Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Dingli
| kościół parafialny | |||||||||||||
 Fasada kościoła (2012) | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Archidiecezja | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||
 35°51′37,55″N 14°22′53,54″E/35,860431 14,381539
| |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (malt. Knisja Parrokkjali ta' Santa Marija Assunta, ang. Parish Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary into Heaven) – rzymskokatolicki kościół parafialny w Dingli na Malcie, poświęcony Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Został zbudowany w różnych etapach w latach 1903–1973 na miejscu wcześniejszego kościoła, powstałego w latach 1678–1680.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zanim Dingli zostało założone jako wieś, istniała na tym terenie osada znana jako Ħal Tartarni, która została uznana za parafię w 1436[1]. W Ħal Tartarni znajdował się niewielki kościół parafialny św. Dominiki, ale osada została później opuszczona, a w 1539 jej parafia została zniesiona i wchłonięta przez parafię św. Pawła w Rabacie[2].
W pobliżu zaczęła się rozwijać wieś Dingli, a podczas wizyty w 1575 Pietro Dusina odnotował, że we wsi znajdował się kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej, chociaż wydaje się, że był on wciąż podporządkowany parafii w Rabacie. Po wizycie w wiosce w 1615 biskup Baldassare Cagliares podjął starania o przywrócenie Dingli statusu parafii. Kiedy w latach siedemdziesiątych XVII wieku stanowisko biskupa Malty było nieobsadzone, wikariusz generalny Gann Anton Cauchi cofnął ten status, ale wieś została oficjalnie uznana za parafię przez biskupa Miguela Jeronimo de Molinę w dniu 31 grudnia 1678, i jest nią od tamtego czasu[3].
Budynek pierwszego kościoła został zbudowany około XV lub XVI wieku, przebudowany został w 1605. Po przywróceniu statusu parafii w 1678 kościół został powiększony staraniem proboszcza Rajmonda Mifsuda, prace te zakończono około 1680. Pod koniec XIX wieku kościół stał się zbyt mały dla rosnącej populacji, i około 1900 proboszcz Franġisk Muscat zaczął myśleć o budowie nowego kościoła[3].
Nowy kościół, w formie krzyża łacińskiego, został zaprojektowany przez architekta Franġisku Zammita[3]. Budowę rozpoczęto w 1903 na miejscu poprzedniego kościoła[1], a nowy budynek został zbudowany z lokalnego wapienia wydobywanego z obszaru znanego jako Ta' Wirxina. Wapień używany do wykonania motywów rzeźbiarskich sprowadzano także z innych wiosek, m.in. z Mqabby. Prace sfinansował Karmenu Bugeja, a większość prac na zasadzie dobrowolności wykonywali w niedziele mężczyźni mieszkający w Dingli[3].
_02_ies.jpg)
W 1908 kościołowi zostało ponownie nadane wezwanie, zaś formalnie został poświęcony przez biskupa Gozo Mikiela Gonziego 26 marca 1939[1][3]. Budowa części budynku została niedokończona, a w latach 50., po pojawieniu się pewnych uszkodzeń strukturalnych, o zaplanowanie potrzebnych zmian w budowli poproszony został architekt Ġużè Damato. W 1957 jego plany zostały przedłożone Gonziemu (wówczas już arcybiskupowi Malty), który je zatwierdził[3].
Damato zaprojektował boczne kaplice, dzwonnice i dokonał poważnych zmian w fasadzie, w tym dobudował portyk. Po zakończeniu tych prac architekt Italo Raniolo zaprojektował kopułę. Prace nad kopułą rozpoczęto 14 listopada 1969, a zakończono 15 lipca 1973, a w jej budowie uczestniczyli okoliczni mieszkańcy. 9 sierpnia 1975 arcybiskup Gonzi dokonał inauguracji i pobłogosławienia kopuły[3].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kościół z XVII wieku
[edytuj | edytuj kod]Kościół zbudowany w latach 1678–1680 miał wymiary około 7,5 m x 15 m. Było w nim pięć ołtarzy i mała zakrystia, i miał jedną małą dzwonnicę[3].
Obecny kościół
[edytuj | edytuj kod]
Obecny kościół zbudowany został na planie krzyża. Jego zewnętrzne wymiary to ok. 34 m x ok. 23 m, szerokość nawy wynosi ok. 7,6 m. Kościół wieńczy kopuła wsparta na betonowym bębnie[3]. Przed kościołem znajduje się owalny plac[4].
W fasadzie dominuje portyk, który składa się z trójkątnego frontonu, spoczywającego na dwóch parach kolumn wspartych na cokołach. Główne drzwi znajdujące się pod portykiem obramowane są również parą kolumn podtrzymujących balkon z balustradą. Po obu stronach głównego wejścia znajdują się boczne drzwi, zwieńczone naczółkami i małymi okrągłymi oknami. W wyższych kondygnacjach fasady znajdują się dwie dzwonnice zwieńczone małymi kopułami[4]. W dzwonnicach znajdują się trzy dzwony pochodzące z 1680, 1762 i 1880[3].
Dzieła sztuki
[edytuj | edytuj kod]Obraz tytularny kościoła, namalowany został przez Virgilio Monti w 1910[2]. Niektóre obrazy i posągi, które wcześniej znajdowały się w XVII-wiecznym kościele, przechowywane są obecnie w zakrystii[3].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
[edytuj | edytuj kod]Kościół został wpisany 28 marca 2014 do National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 2305[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ħad‑Dingli. Archdiocese of Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-06)]. (ang.).
- ↑ a b Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. Terry Asphar (tłumacz), 2003, s. 74–75. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Dingli & its Parish. Dingli Parish. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-08)]. (ang.).
- ↑ a b c Parish Church of the Assumption. NICPMI, 2014-03-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-07)]. (ang.).