Przejdź do zawartości

Miklós Radnóti

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Miklós Radnóti
Ilustracja
Miklós Radnóti, ok. 1935
Data i miejsce urodzenia

5 maja 1909
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

9 listopada 1944
Abda

Narodowość

węgierska

Język

węgierski

Alma Mater

Uniwersytet Segedyński

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Epoka

literatura współczesna

Gatunek

poezja

Miklós Radnóti, właśc. Miklós Glatter (wym. [ˈmikloːʃ ˈrɒdnoːti]; ur. 5 maja 1909 w Budapeszcie, zm. 9 listopada 1944 w Abdzie) – węgierski poeta i tłumacz.

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

Miklós Radnóti urodził się w Budapeszcie 5 maja 1909 roku. W latach 1930–1935 studiował literaturę węgierską i francuską na Uniwersytecie Segedyńskim. Podczas studiów nawiązał szereg przyjaźni z artystami i intelektualistami węgierskimi. Pierwszy zbiór wierszy „Pogány köszöntõ” opublikował w 1930 roku. W twórczości inspirował się twórcami awangardowymi węgierskimi i czeskimi. Drugi tomik poezji Újmódi pásztorok éneke, wydany w 1931 roku, został wycofany ze sprzedaży, a poeta ledwie uniknął uwięzienia. Za życia Radnótiemu udało się opublikować w sumie dziewięć zbiorów swoich wierszy[1].

W latach 30. XX wieku wraz z żoną Fanni Gyarmati podróżowali do Francji. W związku z sytuacją polityczną Radnóti przeszedł z judaizmu na katolicyzm[2]. Mimo że w swych ostatnich latach życia był coraz silniej izolowany ze społeczności z powodu żydowskich korzeni, wewnętrznie wciąż intensywniej asocjował i identyfikował się w swoich wojennych wierszach z Węgrami. Jego poezję można zakwalifikować jako poezję awangardy i ekspresjonizmu z elementami neoklasycyzmu[potrzebny przypis]. Był autorem eklog i poezji miłosnej[3]. Prowadził dziennik[2]. Tłumaczył poezje, poetów takich, jak Guillaume Apollinaire czy Henry de Montherlant. Po wybuchu wojny, ze względu na swoje żydowskie pochodzenie był przymuszany do prac na rzecz państwa. W maju 1944 roku pracował w kopalniach miedzi w Jugosławii[1].

Zmarł 9 listopada 1944 roku[4] podczas morderczego marszu węgierskich Żydów z obozu pracy[1] w Borze w kierunku centralnej części kraju. Najpierw pobity przez pijanego żołnierza, następnie uznany za zbyt słabego, aby móc przeżyć. Został zastrzelony i pochowany w zbiorowej mogile we wsi Abda[potrzebny przypis]. Podczas ekshumacji grobu odnaleziono niewielki notes zawierający jego ostatnie wiersze. Wydano je pośmiertnie w 1946 w tomiku „Tajtékos ég”[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Miklós Radnóti. poetryfoundation.org. [dostęp 2024-07-05]. (ang.).
  2. a b Buś Karolina: Kwestia żydowska, węgierska poezja wojenna, problem tożsamości. ruj.uj.edu.pl. [dostęp 2024-07-05].
  3. Radnóti, Miklós. treccani.it. [dostęp 2024-07-05]. (wł.).
  4. Radnóti Miklós, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-07-05].