Magnolia wirginijska

Magnolia wirginijska
	; Kwiat
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	magnoliopodobne
Rząd	magnoliowce
Rodzina	magnoliowate
Rodzaj	magnolia
Gatunek	magnolia wirginijska
	Nazwa systematyczna
	Magnolia virginiana L.; Sp. Pl. 535 1753
Synonimy
	Magnolia australis var. parva (Ashe) Ashe; Magnolia burchelliana Steud.; Magnolia fragrans Salisb.; Magnolia fragrans Raf. (nom. illeg.); Magnolia glauca (L.) L.; Magnolia glauca var. argentea DC.; Magnolia glauca var. latifolia Aiton; Magnolia glauca var. longifolia Aiton; Magnolia glauca var. longifolia Pursh; Magnolia glauca var. pumila Nutt.; Magnolia gordoniana Steud.; Magnolia virginiana var. glauca L.; Magnolia virginiana var. longifolia Aiton; Magnolia virginiana var. parva Ashe; Magnolia virginiana var. pumila Nutt.; Magnolia virginiana subsp. virginiana; Magnolia virginiana var. virginiana;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Magnolia wirginijska^[5], magnolia sina^[6] (Magnolia virginiana L.) – gatunek roślin z rodziny magnoliowatych. Występuje naturalnie w południowej, południowo-wschodniej oraz wschodniej części Stanów Zjednoczonych^[7]^[8]^[9]. Jest gatunkiem typowym dla swojego rodzaju^[10]. Epitet gatunkowy virginiana pochodzi od stanu Wirginia, gdzie między innymi występuje^[11]. Stosowany jako roślina ozdobna.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w południowej, południowo-wschodniej oraz wschodniej części Stanów Zjednoczonych – w Alabamie, Arkansas, Dystrykcie Kolumbii, Delaware, na Florydzie, w Georgii, Luizjanie, Massachusetts, Marylandzie, Missisipi, Północnej Karolinie, New Jersey, stanie Nowy Jork, Pensylwanii, Południowej Karolinie, Tennessee, Teksasie i Wirginii^[8]. Jest najbardziej rozprzestrzenionym gatunkiem magnolii we florze USA^[12].

Morfologia

Pokrój: Zrzucające liście lub częściowo zimozielone niewielkie drzewo lub krzew dorastający do 10 m wysokości, wykształcający wiele pni (taką formę przybiera w północnej części zasięgu), lub zimozielone drzewo o pojedynczym pniu, do 28 m wysokości (zwykle w południowej części zasięgu). Kora jest ciemnoszara, gładka. Pędy i pąki liściowe są jedwabiście owłosione, czasem nagie^[12], zielone^[13]. Największy okaz ma pień osiągający 1,4 m średnicy^[12].
Liście: Odlegle skrętoległe – nie skupiają się na końcach pędów, jak u wielu magnolii. Przylistki długości 3 do 5,5 cm i szerokości do 0,5 cm są brozowawo owłosione i czerwono gruczołkowane^[12]. Blaszka liściowa jest nieco skórzasta, z wierzchu jasnozielona, nieco błyszcząca, od spodu mniej lub bardziej brązowo owłosiona lub naga, o barwie od kredowo białej do niebieskozielonej^[12]^[13]. Ma odwrotnie jajowaty, owalny lub eliptyczny kształt. Mierzy 6–22 cm długości oraz 2,5–7 cm szerokości, ma klinową nasadę i ostry lub krótko spiczasty wierzchołek, czasem tępy^[9]^[12].
Kwiaty: Pojedyncze, pachnące, o średnicy 5–8 cm, rozwijają się w kątach pędów. U nasady wsparte dwoma pochwiastymi przysadkami^[12]. Zewnętrzne listki okwiatu są silnie odwinięte, od spodu jedwabiście owłosione, zielonkawe. Wewnętrzne są niemal nagie, białokremowe, czerwonawo gruczołkowane^[12], silnie wypukłe^[13]. Pręcików jest od 60 do 90 (rzadko od 32 do 102), o długości do 11 mm, ich nitki są białe. Owocolistków jest 19–33 (rzadko od 9 do 50)^[9]^[12].
Owoce: Mieszki o kształcie od elipsoidalnego do kulistego, nagie, zebrane w owoc zbiorowy o 2–5,5 cm długości i 1,5–3 cm szerokości. Nasiona kulistawe do soczewkowatych, o średnicy 5 mm, z czerwona osnówką^[12].

Biologia i ekologia

Rośnie na bagnach oraz wilgotnych sawannach, na terenach nizinnych^[9]. Występuje na rzędnych do 540 m n.p.m.^[12] i od 5. do 10. strefy mrozoodporności (starsze okazy są bardziej mrozoodporne^[13]). Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu lub półcieniu^[11]. W centralnej części zasięgu, w rejonie Karoliny Północnej, występują obie formy wzrostowe i formy pośrednie. Na północ od tego obszaru dominują rośliny zrzucające liście o pokroju krzewiastym, na południe – wysokopienne i zimozielone drzewa^[12]. Kwiaty gatunku zawierają neolignany^[14].

Kwitnie niemal całe lato^[6] – od czerwca i do sierpnia – rozwijają się sukcesywnie kolejne kwiaty^[13].

Zmienność

W obrębie tego gatunku różni autorzy wyróżnili podgatunki i odmiany na bazie głównie różnic form wzrostowych, czasem wynajdując dodatkowe różnice morfologiczne (m.in. w budowie włosków). Według Flora of America różnice nie mają charakteru diagnostycznego, włoski nitkowate i taśmowate występują niezależnie od pozostałych cech. W publikacji tej uznaje się, że dotychczasowe diagnozy taksonów wenątrzgatunkowych nie mają znaczenia taksonomicznego. Według The Plant List akceptowana jest jedna odmiana^[3]:

Magnolia virginiana var. australis Sarg.

Roślina wykorzystana jako macierzysta dla wielu odmian uprawnych. Tworzy mieszańce m.in. z magnolią parasolowatą M. tripetala (M. ×thompsoniana (Loudon) C. de Vos), z wielkokwiatową M. grandiflora (tzw. „mieszańce Freemana”) i szerokolistną (M. hypoleuca) (m.in. kultywar 'Nimbus')^[12].

Zastosowanie

Niektóre plemiona indiańskie używały wywar z liści i kory tego drzewa jako halucynogen oraz w leczeniu przeziębień i w celach rozgrzewających^[9]^[12]. Na początku europejskiego osadnictwa w Ameryce Północnej gatunek zwany był „drzewem bobrowym” ze względu na stosowanie jego korzeni do wyrobu wnyków do łapania bobrów^[6].

Gatunek jest szeroko rozpowszechniony jako roślina uprawna. Do Europy (najpierw do Anglii) wprowadzona została w 1688 roku^[12] (jako pierwsza magnolia sprowadzona do Europy^[6]) w ogrodach pałacu Fulham przez biskupa Londynu Henry'ego Comptona dzięki wskazówkom dostarczonym przez Johna Banistera^[15]. W warunkach polskich zalecana do uprawy w zachodniej części kraju^[13].

Uprawa

Wymaga stanowisk osłoniętych i wilgotnych, zwłaszcza za młodu w warunkach środkowoeuropejskich wymaga okrycia zimą^[13].

Rozmnaża się z nasion (w Europie jednak rzadko owocuje^[6]) lub przez szczepienie^[13].

Zagrożenia i ochrona

W Pensylwanii i Tennessee ma status gatunku zagrożonego wyginięciem (ang. imperiled), natomiast w Marylandzie oraz stanie Nowy Jork jest krytycznie zagrożony (ang. critically imperiled)^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Magnolia virginiana L.. The Plant List. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).
↑ Magnolia virginiana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Magnolia wirginijska - Magnolia virginiana. [w:] Galeria zdjęć [on-line]. Arboretum SGGW. [dostęp 2017-12-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tony Russell, Catherine Culter, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia. Drzewa świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 135. ISBN 978-83-242-0842-5.
↑ Discover Life: Point Map of Magnolia virginiana. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Magnolia virginiana - L. / Sweetbay Magnolia. NatureServe. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Magnolia virginiana. Plantes & botanique. [dostęp 2017-12-12]. (fr.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
↑ ^a ^b Magnolia virginiana. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Magnolia virginiana Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Władysław Bugała: Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1991, s. 114. ISBN 83-09-00013-8.
↑ Supercritical Carbon Dioxide Extraction and Quantification of Bioactive Neolignans from Magnolia virginiana Flowers. [w:] Thieme Planta Medica [on-line]. Georg Thieme Verlag KG. [dostęp 2017-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 czerwca 2018)]. (ang.).
↑ David Attenborough: Amazing Rare Things: The Art of Natural History in the Age of Discovery. Yale University Press, 2015, s. 178. ISBN 978-0-300-12547-4. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-12] (ang.).

[tpl-3] Magnolia virginiana L.. The Plant List. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).

[iucn-4] Magnolia virginiana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[5] Magnolia wirginijska - Magnolia virginiana. [w:] Galeria zdjęć [on-line]. Arboretum SGGW. [dostęp 2017-12-22].

[russell-6] Tony Russell, Catherine Culter, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia. Drzewa świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 135. ISBN 978-83-242-0842-5.

[eol-7] Discover Life: Point Map of Magnolia virginiana. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).

[ns-8] Magnolia virginiana - L. / Sweetbay Magnolia. NatureServe. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).

[peb-9] Magnolia virginiana. Plantes & botanique. [dostęp 2017-12-12]. (fr.).

[10] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].

[mbg-11] Magnolia virginiana. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2017-12-12]. (ang.).

[america-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Magnolia virginiana Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-22].

[bugala-13] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Władysław Bugała: Drzewa i krzewy dla terenów zieleni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1991, s. 114. ISBN 83-09-00013-8.

[14] Supercritical Carbon Dioxide Extraction and Quantification of Bioactive Neolignans from Magnolia virginiana Flowers. [w:] Thieme Planta Medica [on-line]. Georg Thieme Verlag KG. [dostęp 2017-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 czerwca 2018)]. (ang.).

[15] David Attenborough: Amazing Rare Things: The Art of Natural History in the Age of Discovery. Yale University Press, 2015, s. 178. ISBN 978-0-300-12547-4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]