020-03-27].
- ↑ Raoul Wootliff, Knesset panel okays breakup of Blue and White; Gantz keeps the name, „The Times of Israel”, 29 marca 2020 [dostęp 2020-04-05].
- ↑ Yori Yanover: Newest Israeli Party Includes Chairman's Makeup Artist, Karate Trainer. The Jewish Press, 4 maja 2012. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Joshua Mitnick: Can real religious pluralism take hold in Israel?. Australian Reform Zionist Organization, 19 września 2013. [dostęp 2013-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 grudnia 2013)]. (ang.).
- ↑ Nathan Jeffay: Advocates for Religious Pluralism in Israel Buoyed by Election Results. Jewish Daily Forward, 8 stycznia 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Religious Freedoms Could Expand In New Coalition. The Jewish Week, 6 marca 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Jodi Rudoren: Israeli Secularists Appear to Find Their Voice. The New York Times, 29 stycznia 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Fewer ministers, and maybe no Kadima, in next coalition. The Times of Israel, 11 marca 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Israel 'Bromance' Bloc Hits Skids Over Gay Marriage. Jewish Daily Forward, 7 marca 2013. [dostęp 2013-12-25]. (ang.).
- ↑ Members of the Nineteenth Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2015-11-20].
- ↑ a b Members of the Twentieth Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2015-11-20].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]