Mart Laar

Mart Laar

Data i miejsce urodzenia	22 kwietnia 1960 Viljandi
Premier Estonii
Okres	od 21 października 1992 do 8 listopada 1994
Przynależność polityczna	Rahvuslik Koonderakond Isamaa
Poprzednik	Tiit Vähi (p.o.)
Następca	Andres Tarand
Premier Estonii
Okres	od 25 marca 1999 do 28 stycznia 2002
Przynależność polityczna	Związek Ojczyźniany
Poprzednik	Mart Siimann
Następca	Siim Kallas
Odznaczenia

Mart Laar (ur. 22 kwietnia 1960 w Viljandi) – estoński polityk i publicysta, dwukrotny premier Estonii, a także minister, deputowany i honorowy lider partii Isamaa ja Res Publica Liit.

Życiorys

Kształcił się na Uniwersytecie w Tartu, gdzie ukończył w 1983 studia historyczne. W 1995 uzyskał magisterium z filozofii, a w 2005 doktorat.

Pracował jako nauczyciel w jednej z tallińskich szkół średnich. W latach 1986–1990 był dyrektorem departamentu ochrony dziedzictwa narodowego w Ministerstwie Kultury Estońskiej SRR. W 1990 został wybrany do Rady Najwyższej republiki. Dwa lata później w pierwszych wolnych wyborach po ogłoszeniu niepodległości stał na czele zwycięskiej koalicji, głoszącej hasła liberalizacji gospodarki i zerwania z komunistyczną przeszłością. Mart Laar uzyskał jeden z mandatów poselskich, skutecznie ubiegając się od tego czasu o reelekcję w każdych kolejnych wyborach do 2011 włącznie i zasiadając w Riigikogu z przerwami wyłącznie na czas pełnienia funkcji rządowych.

21 października 1992 został powołany na urząd premiera. Jego rząd w ciągu dwóch lat funkcjonowania przeprowadził proces prywatyzacji, a także reformy podatków (wprowadzając podatek liniowy) i bankowości. Podał się do dymisji po kilku aferach politycznych, tracąc poparcie części koalicjantów. Zakończył urzędowanie w listopadzie 1994.

Po wyborach w 1995 stanął na czele Związku Ojczyźnianego, nowego ugrupowania powstałego z połączenia dwóch współpracujących ze sobą dotąd partii. W marcu 1999 powrócił na urząd premiera, który sprawował przez do stycznia 2002. Od 2003 pełnił funkcję obserwatora w Parlamencie Europejskim, od maja do lipca 2004 sprawował mandat eurodeputowanego V kadencji w ramach delegacji krajowej. W 2006 dołączył do powstałego z połączenia jego dotychczasowej formacji i partii Res Publica stronnictwa Isamaa ja Res Publica Liit. W 2007 został wybrany na jego przewodniczącego. W styczniu 2012 objął funkcję honorowego lidera partii. W kwietniu 2011 rozpoczął urzędowanie jako minister obrony w trzecim rządzie Andrusa Ansipa. Urząd ten sprawował do maja 2012, rezygnując z przyczyn zdrowotnych. W 2013 odszedł z parlamentu w związku z objęciem funkcji przewodniczącego rady nadzorczej Banku Estonii.

Członek różnych stowarzyszeń międzynarodowych, m.in. zajmujących się badaniem zbrodni komunistycznych i ochroną praw człowieka. Był doradcą prezydenta Gruzji Micheila Saakaszwilego. Opublikował kilka książek o estońskim ruchu oporu z okresu II wojny światowej (w tym Wojna w lesie. Walka Estończyków o przetrwanie 1944–1956), a także m.in. tłumaczoną na język polski pracę Estoński cud.

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2009, za wybitne zasługi w rozwijaniu współpracy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Estonii, za propagowanie wiedzy o wspólnym dziedzictwie historycznym narodów tworzących Rzeczpospolitą Obojga Narodów, został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP. W 2006 został laureatem nagrody Milton Friedman Prize for Advancing Liberty przyznawanej przez Cato Institute.

Bibliografia

• Profil na stronie Riigikogu. [dostęp 2022-07-18]. (ang.).