Przejdź do zawartości

Judi Dench

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Judi Dench
Ilustracja
Judi Dench podczas 60. ceremonii wręczenia nagród BAFTA, 2007
Imię i nazwisko

Judith Olivia Dench

Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1934
York

Zawód

aktorka, reżyser

Współmałżonek

Michael Williams (1971–2001), jego śmierć

Lata aktywności

od 1957

Odznaczenia
Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania) Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)

Judi Dench, właśc. Judith Olivia Dench (ur. 9 grudnia 1934 w Yorku) – brytyjska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jej matka Eleanor Jones (1897–1983), była Irlandką, ojciec - lekarz Reginald Dench (1897–1964), urodzony w Southampton, dorastał w Dublinie[1][2].

Przez większą część kariery związana była przede wszystkim ze sceną teatralną. Kształciła się w Central School of Speech and Drama w Londynie, a następnie grała w Old Vic Theatre, gdzie zadebiutował w 1957 rolą Ofelii w Hamlecie[3].

Od początku swojej kariery występowała również w telewizji. Wśród jej głownych ról były występy w komediowych serialach romantycznych A Fine Romance (1981-84) oraz As Time Goes By (1992–2005), które były emitowane w BBC[3].

Jej debiutem na dużym ekranie była rola w dramacie kryminalnym The Third Secret z 1964. Pierwszą znaczącą rolę filmową zagrała w wieku 51 lat w filmie Jamesa Ivory’ego Pokój z widokiem. Dwanaście lat później otrzymała swoją pierwszą z siedmiu nominacji do Oscara. Statuetkę otrzymała w 1998 roku za drugoplanową rolę w Zakochanym Szekspirze (była na ekranie przez osiem minut). Jest laureatką czterech nagród BAFTA, dwóch Złotych Globów oraz siedmiu Laurence Olivier Award[4].

Masową popularność przyniosła jej m.in. rola M w serii filmów o Jamesie Bondzie.

Jej mężem od 1971 był aktor Michael Williams (ur. 1935 zm. 2001), u boku którego wystąpiła w serialu A Fine Romance (1981). Mieli jedną córkę, również aktorkę, Finty Williams (ur. 1972).

Odznaczona Orderem Towarzyszy Honoru. W 1988 otrzymała Order Imperium Brytyjskiego w klasie Dama Komandor (DBE).

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne

[edytuj | edytuj kod]
  • 1962: The Cherry Orchard jako Anya
  • 1964: The Third Secret jako panna Humphries
  • 1965: A Study in Terror jako Sally Young
  • 1965: He Who Rides a Tiger jako Joanne
  • Judi Dench (2023).
    1965: Four in the Morning jako żona
  • 1968: Sen nocy letniej (A Midsummer Night’s Dream) jako Titania
  • 1973: Luther jako Katherine
  • 1974: Dead Cert jako Laura Davidson
  • 1978: The Comedy of Errors jako Adriana
  • 1979: Makbet (A Performance of Macbeth) jako Lady Makbet
  • 1981: The Cherry Orchard jako madame Ranevsky
  • 1982: Spaceship Earth jako narrator
  • 1983: Sajgon: Rok kota (Saigon: Year of the Cat) jako Barbara Dean
  • 1985: Wersja Browninga (The Browning Version) jako Millie Crocker-Harris
  • 1985: The Angelic Conversation jako narrator
  • 1985: Mr. and Mrs. Edgehill jako Dorrie Edgehill
  • 1985: Pokój z widokiem (A Room with a View) jako Miss Lavish
  • 1985: Wetherby jako Marcia Pilborough
  • 1987: Ghosts jako pani Alving
  • 1987: Charing Cross 84 (84 Charing Cross Road) jako Nora Doel
  • 1988: Garść prochu (A Handful of Dust) jako pani Beaver
  • 1989: Henryk V (Henry V) jako Mistress Quickly
  • 1990: Czy słyszysz moje myśli? (Can You Hear Me Thinking?) jako Anne
  • 1991: Absolute Hell jako Christine Foskett
  • 1995: Jack i Sarah (Jack and Sarah) jako Margaret
  • 1995: GoldenEye jako M
  • 1996: Hamlet jako Hekuba
  • 1997: Jej wysokość pani Brown (Mrs. Brown) jako królowa Wiktoria
  • 1997: Jutro nie umiera nigdy (Tomorrow Never Dies) jako M
  • 1998: Zakochany Szekspir (Shakespeare in Love) jako Królowa Elżbieta
  • 1999: Herbatka z Mussolinim (Tea with Mussolini) jako Arabella
  • 1999: Świat to za mało (The World Is Not Enough) jako M
  • 2000: Ostatnia seksbomba (The Last of the Blonde Bombshells) jako Elizabeth
  • 2000: Czekolada (Chocolat) jako Armande Voizin
  • 2001: Kroniki portowe (The Shipping News) jako Agnis
  • 2001: Iris jako Iris Murdoch
  • 2002: Bądźmy poważni na serio (The Importance of Being Earnest) jako lady Augusta Bracknell
  • 2002: Śmierć nadejdzie jutro (Die Another Day) jako M
  • 2004: Rogate ranczo (Home on the Range) jako pani Calloway (głos)
  • 2004: Lawendowe wzgórze (Ladies in Lavender) jako Ursula Widdington
  • 2004: Kroniki Riddicka (The Chronicles of Riddick) jako Aeron
  • 2005: Pani Henderson (Mrs. Henderson Presents) jako Laura Henderson
  • 2005: Duma i uprzedzenie (Pride & Prejudice) jako lady Catherine de Bourgh
  • 2006: Doogal jako narrator
  • 2006: Notatki o skandalu (Notes on a Scandal) jako Barbara Covett
  • 2006: Casino Royale jako M
  • 2008: 007 Quantum of Solace (Quantum of Solace) jako M
  • 2009: Krzyk mody (Rage) jako Mona Carvell
  • 2009: Dziewięć (Nine) jako Liliane La Fleur
  • 2011: Piraci z Karaibów: Na nieznanych wodach (Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides) jako kobieta w karocy
  • 2011: Jane Eyre jako pani Fairfax
  • 2011: Mój tydzień z Marilyn (My Week with Marilyn) jako Dama Sybil Thorndike
  • 2011: J. Edgar jako Anne Marie Hoover
  • 2012: Friend Request Pending jako Mary
  • 2012: Run for Your Wife jako Bag Lady Cameo
  • 2012: Hotel Marigold (The Best Exotic Marigold Hotel) jako Evelyn
  • 2012: Skyfall jako M
  • 2013: Tajemnica Filomeny (Philomena) jako Philomena
  • 2014: Stainless Steel jako panna Bagley
  • 2014: Hotel Marigold 2 (The Best Exotic Marigold Hotel 2) jako Evelyn
  • 2014: Pan Hoppy i żółwie (Roald Dahl’s Esio Trot) jako pani Lavinia Silver
  • 2015: Spectre jako M (nagranie dla Bonda)
  • 2016: Osobliwy dom pani Peregrine jako panna Avocet
  • 2017: Powiernik królowej (Victoria & Abdul) jako królowa Wiktoria
  • 2017: Morderstwo w Orient Expressie jako księżna Dargomiroff
  • 2017: Tulipanowa gorączka jako Ksieni
  • 2018: Tajemnice Joan jako Joan Stanley
  • 2020: Córki Rzeszy jako Panna Rocholl
  • 2021: Off the Rails jako Diana
  • 2021: Belfast jako babcia
  • 2022: Alleluja jako Mary
  • 2022: Świąteczny duch jako ona sama (cameo)

Seriale telewizyjne

[edytuj | edytuj kod]
Judi Dench oraz Ben Whishaw podczas spektaklu Peter i Alice w Noël Coward Theatre (2013).
  • 1959: Hilda Lessways jako Hilda Lessways
  • 1959–1964: ITV Play of the Week jako Dido Morgan / Kate Barclay / Panna Richards
  • 1960: The Terrible Choice
  • 1960: Armchair Theatre
  • 1960: An Age of Kings jako księżniczka Katarzyna Francuska
  • 1960: The Four Just Men jako Anna
  • 1963: Z Cars jako Elena Collins
  • 1964: Festival jako Angela Thwaites
  • 1964: Detective jako Charlotte Revel
  • 1964–1966: Theatre 625 jako Terry Stevens – Córka / Valentine Wannop
  • 1965: The Troubleshooters jako Gwyneth Evans
  • 1966: Talking to a Stranger jako Terry Stevens – Córka
  • 1966: BBC Play of the Month jako Elizebeth Moris
  • 1968–1978: Jackanory jako Storyteller
  • 1968–1979: ITV Playhouse jako Z
  • 1970: Confession jako kobieta
  • 1973: Ooh La La! jako Amélie
  • 1978–1979: BBC2 Play of the Week jako Hazel Wiles / Imogen Langrishe
  • 1980: Love in a Cold Climate jako Ciotka Sadie
  • 1981: BBC2 Playhouse jako siostra Scarli
  • 1981–1984: A Fine Romance jako Laura Dalton
  • 1989: Behaving Badly jako Bridget Mayor
  • 1992: The Torch jako Aba
  • 1992–2005: Z biegiem lat (As Time Goes By) jako Jean Hardcastle
  • 1994: Miasteczko Middlemarch (Middlemarch) jako George Eliot (głos)
  • 2001: Roztańczona Angelina (Angelina Ballerina) jako panna Lilly (głos)
  • 2007–2009: Panie z Cranford (Cranford) jako panna Matty Jenkyns

Reżyser

[edytuj | edytuj kod]
  • 1989: Look Back in Anger

Nagrody i nominacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Oscar:
  • Złoty Glob:
    • 1997 – Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym za Jej wysokość pani Brown
    • 1998 – nominacja Najlepsza aktorka drugoplanowa za Zakochanego Szekspira
    • 2000 – nominacja Najlepsza aktorka drugoplanowa za Czekoladę
    • 2001 – nominacja Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym za Iris
    • 2001 – Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za Ostatnią seksbombę
    • 2005 – nominacja Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu za Panią Henderson
    • 2006 – nominacja Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym za Notatki o skandalu
    • 2011 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za Życie w Cranford
    • 2012 – nominacja Najlepsza aktorka w komedii lub musicalu za Hotel Marigold
    • 2014 – nominacja Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym za Tajemnica Filomeny
  • BAFTA:
  • Nagroda Emmy:
    • 2001 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za Ostatnią seksbombę
    • 2008 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za Życie w Cranford
    • 2010 – nominacja Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym za Życie w Cranford

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dame Judi Dench - Who Do You Think You Are - "Not knowing anything about my mother’s side of the family I was very interested to find out more" [online], www.thegenealogist.co.uk [dostęp 2024-07-07].
  2. Family tree of Judith Olivia Dench Judi [online], Geneanet [dostęp 2024-07-07] (ang.).
  3. a b Judi Dench | Biography, Movies, Plays, & Facts | Britannica [online], www.britannica.com, 7 lipca 2024 [dostęp 2024-07-07] (ang.).
  4. Lista laureatów Laurence Olivier Award. [dostęp 2013-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]