Przejdź do zawartości

Madame X (album)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy albumu muzycznego Madonny. Zobacz też: inne znaczenia Madame X.
Madame X
Okładka
Wykonawca albumu studyjnego
Madonna
Wydany

14 czerwca 2019

Nagrywany

luty[1], kwiecień-sierpień 2018, luty 2019[2]
Lizbona · Londyn · Los Angeles · Nowy Jork

Gatunek

pop

Długość

56:01

Wydawnictwo

Interscope, Maverick, Live Nation[3]

Producent

Madonna, Mirwais Ahmadzaï, Jeff Bhasker, Billboard, Mike Dean, Diplo, Jason Evigan[3]

Oceny

Przejdź do sekcji „Odbiór”

Album po albumie
Rebel Heart Tour
(2017) 		Madame X
(2019) 		Madame X: Music from the Theatre Xperience
(2021)
Albumy studyjne
Rebel Heart
(2015) 		Madame X
(2019) 		—
Single z albumu Madame X
  1. „Medellín”
    Wydany: 17 kwietnia 2019
  2. „Crave”
    Wydany: 10 maja 2019
  3. „I Rise”
    Wydany: 4 października 2019

Madame X – czternasty album studyjny amerykańskiej piosenkarki Madonny, wydany 14 czerwca 2019 roku nakładem Interscope Records.

W 2024 album uzyskał status złotej płyty w Polsce[4].

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Poprzedni album studyjny Madonny, Rebel Heart, został wydany w marcu 2015 roku[5]. W wakacje 2017 roku piosenkarka przeprowadziła się z dziećmi ze Stanów Zjednoczonych do Lizbony[6]. Pochodzący z Republiki Zielonego Przylądka piosenkarz Dino D’Santiago zapoznał ją z kulturą dzielnicy Alfama, między innymi z Tejo Barem, gdzie – jak przyznała artystka – odnalazła pierwsze inspiracje na następny album. W Lizbonie Madonna poznała między innymi brazylijskiego pianistę João Venturę, Kimi Djabatego z Gwinei Bissau, portugalską wokalistkę Vânię Duarte oraz brazylijską piosenkarkę Blayę, znaną w Portugalii z przeboju „Faz Gostoso”[7]. Brała udział w domowych sesjach, podczas których grano fado[8]. Ponadto, po piętnastu latach od ostatniej współpracy muzycznej nawiązała kontakt z francuskim producentem Mirwaisem Ahmadzaï[8][9].

W styczniu 2018 roku Madonna potwierdziła za pośrednictwem serwisu Instagram, że rozpoczęła pracę nad swoim kolejnym albumem[10]. W maju wystąpiła podczas Met Gali w nowojorskim Metropolitan Museum of Art, gdzie zaprezentowała fragment premierowej piosenki, „Dark Ballet” (zatytułowanej wówczas „Beautiful Game”)[11][12]. Na scenie towarzyszył jej grający na pianinie Ventura[7]. 14 kwietnia 2019 roku Madonna zaprezentowała zwiastun albumu z informacją o jego tytule, Madame X[13], a trzy dni później potwierdziła datę premiery[14].

Nagrywanie i styl muzyczny

[edytuj | edytuj kod]

Madame X był nagrywany przez ponad 18 miesięcy w Lizbonie, Londynie, Los Angeles i Nowym Jorku. Album jest inspirowany muzyką latynoską[14] i portugalskim fado[15]. Piosenki na album zostały nagrane w językach: angielskim, hiszpańskim i portugalskim[14].

Wydanie

[edytuj | edytuj kod]

Madame X został wydany 14 czerwca 2019 roku w dwóch wersjach: standardowej (z trzynastoma utworami) i specjalnej (z dwoma dodatkowymi piosenkami). 17 kwietnia rozpoczęła się ich przedsprzedaż[14]. Album ukazał się także w formie box setu z edycją specjalną na CD, dodatkowym CD z trzema utworami, edycją standardową na kasecie magnetofonowej, siedmiocalową płytą z grafiką, zawierającą utwór „I Rise”, książką, dwustronnym plakatem i arkuszem do tatuaży[16][17].

Promocja

[edytuj | edytuj kod]

Single

[edytuj | edytuj kod]
Madonna podczas premiery teledysku „Medellín” w stacji MTV.

Pierwszy singel promujący Madame X, „Medellín” (nagrany w duecie z Malumą), został wydany 17 kwietnia 2019 roku[18]. 24 kwietnia odbyła się premiera nagranego do niego teledysku, wyreżyserowanego przez Dianę Kunst i Mau Morgó[8].

Drugi singel, „Crave” (nagrany w duecie ze Swae Lee), został wydany 10 maja 2019 roku[19]. 10 dni później piosenka została wydana w formacie adult contemporary w Stanach Zjednoczonych[20]. 22 maja odbyła się premiera teledysku wyreżyserowanego przez Nuno Xico[21]. 25 października zostały wydane remiksy utworu[22], a w połowie listopada utwór uplasował się na pierwszym miejscu amerykańskiej listy Dance Club Songs[23].

„I Rise” został oryginalnie wydany jako pierwszy singel promocyjny albumu 3 maja 2019 roku[24]. 4 października utwór został wypuszczony we włoskich rozgłośniach radiowych jako trzeci singel albumu[25]. Za pośrednictwem strony magazynu Time, teledysk „I Rise” w reżyserii Petera Matkiwskyego został wydany 19 czerwca[26]. 19 lipca oraz 16 sierpnia zostały wydane remiksy piosenki[27][28]. Remiks Tracy Young został nominowany do nagrody Grammy w kategorii Najlepsze zremiksowane nagranie[29].

Promocyjne single i teledyski

[edytuj | edytuj kod]
Madonna wykonująca „I Rise” na koncercie Stonewall 50 – WorldPride NYC 2019 w Nowym Jorku, czerwiec 2019.

17 maja został wydany utwór „Future” stworzony we współpracy z Quavo, a 7 czerwca piosenka „Dark Ballet” została wydana[30]. Teledysk utworu „Dark Ballet” był wyreżyserowany przez Emmanuela Adjei[31] i gra w nim Mikky Blanco[32]. Remiks Honeya Dijona „I Don't Search I Find” został wydany 6 grudnia[33] i 2 miesiące później stał się pięćdziesiątym numerem 1. Madonny na liście Dance Club Songs[34].

Teledysk do utworu „God Control” został opublikowany 26 czerwca[35]. Klip został wyreżyserowany przez wieloletniego współpracownika Madonny Jonasa Åkerlunda i przedstawia strzelaninę w klubie nocnym, która przypomina strzelaninę w klubie nocnym w Orlando w 2016[36].

19 lipca został opublikowany teledysk do utworu „Batuka”, który był wyreżyserowany przez Emmanuela Adjei i przedstawia m.in. Madonnę oraz zespół Orquestra Batukadeiras grające oraz tańczące do batuque[37].

Występy na żywo

[edytuj | edytuj kod]

1 maja 2019 roku Madonna i Maluma po raz pierwszy wykonali na żywo „Medellín” podczas gali Billboard Music Awards 2019 w Las Vegas[38]. 18 maja artystka wystąpiła gościnnie w trakcie Konkursu Piosenki Eurowizji 2019 w Tel Awiwie, gdzie zaprezentowała „Like a Prayer” i zaśpiewany z Quavo „Future”[39]. 30 czerwca zaśpiewała „God Control” i „I Rise” podczas koncertu Stonewall 50 – WorldPride NYC 2019 w Nowym Jorku[40].

6 maja piosenkarka ogłosiła trasę koncertową Madame X Tour, która rozpoczęła się we wrześniu 2019 roku i obejmie teatry w Stanach Zjednoczonych oraz Europie[41].

Odbiór

[edytuj | edytuj kod]

Krytyczny

[edytuj | edytuj kod]
Oceny łączne
Publikacja Ocena
AnyDecentMusic?[42] 6.9/10
Metacritic[43] 70/100
Recenzje
Publikacja Ocena
AllMusic[44] 4/5 gwiazdek
CGM[45] 2/5 gwiazdek
The Daily Telegraph[46] 3/5 gwiazdek
Entertainment Weekly[47] B–
The Guardian[48] 4/5 gwiazdek
The Independent[49] 3/5 gwiazdek
The Irish Times[50] 3/5 gwiazdek
musicOMH[51] 4.5/5 gwiazdek
NME[52] 4/5 gwiazdek
Pitchfork[53] 4,8/10
Polityka[54] 4/10 gwiazdek
Q[55] 4/5 gwiazdek
Rolling Stone[56] 3/5 gwiazdek
Slant Magazine[57] 4/5 gwiazdek
The Times[58] 4/5 gwiazdek

Madame X otrzymał w serwisie Metacritic średnią 70/100 na podstawie 21 profesjonalnych recenzji krytyków muzycznych[43].

Ben Beaumont-Thomas z gazety „The Guardian” ocenił: „Latynoskie wpływy, nie tylko poprzez adaptację współczesnego popu z elementami reggaeton, ale także poprzez przeprowadzkę do Lizbony, sprawiają, że sześćdziesięcioletnia Madonna brzmi najbardziej naturalnie, progresywnie i oryginalnie od czasu Confessions [on a Dance Floor]. Równocześnie jest to jeden z jej najbardziej dziwacznych i rozwalonych albumów, na którym znalazły się jedne z jej najgorszych piosenek”[48]. El Hunt z serwisu NME napisała: „Madame X jest śmiały, dziwaczny i niepodobny do niczego, co dotychczas robiła Madonna (…). Po raz pierwszy od czasu Confessions on a Dance Floor jest w jej oczach błysk”[52]. Rob Sheffield z „Rolling Stone’a” ocenił: „Madame X jest dziwaczny w uroczy sposób, a jedyne, co pozostaje słuchaczowi, to stanie w tyle i patrzenie”[56]. Sal Cinquemani z portalu Slant Magazine nazwał album „dziełem artysty przebudzonego, który ma coś do powiedzenia”, dodając: „Nawet gdy Madonna wypada słabiej, przynajmniej wiemy, że mamy do czynienia z prawdziwą artystką, a nie gwiazdą popu stworzoną w laboratorium pisania piosenek”[57]. Will Hodgkinsonn z gazety „The Times” nazwał Madame X „najodważniejszym albumem” Madonny.

Craig Jenkins z portalu Vulture napisał: „Być może dawne albumy [Madonny] były gładsze i okupione mniejszym wysiłkiem, ale i tak wciąż wracamy po więcej, bo to, jak jej umysł i muzyka działają, jest fascynujące. Madonna w wieku sześćdziesięciu lat wciąż ma dużo do powiedzenia”[59]. Jeremy Helligar z „Variety” ocenił: „Tym, co sprawia, że Madame X jest najlepszym albumem Madonny od czasu Confessions on a Dance Floor, jest fakt, że choć znów się zwierza, to tym razem nie kieruje się ku masowej konsumpcji”[60]. Alexandra Pollard z „The Independent” nazwała Madame X „intrygującym, często wspaniałym, a okazjonalnie okropnym albumem”[49]. Mark Beech z „Forbesa” ocenił: „Na Madame X Madonna nie wykazuje się zachowawczością po czteroletniej przerwie (…). Sześćdziesięcioletnia Madonna na pewno nie popadła w rutynę i mimo wad wciąż jest interesująca”[61]. Louise Bruton z „The Irish Times” napisała: „Jej głos jest mocno zamaskowany, co jeszcze bardziej popycha maniakalną koncepcję tego albumu. Jest to duża i zwariowana produkcja, przeciwstawiająca się spaczeniom technologicznym, społecznym i politycznym, niekiedy tak dziwaczna, że nie można nie być pod wrażeniem”[50]. Bartosz Sąder z portalu Onet.pl ocenił: „Madame X to muzyczny rollercoaster (…), udaje jej się zaskoczyć i właśnie za to ją kochamy (…). Madame X to nowe alter ego Madonny, które ma wiele wcieleń. I właśnie taki jest ten krążek. Zmienny po każdym utworze. Eksperymentalny, niejasny, dziwny, artystycznie świetny. Nic tu się nie zgadza”[62].

Negatywną recenzję wystawił Rich Juzwiak z portalu Pitchfork, który napisał: „Olbrzymia ambicja w niefortunny sposób podkreśla porażki. Dużo piosenek z Madame X znajduje się w stanie, nazwijmy to tak, delirycznej wylewności – zmierzają gdzieś wokół siebie samych, zmieniając kierunek i co kilka sekund oferując coś nowego w celu przyciągnięcia uwagi. Przez te dziwaczne pomysły kończą, upadając nisko (…). Pop [Madonny] zawsze istniał po to, by w ezoteryczny sposób przemycać masowemu odbiorcy obce kultury. Z tym że na Madame X [Madonna] nie konsumuje tych kultur, ale pobieżnie korzysta z drive-thru”[53]. Neil McCormick z „The Daily Telegraph” ocenił: „Nawet auto-tune nie ratuje żenujących tekstów, w których wzniosłe inspiracje są sprowadzane na ziemię przez zgrzytliwe rymy i pseudofilozoficzne hasła (…). Madonna twierdzi, że walczy z ageizmem, ale walka odbywa się na zbyt wielu frontach. Jej największą słabością w popowej grze o tron pozostaje chęć rządzenia wszystkim”[46]. Artur Szklarczyk z CGM napisał: „Wydany właśnie następca Rebel Heart sprzed 4 lat to zlepek (za) dużej liczby różnorodnych brzmień, wokali podrasowanych auto-tune’em oraz pretensjonalnych tekstów. W efekcie daje to ciężkostrawną całość (…). Madame X przytłacza mnogością stylistyk i denerwuje brakiem jakiegokolwiek spójnego pomysłu na zgrabną, muzyczną opowieść, dopasowaną do realiów panujących we współczesnej muzyce rozrywkowej”[45]. Bartek Chaciński z „Polityki” ocenił: „Piszę o tej wojnie bez wojny, bo jeśli nawet czasem brakowało Madonnie repertuaru, nadrabiała energią, wyrazistością, a Madame X jest pod tym względem albumem, który brzmi, jak gdyby nagrywany był w Polsce w dzisiejszych warunkach pogodowych. Wyblakłym i mało dynamicznym. Z daleka – jak nie u Madonny – nawet nie bardzo słychać, że coś się dzieje. Ale z bliska widać i słychać, że sytuacja jest gorsza niż można było przypuszczać”[54].

Komercyjny

[edytuj | edytuj kod]

Dzięki 95 tysiącom ekwiwalentów egzemplarzy Madame X zadebiutował na pierwszym miejscu amerykańskiej listy przebojów Billboard 200. 90 tysięcy z nich to sprzedaż właściwa, tysiąc – ekwiwalenty dzięki pobraniom pojedynczych utworów, zaś 4 tysięcy – ekwiwalenty dzięki odtworzeniom w serwisach streamingowych. Madame X jest dziewiątym albumem Madonny, który dotarł do szczytu listy, a zarazem pierwszym od czasu MDNA z 2012 roku. Równocześnie jest to jej dwudziesty drugi album, który dotarł do pierwszej dziesiątki notowania[63].

Lista utworów

[edytuj | edytuj kod]
Edycja standardowa[64]
NrTytuł utworuAutorstwoProdukcjaDługość
1.„Medellín” (z Malumą)Madonna · Mirwais Ahmadzaï · Maluma · Édgar BarreraMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:58
2.„Dark Ballet”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:14
3.„God Control”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï · Mike Dean6:19
4.„Future” (z Quavo)Madonna · Diplo · Starrah · Quavo · Maxime Picard · Clement PicardMadonna · Diplo3:53
5.„Batuka”Madonna · David Banda · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:57
6.„Killers Who Are Partying”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï5:28
7.„Crave” (ze Swae Lee)Madonna · Swae Lee · StarrahMadonna · Billboard · Mike Dean3:21
8.„Crazy”Madonna · Jason Evigan · StarrahMadonna · Mike Dean · Jason Evigan4:02
9.„Come Alive”Madonna · Jeff Bhasker · StarrahMadonna · Jeff Bhasker · Mike Dean4:02
10.„Faz Gostoso” (z gościnnym udziałem Anitty)Rodrigo Carmo · Nuno · Emanuel Oliveira · Mateus Seabra · Luíz Vieira · Blaya · MadonnaMadonna · Billboard · Mike Dean4:05
11.„Bitch I’m Loca” (z gościnnym udziałem Malumy)Madonna · Lauren D’Elia · Maluma · Édgar Barrera · JAMES · Blaya · Stiven RojasMadonna · Billboard · Sunamy2:50
12.„I Don’t Search I Find”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:08
13.„I Rise”Madonna · Jason Evigan · StarrahMadonna · Jason Evigan3:44
56:01
Edycja specjalna[65]
NrTytuł utworuAutorstwoProdukcjaDługość
1.„Medellín” (z Malumą)Madonna · Mirwais Ahmadzaï · Maluma · Édgar BarreraMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:58
2.„Dark Ballet”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:14
3.„God Control”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï · Mike Dean6:19
4.„Future” (z Quavo)Madonna · Diplo · Starrah · Quavo · Maxime Picard · Clement PicardMadonna · Diplo3:53
5.„Batuka”Madonna · David Banda · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:57
6.„Killers Who Are Partying”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï5:28
7.„Crave” (ze Swae Lee)Madonna · Swae Lee · StarrahMadonna · Billboard · Mike Dean3:21
8.„Crazy”Jason Evigan · Madonna · StarrahMadonna · Mike Dean · Jason Evigan4:02
9.„Come Alive”Jeff Bhasker · Madonna · StarrahMadonna · Jeff Bhasker · Mike Dean4:02
10.„Extreme Occident”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï3:41
11.„Faz Gostoso” (z gościnnym udziałem Anitty)Rodrigo Carmo · Nuno · Emanuel Oliveira · Mateus Seabra · Luíz Vieira · Blaya · MadonnaMadonna · Billboard · Mike Dean4:05
12.„Bitch I’m Loca” (z gościnnym udziałem Malumy)Madonna · Lauren D’Elia · Maluma · Édgar Barrera · JAMES · Blaya · Stiven RojasMadonna · Billboard · Sunamy2:50
13.„I Don’t Search I Find”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï4:08
14.„Looking for Mercy”Madonna · StarrahMadonna · Jeff Bhasker · Mike Dean4:50
15.„I Rise”Madonna · Jason Evigan · StarrahMadonna · Jason Evigan3:44
1:04:32
Bonusowy dysk w edycji specjalnej[17]
NrTytuł utworuAutorstwoProdukcjaDługość
1.„Funana”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï3:42
2.„Back That Up to the Beat”Madonna · Starrah · Pharrell WilliamsMadonna · Pharrell Williams · Jeff Bhasker · Mike Dean
3.„Ciao Bella”Madonna · Mirwais AhmadzaïMadonna · Mirwais Ahmadzaï5:36
9:18
Bonusowa płyta z grafiką w box secie[17]
NrTytuł utworuAutorstwoProdukcjaDługość
1.„I Rise”Madonna · Jason Evigan · StarrahMadonna · Jason Evigan3:44
2.„I Rise” (wersja instrumentalna)Madonna · Jason Evigan · StarrahMadonna · Jason Evigan3:44
7:28

Notowania

[edytuj | edytuj kod]
Terytorium Notowanie Najwyższa
pozycja
 Argentyna Los discos más vendidos[66] 1
 Australia Top 50 Albums[67] 2
Top 50 Digital Albums[68] 1
Top 50 Vinyl Albums[69] 1
 Austria Ö3 Austria Top 40[70] 4
 Belgia (Region Flamandzki) Ultratop 200 Albums[71] 2
 Belgia (Region Waloński) Ultratop 200 Albums[72] 2
 Czechy Hitparáda: Czech Albums[73] 4
 Dania Album Top-40[74] 13
 Finlandia Suomen virallinen lista[75] 7
 Francja Top Albums[76] 4
 Grecja Top-75 Albums Sales Chart[77] 5
 Hiszpania Top 100 Albumes[78] 3
 Holandia Album Top 100[79] 2
 Irlandia Albums Chart[80] 8
 Japonia 週間　アルバムランキング (Oricon Albums Chart)[81] 11
週間　洋楽アルバムランキング (Oricon International Albums Chart)[82] 2
 Kanada Canadian Albums Chart[83] 2
 Niemcy Offizielle Top 100[84] 5
 Norwegia Topp 40 Album[85] 6
 Nowa Zelandia Official Top 40 Albums[86] 5
 Polska OLiS[87] 7
 Portugalia Album Top 30[88] 1
 Słowacja Hitparáda: Slovak Albums[89] 4
 Stany Zjednoczone Billboard 200[63] 1
 Szkocja Scottish Albums Chart[90] 4
 Szwajcaria Alben Top 100[91] 2
 Szwecja Veckolista album[92] 10
 Tajwan 風雲榜: Western Chart[93] 1
 Węgry Top 40 album-, DVD- és válogatáslemez-lista[94] 3
 Wielka Brytania UK Albums Chart[95] 2
Official Vinyl Albums Chart[96] 3
 Włochy Top Album[97] 2
Vinili[97] 2

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Madonna brings soft power to resilience on striking 'I Rise' [online], mtv.com [dostęp 2019-12-10] (ang.).
  2. ↑ Everything We Know About Madonna's New Album 'Madame X' [online], billboard.com [dostęp 2019-12-10] (ang.).
  3. ↑ a b Madonna – Madame X. Discogs. [dostęp 2022-10-10]. (ang.).
  4. ↑ Złote płyty CD przyznane w 2024. [online], www.olis.pl [dostęp 2024-01-25].
  5. ↑ Caryn Ganz: Rebel Heart. [w:] Rolling Stone [on-line]. 2015-02-25. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  6. ↑ Nadia Khomami: Madonna moves to Lisbon as son joins Benfica youth academy. [w:] The Guardian [on-line]. 2017-08-31. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  7. ↑ a b Levi Fernandes: Lisbon nights: the 'melting pot' inspiring Madonna. Yahoo!, 2019-06-05. [dostęp 2019-06-16]. (ang.).
  8. ↑ a b c Richard Smirke: Madonna Talks Giving 'Zero You-Know-Whats' on New 'Madame X' Album at London 'Medellin' Video Premiere. [w:] Billboard [on-line]. 2019-04-24. [dostęp 2019-04-25]. (ang.).
  9. ↑ Rob Copsey: Madonna is recording new music with Mirwais, who produced her American Life and Music albums. Official Charts Company, 2018-04-17. [dostęp 2019-06-19]. (ang.).
  10. ↑ Rob Copsey: Madonna confirms she is working on new music - is a new album imminent?. Official Charts Company, 2018-01-17. [dostęp 2019-04-16]. (ang.).
  11. ↑ Stephen Daw: Madonna Debuts New Song 'Beautiful Game' in Full Video of Her Met Gala Performance. [w:] Billboard [on-line]. 2019-08-16. [dostęp 2019-04-16]. (ang.).
  12. ↑ Mike Wass: “Dark Ballet” Is Madonna’s Most Experimental Single Yet. [w:] Idolator [on-line]. 2019-06-07. [dostęp 2019-06-16]. (ang.).
  13. ↑ Mitchell Peters: Madonna Reveals 'Madame X' Album Title & New Song Snippet in Visual Teaser: Watch. [w:] Billboard [on-line]. 2019-04-14. [dostęp 2019-04-15]. (ang.).
  14. ↑ a b c d Madonna to Release New Album 'Madame X' on June 14th. Madonna.com, 2019-04-17. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  15. ↑ Jack White: Madonna's new album will be "infused" with Portuguese fado music. Official Charts Company, 2018-07-31. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  16. ↑ Madame X Deluxe Boxset. Madonna.com, 2019-04-17. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  17. ↑ a b c Madame X - Deluxe Box Set (2CD + 7" Picture Disc Vinyl + Music Cassette) (CD). CDON. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  18. ↑ Gil Kaufman: Madonna and Maluma Smolder on 'Medellin' Single: Listen. [w:] Billboard [on-line]. 2019-04-17. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  19. ↑ Evan Minsker: Madonna and Swae Lee Team on New Song “Crave”: Listen. Pitchfork, 2019-05-10. [dostęp 2019-05-10]. (ang.).
  20. ↑ Hot/Modern/AC Future Releases [online], allaccess.com [dostęp 2019-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-15] (ang.).
  21. ↑ Madonna and Swae Lee's "Crave" Music Video Delivers a Message – Watch [online], slantmagazine.com [dostęp 2019-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-25] (ang.).
  22. ↑ Crave (Remixes, Pt. 1) by Madonna on Apple Music [online], music.apple.com [dostęp 2019-11-21] (ang.).
  23. ↑ Madonna Chart History [online], billboard.com [dostęp 2019-11-21] (ang.).
  24. ↑ Madonna | News | Madonna releases empowering ballad "I Rise" [online], madonna.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
  25. ↑ Madonna - I Rise (Radio Date: 04-10-2019) [online], earone.it [dostęp 2019-10-02] (wł.).
  26. ↑ New Video Inspired by Madonna's 'I Rise' Captures Global Protest Movement [online], time.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
  27. ↑ I Rise (Tracy Young Remixes) – Single by Madonna on Apple Music [online], apple.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
  28. ↑ I Rise (Remixes) by Madonna on Apple Music [online], apple.com [dostęp 2019-08-20] (ang.).
  29. ↑ 2020 GRAMMY Awards: Complete Nominees List [online], grammy.com [dostęp 2019-11-21] (ang.).
  30. ↑ Jason Lipshutz: Inside Madonna's Ambitious 'Madame X' Album Campaign: Augmented Reality, Multiple Tracks, Tour Prep and TikTok. [w:] Billboard [on-line]. 2019-05-03. [dostęp 2019-05-05]. (ang.).
  31. ↑ Watch and listen to Madame X's "Dark Ballet" now! [online], madonna.com [dostęp 2019-06-27] (ang.).
  32. ↑ Madonna's "Dark Ballet" music video is dark and stunning: watch [online], billboard.com [dostęp 2019-06-27] (ang.).
  33. ↑ I Don't Search I Find (Honey Dijon Remix) – Single by Madonna on Apple Music [online], apple.com [dostęp 2019-12-06] (ang.).
  34. ↑ Madonna Talks Historic 50th Dance Club Songs No. 1: Exclusive [online], billboard.com [dostęp 2020-02-16] (ang.).
  35. ↑ Madonna Protests Gun Violence in Disturbing 'God Control' Video [online], rollingstone.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
  36. ↑ Madonna makes powerful statement against gun violence in 'God Control' video [online], cnn.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
  37. ↑ Madonna Addresses Portugal's Haunting Past in 'Batuka' Video: Watch [online], billboard.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
  38. ↑ Tatiana Cirisano: Madonna and Maluma Perform Sultry 'Medellín' Collab With Holograms at 2019 BBMAs: Watch. [w:] Billboard [on-line]. 2019-05-01. [dostęp 2019-05-05]. (ang.).
  39. ↑ Rob Picheta: Eurovision: Madonna mixes politics with a classic hit during performance. CNN, 2019-05-19. [dostęp 2019-05-19]. (ang.).
  40. ↑ Ramin Setoodeh: Madonna Closes World Pride With Message About Gun Violence in America. [w:] Variety [on-line]. 2019-06-30. [dostęp 2019-07-03]. (ang.).
  41. ↑ Gil Kaufman: Madonna Announces Intimate 'Madame X' Tour Dates. [w:] Billboard [on-line]. 2019-05-06. [dostęp 2019-05-07]. (ang.).
  42. ↑ AnyDecentMusic?: Madonna: Madame X. AnyDecentMusic?. [dostęp 2023-04-09]. (ang.).
  43. ↑ a b Madame X by Madonna. Metacritic. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  44. ↑ Stephen Thomas Erlewine: Madame X – Madonna. AllMusic. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  45. ↑ a b Artur Szklarczyk: Madonna – „Madame X”. CGM, 2019-06-16. [dostęp 2019-06-20]. (pol.).
  46. ↑ a b Neil McCormick: Madonna, Madame X review: a mad mishmash of an album. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. 2018-06-04. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  47. ↑ Leah Greenblatt: Madonna has a lot to say on the Latin pop-influenced Madame X: EW review. [w:] Entertainment Weekly [on-line]. 2018-06-06. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  48. ↑ a b Ben Beaumont-Thomas: Madonna: Madame X review – her most bizarre album ever. [w:] The Guardian [on-line]. 2018-06-04. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  49. ↑ a b Alexandra Pollard: Madonna review, Madame X: An intriguing, often brilliant, occasionally awful album. [w:] The Independent [on-line]. 2018-06-14. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  50. ↑ a b Louise Bruton: Madonna: Madame X review – Big, ballsy and more than a bit bizarre. [w:] The Irish Times [on-line]. 2018-06-10. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  51. ↑ Nick Smith: Madonna – Madame X. musicOMH, 2019-06-12. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  52. ↑ a b El Hunt: Madonna – ‘Madame X’ review. NME, 2019-06-05. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  53. ↑ a b Rich Juzwiak: Madonna: Madame X Album Review. Pitchfork, 2019-06-18. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  54. ↑ a b Bartek Chaciński: Madonna i X ciekawszych płyt. [w:] Polityka [on-line]. 2018-06-04. [dostęp 2019-06-20]. (pol.).
  55. ↑ Shaun Kitchener: Madonna Madame X album reviews: Critics give verdict on 'her STRANGEST album EVER'. [w:] Daily Express [on-line]. 2018-06-04. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  56. ↑ a b Rob Sheffield: Madonna Takes A Weird, Wild Ride on ‘Madame X’. [w:] Rolling Stone [on-line]. 2018-06-14. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  57. ↑ a b Sal Cinquemani: MUSICReview: Madonna’s Madame X Is a Fearless, Eccentric Musical Memoir. Slant Magazine, 2019-06-12. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  58. ↑ Will Hodgkinson: Madonna: Madame X review – probably her boldest album yet. [w:] The Times [on-line]. 2018-06-04. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  59. ↑ Craig Jenkins: Madonna Remains Our Most Unpredictable Pop Star. Vulture, 2019-06-19. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  60. ↑ Jeremy Helligar: Album Review: Madonna’s ‘Madame X’. [w:] „Variety” [on-line]. 2019-06-13. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  61. ↑ Mark Beech: Madonna’s ‘Madame X’ Is Bizarre And Brilliant: Review. [w:] Forbes [on-line]. 2019-06-14. [dostęp 2019-06-20]. (ang.).
  62. ↑ Bartosz Sąder: Madonna, "Madame X": dziwny, niejasny, artystycznie doskonały rollercoaster [RECENZJA]. Onet.pl, 2019-06-14. [dostęp 2019-06-20]. (pol.).
  63. ↑ a b Keith Caufield: Madonna Achieves Ninth No. 1 Album on Billboard 200 Chart With 'Madame X'. [w:] Billboard [on-line]. 2019-06-23. [dostęp 2019-06-23]. (ang.).
  64. ↑ Madame X by Madonna. iTunes Store. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  65. ↑ Madame X (Deluxe) by Madonna. iTunes Store. [dostęp 2019-04-18]. (ang.).
  66. ↑ Los discos más vendidos de la semana. [w:] Diario de Cultura [on-line]. [dostęp 2019-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-24)]. (hiszp.).
  67. ↑ Madonna – Madame X (Album). ARIA Charts. [dostęp 2019-06-22]. (ang.).
  68. ↑ ARIA Digital Albums Chart. ARIA Charts. [dostęp 2019-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-22)]. (ang.).
  69. ↑ ARIA Vinyl Albums Chart. ARIA Charts. [dostęp 2019-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-22)]. (ang.).
  70. ↑ Madonna – Madame X. Ö3 Austria Top 40. [dostęp 2019-06-21]. (niem.).
  71. ↑ Madonna – Madame X. Ultratop. [dostęp 2019-06-21]. (niderl.).
  72. ↑ Madonna – Madame X. Ultratop. [dostęp 2019-06-21]. (fr.).
  73. ↑ Hitparáda - CZ - ALBUMS - TOP 100: Týden - 201925. Česká národní skupina Mezinárodní federace hudebního průmyslu. [dostęp 2019-06-26]. (cz.). Należy wybrać „CZ – Albums – Top 100” i „201925”.
  74. ↑ Album Top-40: Uge 24 – 2019. Hitlisten. [dostęp 2019-06-26]. (duń.).
  75. ↑ Madonna – Madame X. Musiikkituottajat. [dostęp 2019-06-23]. (fiń.).
  76. ↑ Le Top de la semaine : Top Albums: Semaine du 21 Juin 2019. Syndicat national de l’édition phonographique. [dostęp 2019-06-26]. (fr.).
  77. ↑ Top-75 Albums Sales Chart. IFPI Greece. [dostęp 2019-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-01)]. (ang.).
  78. ↑ Top 100 Albumes: Semana 25: del 14.06.2019 al 20.06.2019. Productores de Música de España. [dostęp 2019-06-26]. (hiszp.).
  79. ↑ Madonna – Madame X. MegaCharts. [dostęp 2019-06-21]. (niderl.).
  80. ↑ Irish Charts: Week 25 2019. Irish Recorded Music Association. [dostęp 2019-06-21]. (ang.). Należy wybrać 2019 i 21-Jun-19.
  81. ↑ 週間　アルバムランキング: 2019年06月24日付. Oricon. [dostęp 2019-06-20]. (jap.).
  82. ↑ 週間　洋楽アルバムランキング: 2019年06月24日付. Oricon. [dostęp 2019-06-20]. (jap.).
  83. ↑ Billboard Canadian Albums: The week of June 29, 2019. [w:] Billboard [on-line]. [dostęp 2019-06-26]. (ang.).
  84. ↑ Madonna – Madame X. Offizielle Deutsche Charts. [dostęp 2019-06-21]. (niem.).
  85. ↑ Topp 40 Album: 2019, Uke 25. VG-lista. [dostęp 2019-06-21]. (norw.).
  86. ↑ Official Top 40 Albums. Recorded Music NZ. [dostęp 2019-06-21]. (ang.).
  87. ↑ Oficjalna lista sprzedaży – sprzedaż w okresie 14.06.2019 – 20.06.2019. OLiS, 2019-06-27. [dostęp 2019-06-29]. (pol.).
  88. ↑ Madonna – Madame X. Associação Fonográfica Portuguesa. [dostęp 2019-06-29]. (ang.).
  89. ↑ Hitparáda - CZ - ALBUMS - TOP 100: Týden - 201925. Česká národní skupina Mezinárodní federace hudebního průmyslu. [dostęp 2019-07-03]. (słow.). Należy wybrać „SK – Albums – Top 100” i „201925”.
  90. ↑ Official Scottish Albums Chart Top 100: 21 June 2019 – 27 June 2019. Official Charts Company. [dostęp 2019-06-21]. (ang.).
  91. ↑ Madonna – Madame X. Schweizer Hitparade. [dostęp 2019-06-21]. (niem.).
  92. ↑ Madonna – Madame X. Sverigetopplistan. [dostęp 2019-06-21]. (szw.).
  93. ↑ 風雲榜. G-Music. [dostęp 2019-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-21)]. (chiń.).
  94. ↑ Top 40 album-, DVD- és válogatáslemez-lista: 2019. 25. hét: 2019. 06. 14. - 2019. 06. 20. Magyar Hangfelvétel-kiadók Szövetsége. [dostęp 2019-06-29]. (węg.).
  95. ↑ Official Albums Chart Top 100: 21 June 2019 – 27 June 2019. Official Charts Company. [dostęp 2019-06-21]. (ang.).
  96. ↑ Official Vinyl Albums Chart Top 40: 21 June 2019 – 27 June 2019. Official Charts Company. [dostęp 2019-06-22]. (ang.).
  97. ↑ a b Classifica settimanale WK 25. Federazione Industria Musicale Italiana. [dostęp 2019-06-21]. (wł.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Madonna
Twórczość i kariera
Albumy studyjne
Ścieżki dźwiękowe
Kompilacje
Albumy koncertowe
Pozostałe albumy
Wydawnictwa wideo
Trasy koncertowe
Filmy
Powiązane artykuły
Single Madonny
Lata 1982–1989
Lata 1990–1999
Lata 2000–2009
Lata 2010–2019
Lata 2020–obecnie
Pozostałe utwory
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Madame_X_(album)&oldid=73953358”