Kaźmierz
52°30′46″N 16°35′02″E/52,512778 16,583889
| wieś | |
 Rynek i pomnik Jana Pawła II wykonany z tworzywa sztucznego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (31 grudnia 2017) |
4047 |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
64-530[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PSZ |
| SIMC |
0584567 |
Położenie na mapie gminy Kaźmierz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego  | |
| 52°30′46″N 16°35′02″E/52,512778 16,583889[1]
| |
| Strona internetowa | |
Kaźmierz – wieś (dawniej miasto) w zachodniej Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Kaźmierz, 20 km na północny zachód od Poznania, nad rzeką Samą. Miejscowość jest siedzibą gminy Kaźmierz. Składa się z dwóch części: Kaźmierza oraz Nowej Wsi.
Wieś leży na Pojezierzu Poznańskim.
W miejscowości znajdują się m.in.: fabryka serów topionych firmy „Hochland”, kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, placówka pocztowa[3].
Według danych na dzień 31 grudnia 2017 roku miejscowość ma 4047 mieszkańców.
Kaźmierz uzyskał lokację miejską przed 1458 rokiem, zdegradowany przed 1825 rokiem[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prowadzone badania archeologiczne wykazały trwającą około 10 tysięcy lat aktywność osadniczą w dolinie rzeki Samy i okolicach Jeziora Bytyńskiego. Przez teren gminy przechodził szlak wymiany handlowej, tzw. szlak bursztynowy.
Z Kaźmierzem łączy się również historia Pięciu Braci Męczenników datowana na XI wiek.
Pierwsza wzmianka historyczna o miejscowości Kaźmierz pochodzi z 1298 r., kiedy to biskup poznański Andrzej Zaremba zaliczył kościół w Kaźmierzu do archidiakonatu poznańskiego większego. Jako miasto Kaźmierz pojawia się po raz pierwszy w 1384 r. Wówczas to Domarad z Pierzchna, kasztelan poznański napadł na miasta Kaźmierz i Szamotuły. Prowadzone badania wskazują na jeszcze wcześniejszą około 200-letnią metrykę miasta jako ośrodka wczesnośredniowiecznego[5]. Kaźmierz był miastem prywatnym należącym do rodu Swidwów herbu Nałęcz z Szamotuł. W 2. połowie XVI wieku miasto przechodziło w ręce rodu Górków, Niegodewskich, a jeszcze w 1793 r. Kaźmierz był miastem i należał do rodzin Moszczenickich i Niegolewskich. Prawa miejskie stracił na początku XIX wieku[5].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kaźmierz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
| Rok | Liczba ludności |
|---|---|
| 1970[6] | 1294 |
| 1988[6] | 1342 |
| 1999[6] | 1536 |
| 2009[7] | 3235 |
Kościół
[edytuj | edytuj kod]Z planu dawnego miasta zachował się podłużny rynek przy trakcie z Poznania do Szamotuł, z kościołem parafialnym pw. Narodzenia NMP z 1494 r. wzniesionym na miejscu drewnianego kościoła powstałego przed 1298 r. W 1515 r. dobudowano do kościoła kaplicę w formie nawy, a w 1934 – kaplicę grobową Skrzydlewskich.
W nawie głównej i kaplicy oraz prezbiterium kościoła do dziś zachowały się gotyckie gwieździste sklepienia. W pochodzącym z początku XVI w. późnorenesansowym ołtarzu głównym znajduje się późnogotycka rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem wykonana około 1510 r. Dwa boczne ołtarze są w stylu renesansowym. W kościele znajduje się również zabytkowy obraz, namalowany na lipowej desce przedstawiający św. Annę Samotrzeć.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- kościół późnogotycki z XV wieku
- zespół dworsko-parkowy z XIX-wiecznym pałacem w stylu neogotyku romantycznego
- budynki byłego dworca kolejowego z początku XX wieku
- zabytkowe kamienice przy rynku
- ratusz
- dworzec kolejowy
- XIX-wieczna „Stara szkoła”
Ludzie związani z Kaźmierzem
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Zbiornik Radzyny – bezpośrednio na północ od miejscowości
- Edmund Oses – tyflopedagog urodzony w Kaźmierzu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 51683
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 451 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ filia UP Szamotuły
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
- ↑ a b 2.1.1. Z historii Gminy Kaźmierz. W: Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Kaźmierz. Kaźmierz: UG Kaźmierz, s. 13-14. [dostęp 2008-11-07].
- ↑ a b c III.3.1.Zjawiska demograficzne. W: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kaźmierz. Kaźmierz: UG Kaźmierz, s. 39.
- ↑ II.10.Zjawiska demograficzne. W: Plan Odnowy Miejscowości Kaźmierz. Kaźmierz: UG Kaźmierz, s. 19.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona oficjalna gminy Kaźmierz
- Mapa wsi. kazmierz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-15)].
- Kazimierz 2 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 930.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Przysiółek | |
| Część wsi |
