Mâhidevrân
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
Muradiye Külliyesi |
| Ojciec |
Nieznany |
| Matka |
Nieznana |
| Dzieci | |
Mâhidevrân Gülbahar, Mâhidevrân (osmańskotur. ماه دوران سلطان; ur. 1500, zm. 3 lutego 1581) – konkubina osmańskiego sułtana Sulejmana, matka Mustafy (następcy tronu). Pochodziła prawdopodobnie z Albanii[1] lub Czarnogóry[2]
Nieznane są imiona rodziców ani jej imię, które nosiła przed przybyciem do haremu. Wykluczyć natomiast można jej królewskie pochodzenie.[3] Plotka o jej królewskim pochodzeniu wynikała z tego, że jako konkubina sułtańska, niewolnica miała szeroki wachlarz uprawnień, m.in. mogła udzielać się charytatywnie.
Znana była również jako Gülbahar, Gülbehar, Gülfrem, Gülden. Jej imię z osmańskotureckiego znaczy „ta, która jest zawsze piękna”, „ta, której uroda nigdy nie przemija” lub „piękno wszech czasów”. Sulejman nazywał ją Gülbahar (gül: róża; bahar: wiosna).
Przyszłemu sułtanowi (wówczas księciu) Mâhidevrân urodziła księcia Mustafę (1515). Często przypisuje się jej także dzieci takie jak sułtanka Raziye czy książę Ahmed. W rzeczywistości jednak żadne z nich nie było jej dzieckiem z prostej przyczyny - Raziye przyszła na świat w Manisie w 1513 roku. Istnieje zapisek haremowy, z którego wynika, że do 1515 roku pensję w wysokości pięciu asper dziennie otrzymywały trzy konkubiny. Dwie pozostałe otrzymywały pensję w wysokości czterech asper. Owa pensja w przypadku Mahidevran wzrosła w 1515 roku, a zatem po narodzinach Mustafy. Wcześniej ani później takiego wzrostu nie odnotowano. [4] Z kolei wspominany przez wielu książę Ahmed nigdy nie istniał.
Kilka miesięcy po koronacji w 1520[5] roku do haremu sułtana Sulejmana sprowadzono ruską niewolnicę Roksolanę (pochodzącą z terenów ówczesnej Rzeczypospolitej, a dzisiejszej Ukrainy), porwaną przez Tatarów. Roksolana stała się najpierw faworytą sułtana, a później jego prawowitą żoną. Urodziła ona pierwszego syna Mehmeda w roku 1521 (zmarł w 1543).Nieustająca rywalizacja pomiędzy obiema kobietami była częściowo tłumiona przez Ayşe Hafsę, matkę sułtana Sulejmana Wspaniałego. W 1533 roku Mustafa objął w zarząd prowincję Manisę i Mâhidevrân wraz z nim opuściła Eski Saray.
Mâhidevrân otrzymała w 1521 roku tytuł Baş Kadın/Baş Hatun[6]. Tytuł ten przysługiwał matce najstarszego żyjącego księcia.[7] W rzeczywistości nigdy nie była sułtanką, ponieważ nie została wzniesiona do rangi Valide lub Haseki[8] [9].
W kulturze
[edytuj | edytuj kod]Mâhidevrân jest ważną postacią w tureckim hicie eksportowym Wspaniałe stulecie. W rolę tę wcieliła się Nur Fettahoğlu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Leslie Peirce, The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, 1993, s. 55 (ang.).
- ↑ Leslie Peirce, Roksolana: Władczyni Wschodu, 28 lutego 2018, s. 88 (pol.).
- ↑ Leslie Peirce, The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, 1993, s. 55, Cytat: "A slave concubine of disputed origin—possibly Albanian or Circassian— Mahidevran appears among the seventeen women of the harem listed in an undated register of Süleyman’s princely household at Manisa." (ang.).
- ↑ Peirce Leslie, The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, 1993, s. 55 (ang.).
- ↑ Leslie Peirce, Roksolana: Władczyni Wschodu, 28 lutego 2018, s. 17, Cytat: Roksolana miała szczęście: została wybrana w ciągu kilku miesięcy po wstąpieniu na tron Sulejmana (co miało miejsce we wrześniu 1520 roku) - dziesiątego sułtana dynastii osmańskiej. (pol.).
- ↑ Tytuły używane zamiennie.
- ↑ Leslie Peirce, Roksolana: Władczyni Wschodu, 21 lutego 2018, s. 81 (pol.), W 1521 roku w wyniku epidemii czarnej ospy zmarli pozostali synowie (oraz córka - sułtanka Raziye{1513-1521}) Sulejmana I Wspaniałego. Byli to Mahmud (1512/13-1521) oraz Murad (1518-1521).
- ↑ M. Çağatay Uluçay, Padişahların kadınları ve kızları, Türk Tarih Kurumu, 1985 [dostęp 2023-06-25] (tur.).
- ↑ Leslie P. Peirce, The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, s. 12, ISBN 978-0-19-508677-5 [dostęp 2023-06-25] (ang.).