Kazimierz Tomczak

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	3 kwietnia 1927
Konsekrator	Aleksander Kakowski
Współkonsekratorzy	Stanisław Gall; Wincenty Tymieniecki
Współkonsekrowani biskupi
Karol Niemira	15 sierpnia 1933
Franciszek Sonik	25 lutego 1936
Władysław Goral	9 października 1938
Wacław Majewski	29 stycznia 1946
Zygmunt Choromański	29 stycznia 1946
Jan Fondaliński	8 września 1957

Kazimierz Tomczak
	Biskup tytularny Sicca Veneria
	Illum crescere me minui; On ma wzrastać, a ja się umniejszać
	Illum crescere me minui; On ma wzrastać, a ja się umniejszać
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1883 ; Besiekierz
Data i miejsce śmierci	21 października 1967 ; Łódź
Miejsce pochówku	cmentarz rzymskokatolicki przy ulicy Ogrodowej w Łodzi
	Biskup pomocniczy łódzki
Okres sprawowania	1927–1967
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	7 stycznia 1907
Nominacja biskupia	25 lutego 1927
Sakra biskupia	3 kwietnia 1927
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Tomczak (ur. 17 lutego 1883 w Besiekierzu, zm. 21 października 1967 w Łodzi) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy łódzki w latach 1927–1967.

Życiorys

Pochodził z rodziny wielodzietnej. Był wychowankiem Zakładu Naukowo-Wychowawczego Ojców Jezuitów w Chyrowie, w którym ukończył gimnazjum. Maturę uzyskał w zaborze austriackim 1901. Przez dwa lata uczył się języka rosyjskiego, by w 1903 eksternistycznie zdać maturę w zaborze rosyjskim. W 1903 wstąpił do Seminarium Duchownego w Warszawie. Od 1905 studiował w Akademii Duchownej w Petersburgu, a także w Paryżu i Fryburgu Bryzgowijskim. Święcenia kapłańskie otrzymał w Jakubowie 7 stycznia 1907^[1].

Przez 16 lat pracował jako profesor w warszawskim seminarium duchownym, gdzie wykładał teologię moralną, historię filozofii, archeologię chrześcijańską, liturgię, a także literaturę i język polski.

25 lutego 1927 papież Pius XI mianował go pierwszym biskupem pomocniczym diecezji łódzkiej ze stolicą tytularną Sicca Veneria^[1]. Święcenia biskupie otrzymał 3 kwietnia 1927 w archikatedrze warszawskiej. Udzielił mu ich kardynał Aleksander Kakowski^[2].

W 1936 był jednym z założycieli Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Łodzi.

Po wybuchu II wojny światowej, mimo grożącego niebezpieczeństwa, wraz z biskupem ordynariuszem Włodzimierzem Jasińskim pozostał w Łodzi* ^[3]. Gdy wojewoda łódzki Henryk Józewski przysłał samochód po biskupów, stwierdził wówczas: „Powołaniem naszym jest zostać; zostać z ludem, nieść mu pomoc i dawać przykład”* ^[3]^[4]. 6 września 1939 stanął na czele powołanego w Łodzi Komitetu Obywatelskiego^[5]. Do zadań Komitetu należało utrzymywanie w mieście ładu i porządku po opuszczeniu miasta przez władze polskie, a także reprezentowanie społeczeństwa miasta wobec niemieckich władz okupacyjnych. Aresztowany 9 listopada 1939 podczas dużej akcji łódzkiego gestapo przeciwko miejscowej inteligencji, tzw. Inteligenzaktion. osadzony na kilka dni w obozie przejściowym w fabryce Michała Glazera na Radogoszczu^[6]. Ze względu na swoją pozycję w hierarchii katolickiej i w społeczeństwie łódzkim był wyznaczany do najcięższych i poniżających robót więziennych, m.in. do wynoszenia zawartości dołów kloacznych^[7]. Zwolniony, ale osadzony w areszcie domowym, w budynku łódzkiej kurii biskupiej. 6 maja 1941 wraz z biskupem Włodzimierzem Jasińskim, członkami kapituły katedralnej oraz pracownikami kurii biskupiej został internowany przez władze hitlerowskie. Do lutego 1945 był osadzony w klasztorze Ojców Reformatów w Bieczu^[1]. W 1943 wyjechał do Warszawy, gdzie przebywał do końca okupacji^[8]. Po powrocie do Łodzi pod koniec stycznia 1945, wobec ogromnych braków kadrowych w łódzkim Kościele, objął parafię Podwyższenia św. Krzyża, którą kierował do śmierci^[a].

20 października 1957 podczas kazania w Piotrkowie Trybunalskim na poświęceniu ołtarza doznał wylewu krwi do mózgu, który skutkował paraliżem^[8]. Zmarł 21 października 1967. Pochowany został – zgodnie ze swoją ostatnią wolą – wśród grobów robotników przy głównej alei na Starym Cmentarzu w Łodzi^[9].

Powszechnie przez środowiska katolickie uznawany za najwybitniejszego teologa łódzkiego Kościoła.

Odznaczenia

W 1932 za zasługi na polu pracy społecznej został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[10]

Uwagi

↑ W kościele tym, na ścianie nawy bocznej, znajduje się wmurowana brązowo-mosiężna tablica pamiątkowa ku jego czci.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c A. Gronczewska: Pierwszy biskup pomocniczy. dzienniklodzki.pl, 2012-10-01. [dostęp 2014-02-23].
↑ Ł. Głowacki: Bp Kazimierz Tomczak – pierwszy łódzki sufragan. archidiecezja.lodz.pl, 2012-02-25. [dostęp 2014-02-23].
↑ ^a ^b M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 41. ISBN 83-211-0460-6.
↑ J. Kulik. Mowa żałobna nad trumną biskupa K. Tomczaka. „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie”. Nr 3, s. 60, 1968.
↑ M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 83. ISBN 83-211-0460-6.
↑ S. Rapalski: Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza. Łódź: 1969, s. 84, 87, 92, 97.
↑ M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 93. ISBN 83-211-0460-6.
↑ ^a ^b A. Gronczewska, Pierwszy biskup pomocniczy, [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”, 21 IX 2012, nr 200, s. 14).
↑ A. Ziółkowska, Diecezja łódzka i jej biskupi, Łódź: Diecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 1987, s. 86, ISBN 83-85022-00-7.
↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295. [dostęp 2019-12-07].

Bibliografia

MarekM. Budziarek MarekM., Katedra przy Adolf Hitlerstrasse, wyd. 1, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1984, ISBN 83-211-0460-6, OCLC 19879038 .
Budziarek M., Łodzianie, Łódź 2002, s. 36–39 (rozdz. Żołnierz Chrystusa).
Piąstka Z., W cieniu alei cmentarnych. Łódź 1990, s. 112.
Rapalski S., Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza, wyd. 3, Łódź 1969, s. 84, 87, 92, 97.
Ziółkowska A., Diecezja łódzka i jej biskupi, Łódź: DWŁ, 1987, ISBN 83-85022-00-7

Linki zewnętrzne

Kazimierz Tomczak [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-12-06] (ang.).

[uwaga1-9] W kościele tym, na ścianie nawy bocznej, znajduje się wmurowana brązowo-mosiężna tablica pamiątkowa ku jego czci.

[Pierwszy_biskup_pomocniczy-1] A. Gronczewska: Pierwszy biskup pomocniczy. dzienniklodzki.pl, 2012-10-01. [dostęp 2014-02-23].

[Bp_Kazimierz_Tomczak_–_pierwszy_łódzki_sufragan-2] Ł. Głowacki: Bp Kazimierz Tomczak – pierwszy łódzki sufragan. archidiecezja.lodz.pl, 2012-02-25. [dostęp 2014-02-23].

[:0-3] M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 41. ISBN 83-211-0460-6.

[4] J. Kulik. Mowa żałobna nad trumną biskupa K. Tomczaka. „Wiadomości Diecezjalne Łódzkie”. Nr 3, s. 60, 1968.

[5] M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 83. ISBN 83-211-0460-6.

[Rapalski-6] S. Rapalski: Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza. Łódź: 1969, s. 84, 87, 92, 97.

[Budziarek-7] M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 93. ISBN 83-211-0460-6.

[AG-8] A. Gronczewska, Pierwszy biskup pomocniczy, [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”, 21 IX 2012, nr 200, s. 14).

[10] A. Ziółkowska, Diecezja łódzka i jej biskupi, Łódź: Diecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, 1987, s. 86, ISBN 83-85022-00-7.

[11] M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 295. [dostęp 2019-12-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]

Biskupi diecezjalni	Wincenty Tymieniecki (1921–1934) Włodzimierz Jasiński (1935–1946) Michał Klepacz (1947–1967) Józef Rozwadowski (1968–1986) Władysław Ziółek (1986–2012) Marek Jędraszewski (2012–2017) Grzegorz Ryś (od 2017)
Biskupi pomocniczy	Kazimierz Tomczak (1927–1967) Jan Fondaliński (1957–1971) Jan Kulik (1959–1993) Bohdan Bejze (1963–2005) Władysław Ziółek (1980–1986) Adam Lepa (1988–2014) Ireneusz Pękalski (od 2000) Marek Marczak (od 2015) Piotr Kleszcz (od 2024) Zbigniew Wołkowicz (od 2024)