Jimmy Smits

Jimmy Smits
	; Jimmy Smits (2016)
Data i miejsce urodzenia	9 lipca 1955 ; Nowy Jork
Zawód	aktor, producent
Współmałżonek	Barbara Smits; (1980-1987; rozwód)
Lata aktywności	od 1984
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jimmy L. Smits^[1]^[2] (ur. 9 lipca 1955 w Nowym Jorku^[3]) – amerykański aktor i producent filmowy i telewizyjny pochodzenia portorykańskiego. Laureat nagrody Złotego Globu (1996)^[4].

W 2021 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6100 Hollywood Boulevard^[5]^[6].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i dorastał w pobożnej rodzinie rzymskokatolickiej Emiliny (z domu Pola; 1930–2015), portorykańskiej pielęgniarki, i Cornelisa Leenderta Smitsa (1929–2015), dyrektora fabryki technik drukowania bezpośredniego, surinamskiego imigranta z holenderskim pochodzeniem^[7]. Wychowywał się z dwiema siostrami: Yvonne i Dianą^[7]^[8].

Uczęszczał do Thomas Jefferson High School w nowojorskim Brooklynie. W 1980 ukończył studia na wydziale teatralnym Brooklyn College^[9]. W 1982 otrzymał tytuł magistra na Uniwersytecie Cornella w Ithace, w stanie Nowy Jork. Był aresztowany za swój udział w protestach przeciwko Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych praktykującej bombardowanie na brzegu wyspy Vieques w Portoryko.

Kariera

Swoją karierę zapoczątkował występem na scenie Off-Broadwayu w szekspirowskiej tragedii Hamlet (1982) na New York Shakespeare Festival, Małe wygrane (Little Victories) z Lindą Hunt oraz przedstawieniu Ballada o Soapy Smith (The Ballad of Soapy Smith, 1984)^[10].

Przed kamery telewizyjne trafił po raz pierwszy w jednym z odcinków serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1994)^[7] w roli Eddiego Rivery, tylko na krótko pierwszego oryginalnego partnera Sonny’ego Crocketta (Don Johnson), który zostaje zabity. Jego debiutem kinowym był film Zapomnieć o strachu (Running Scared, 1986) u boku Billy’ego Crystala, Stevena Bauera i Joego Pantoliano. W obrazie Stary Gringo (Old Gringo, 1989) jego ekranowymi partnerami byli Jane Fonda i Gregory Peck. Uznanie w oczach telewidzów i krytyków zdobył rolą adwokata Victora Sifuentesa w serialu NBC Prawnicy z Miasta Aniołów (L.A. Law, 1986-92), za którą otrzymał nagrodę Emmy i nominację do Złotego Globu. Był gospodarzem programu rozrywkowego NBC Saturday Night Live (1990)^[11].

Wcielił się w postać króla Salomona w^[11] telefilmie biblijnym Showtime Król Salomon i królowa Saby (Solomon & Sheba, 1995) z Halle Berry w roli królowej Saby. Powszechną sławę zdobył jako senator Bail Organa w filmie sci-fi Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (Star Wars: Episode II – Attack of the Clones, 2002) i sequelu Gwiezdne wojny: część III – Zemsta Sithów (Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith, 2005)^[12]. Rola detektywa Bobby’ego Simone w serialu ABC Nowojorscy gliniarze (NYPD Blue, 1994-98) przyniosła mu nagrodę Złotego Globu.

Wziął udział w koncertach charytatywnych: America: A Tribute to Heroes (2001) i Live 8 (2005).

W 2003 zadebiutował na Broadwayu jako Juan Julian w sztuce Anna w tropikach^[13].

Smits przekazał darowizny kilku organizacjom, w tym Czerwonemu Krzyżowi, New York Cares i Stand up to Cancer.

Życie osobiste

Od 10 czerwca 1980 do 1987 był żonaty z Barbarą Smits^[14], z którą ma dwójkę dzieci: córkę Tainę (ur. 1973) i syna Joaquina (ur. 1983). Od 1986 związał się z aktorką Wandą De Jesus, która zagrała m.in. w filmie Krwawa profesja z Clintem Eastwoodem i Anjelicą Huston. Zamieszkali razem w Los Angeles.

Filmografia

Filmy fabularne

1986: Zapomnieć o strachu (Running Scared) jako Julio Gonzales
1987: Wyznawcy zła (The Believers) jako Tom Lopez
1987: Hotshot jako pamiętna gwiazdna zespołu
1989: Stary Gringo (Old Gringo) jako generał Tomas Arroyo
1990: Oznaki życia (Vital Signs) jako David Redding
1991: Switch: Trudno być kobietą (Switch) jako Walter Stone
1993: Rażące wykroczenie (Gross Misconduct) jako Justin Thorne
1995: Moja rodzina (My Family) jako Jimmy Sanchez
2000: Million Dollar Hotel (The Million Dollar Hotel) jako Geronimo
2000: Cena sławy (Price of Glory) jako Arturo Ortega
2000: Próba sił (Bless the Child) jako John Travis
2002: Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów (Star Wars: Episode II – Attack of the Clones) jako senator Bail Organa
2005: Gwiezdne wojny: część III – Zemsta Sithów (Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith) jako senator Bail Organa
2007: Rozważni i romantyczni – Klub miłośników Jane Austen (The Jane Austen Book Club) jako Daniel Avila
2009: Matka i dziecko (Mother and Child) jako Paco
2009: Backyard jako Mickey Santos
2016: Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie (Rogue One: A Star Wars Story) jako Bail Organa
2017: Who We Are Now jako Carl

Filmy TV

1986: Rockabye jako drugi policjant
1987: Przerażenie na Blacktop (The Highwayman) jako Bo Ziker
1987: Niebezpieczne uczucie (Stamp of a Killer) jako Richard Braden
1988: Sześćdziesiąte urodziny Mickeya (Mickey’s 60th Birthday) jako Victor Sifuentes
1993: Stukostrachy (The Tommyknockers) jako Jim ‘Gard’ Gardner
1994: Cisco Kid (The Cisco Kid) jako Cisco Kid
1995: Salomon i królowa Saby (Solomon & Sheba) jako król Salomon

Seriale TV

1984: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Eddie Rivera
1986: Spenser: For Hire jako Hector Valdes
1986-1992: Prawnicy z Miasta Aniołów (L.A. Law) jako Victor Sifuentes
1990: Saturday Night Live jako gospodarz
1994-1998, 2004: Nowojorscy gliniarze (NYPD Blue) jako detektyw Bobby Simone
2004-2006: Prezydencki poker (The West Wing) jako kongresmen Matt Santos
2008: Dexter jako Miguel Prado
2010: The Tonight Show jako gość
2012–2014: Synowie Anarchii jako Neron ‘Nero’ Padilla
2016-2017: The Get Down jako Francisco ‘Papa Fuerte’ Cruz
2019: Bluff City Law jako Elijah Strait
2022: Obi-Wan Kenobi jako senator Bail Organa

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Tytuł
1990	Nagroda Emmy	Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu dramatycznym^[15]	Prawnicy z Miasta Aniołów
1995	Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych	Wybitna kreacja obsady w serialu dramatycznym^[16]	Nowojorscy gliniarze
1996	Złoty Glob	Najlepszy aktor w serialu dramatycznym^[16]
1998	Nagroda Satelita	Najlepszy aktor w serialu dramatycznym^[16]
2006	ALMA Award	Wybitny aktor w serialu dramatycznym^[16]	Prezydencki poker
2009	Nagroda Saturn	Najlepsza rola gościnna w telewizji^[16]	Dexter

Przypisy

↑ Personalidade: Jimmy Smits (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-07-21]. (port.).
↑ Jimmy Smits. Listal. [dostęp 2017-03-16]. (ang.).
↑ Jimmy Smits Actor. TVGuide.com. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
↑ Artista Jimmy Smits (9 de Julho de 1955). Filmow. [dostęp 2017-07-21]. (port.).
↑ Jimmy Smits. Walk of Fame. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).
↑ Jenelle Riley: Walk of Fame Honoree Jimmy Smits and His Long History with ‘In the Heights’. „Variety”, 2021-06-02. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Jimmy Smits Biography. TVGuide.com. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
↑ Jimmy Smits What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2012-07-12]. (ang.).
↑ Jimmy Smits Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-07-09]. (ang.).
↑ Jimmy Smits. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Hal Erickson: Jimmy Smits Biography. AllMovie. [dostęp 2020-08-16]. (ang.).
↑ Jimmy Smits. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
↑ Jimmy Smits. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).
↑ Jimmy Smits Biography (1955?-). Film Reference. [dostęp 2014-08-06]. (ang.).
↑ Jimmy Smits Awards. AllMovie. [dostęp 2020-08-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jimmy Smits Awards. FamousFix.com. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Jimmy Smits w bazie IMDb (ang.)
Jimmy Smits w bazie Filmweb
Jimmy Smits w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Personalidade: Jimmy Smits (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-07-21]. (port.).

[2] Jimmy Smits. Listal. [dostęp 2017-03-16]. (ang.).

[3] Jimmy Smits Actor. TVGuide.com. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).

[4] Artista Jimmy Smits (9 de Julho de 1955). Filmow. [dostęp 2017-07-21]. (port.).

[5] Jimmy Smits. Walk of Fame. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).

[6] Jenelle Riley: Walk of Fame Honoree Jimmy Smits and His Long History with ‘In the Heights’. „Variety”, 2021-06-02. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).

[tvguide-7] Jimmy Smits Biography. TVGuide.com. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).

[8] Jimmy Smits What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2012-07-12]. (ang.).

[9] Jimmy Smits Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-07-09]. (ang.).

[10] Jimmy Smits. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).

[allmovie-11] Hal Erickson: Jimmy Smits Biography. AllMovie. [dostęp 2020-08-16]. (ang.).

[12] Jimmy Smits. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).

[13] Jimmy Smits. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).

[14] Jimmy Smits Biography (1955?-). Film Reference. [dostęp 2014-08-06]. (ang.).

[award-15] Jimmy Smits Awards. AllMovie. [dostęp 2020-08-16]. (ang.).

[awards-16] Jimmy Smits Awards. FamousFix.com. [dostęp 2022-07-12]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

1960–1979	Mike Connors (1969) Peter Graves (1970) Robert Young (1971) Peter Falk (1972) James Stewart (1973) Telly Savalas (1974) Robert Blake / Telly Savalas (1975) Richard Jordan (1976) Edward Asner (1977) Michael Moriarty (1978) Edward Asner (1979)
1980–1999	Richard Chamberlain (1980) Daniel J. Travanti (1981) John Forsythe (1982) John Forsythe (1983) Tom Selleck (1984) Don Johnson (1985) Edward Woodward (1986) Richard Kiley (1987) Ron Perlman (1988) Ken Wahl (1989) Kyle MacLachlan (1990) Scott Bakula (1991) Sam Waterston (1992) David Caruso (1993) Dennis Franz (1994) Jimmy Smits (1995) David Duchovny (1996) Anthony Edwards (1997) Dylan McDermott (1998) James Gandolfini (1999)
2000–2019	Martin Sheen (2000) Kiefer Sutherland (2001) Michael Chiklis (2002) Anthony LaPaglia (2003) Ian McShane (2004) Hugh Laurie (2005) Hugh Laurie (2006) Jon Hamm (2007) Gabriel Byrne (2008) Michael C. Hall (2009) Steve Buscemi (2010) Kelsey Grammer (2011) Damian Lewis (2012) Bryan Cranston (2013) Kevin Spacey (2014) Jon Hamm (2015) Billy Bob Thornton (2016) Sterling K. Brown (2017) Richard Madden (2018) Brian Cox (2019)
2020–2039	Josh O’Connor (2020) Jeremy Strong (2021) Kevin Costner (2022) Kieran Culkin (2023)