Kościół św. Rafała w Wilnie
| kościół parafialny | |||||||||||||||
 Kościół św. Rafała Archanioła, widok ogólny | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Wilna  | |||||||||||||||
 54°41′33,76″N 25°16′43,91″E/54,692711 25,278864
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Kościół św. Rafała Archanioła w Wilnie – kościół położony przy ulicy Snipiskiej 1 (lit. Šnipiškių g. 1) (przed 1945 – Wiłkomierskiej), w dzielnicy Śnipiszki, na prawym brzegu Wilii.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kościół został ufundowany w 1703 roku przez pisarza ziemskiego litewskiego Michała Koszyca dla zakonu jezuitów. Grunt ofiarowała i budowę wsparła rodzina Sapiehów. Z powodu wojen budowa opóźniała się i największe prace wykonano w latach 1715–1730. Kościół św. Rafała stał się tym samym czwartą świątynią jezuitów w Wilnie[1]. Klasztor został ostatecznie ukończony w 1740[2].
W 1749 roku pożar uszkodził kościół, dlatego w 1751 roku podjęto kolejne prace nad wieżami i fasadą. Odróżniające się od wcześniejszych form kościoła, późnobarokowe dynamiczne zwieńczenia, zaprojektował przypuszczalnie Joannes Dyderszteyn. Kościół otrzymał też dziewięć rokokowych ołtarzy, w tym ołtarz główny, zaprojektowany prawdopodobnie przez Jana Krzysztofa Glaubitza[3]. Architektoniczna kolumnada głównego ołtarza (12 kolumn) z czterema rokokowymi posągami aniołów po obu stronach obrazu, wypełnia całą przestrzeń prezbiterium. Obraz w ołtarzu głównym przedstawia św. Archanioła Rafała i został namalowany przypuszczalnie przez Szymona Czechowicza[1].
W 1773 roku, przed kasatą zakonu jezuitów, w konwencie żyło 26 zakonników. Po kasacie gmachy kościelne i klasztorne przejął zakon pijarów, którzy wkrótce sprzedali część klasztoru na koszary, a w pozostałej części do połowy XIX wieku prowadzili kolegium i drukarnię. W 1844 roku w związku z rozwiązaniem zakonu ich placówka została zamknięta. W 1792 roku przy kościele została erygowana parafia[4].
W czasie wojny Napoleona z Rosją w 1812 roku kościół został zniszczony przez wojska francuskie idące na Moskwę. W 1832 roku, po stłumieniu powstania listopadowego kościół został zamieniony na magazyn armii carskiej[5]. Do użytku sakralnego przywrócono go w 1860 roku[2].
Podczas II wojny światowej został zbombardowany. 22 czerwca 1941 roku w czasie bombardowania miasta przez Niemców, bomba, która spadła na kościół przebiła sklepienie oraz posadzkę i wpadła do podziemi. Schroniło się tam wiele ludzi, m.in. ks. dr Wacław Siekierko, który wówczas zginął. Był on prefektem szkół średnich w Wilnie i obrońcą węzła małżeńskiego w Sądzie Arcybiskupim[6].
Po wojnie kościół uniknął tragicznego losu wielu innych świątyń katolickich w Wilnie i przetrwał do czasów współczesnych, mimo że poważniejsze prace restauratorskie przeprowadzono dopiero w 1975 roku Obecnie służy wiernym jako kościół lokalnej parafii św. Rafała.
Msze święte są w nim odprawiane w językach polskim i litewskim[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kościół, mimo niewielkich rozmiarów, widoczny jest z daleka dzięki swemu usytuowaniu na pagórku nad Wilią, bez sąsiedztwa innych większych budynków.
Jest to barokowa, trzynawowa świątynia w typie bazyliki, bez wyodrębnionego prezbiterium[2]. Ozdobę świątyni stanowią dwie wieże. Sklepienie kościoła jest beczkowe z lunetami, ozdabiane sztukateriami oraz malowidłami. Na ścianach są freski medalionów z obrazami świętych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kaczorowski 1991 ↓, s. 131.
- ↑ a b c d Plebankiewicz 1997 ↓, s. 121.
- ↑ Plebankiewicz 1997 ↓, s. 121–122.
- ↑ Kaczorowski 1991 ↓, s. 134.
- ↑ Kłos 1923 ↓, s. 146.
- ↑ Tadeusz Krahel: W Generalnym Okręgu Litwa. www.bialystok.opoka.org.pl. [dostęp 2019-07-13].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bartłomiej Kaczorowski: Zabytki starego Wilna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1991. ISBN 83-85083-08-1.
- Juliusz Kłos: Wilno, przewodnik krajoznawczy. Wilno: Wydawnictwo Oddziału Wileńskiego Polsk. Tow. Krajoznawczego z zapomogi Ministerstwa W. R. i O. P., 1923.
- Krzysztof Plebankiewicz: Wilno: przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1997. ISBN 83-213-3934-4.
- opr. Lucyna Dowdo: Wilno – przewodnik turystyczny. Wilno: Wydawnictwo Polskie w Wilnie, 2008. ISBN 978-9986-542-35-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Archiwalne widoki kościoła w bibliotece Polona
