Miklós Radnóti
Miklós Radnóti, ok. 1935 | |
Data i miejsce urodzenia |
5 maja 1909 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 listopada 1944 |
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Epoka |
literatura współczesna |
Gatunek |
Miklós Radnóti, właśc. Miklós Glatter (wym. [ˈmikloːʃ ˈrɒdnoːti]; ur. 5 maja 1909 w Budapeszcie, zm. 9 listopada 1944 w Abdzie) – węgierski poeta i tłumacz.
Biografia
[edytuj | edytuj kod]Miklós Radnóti urodził się w Budapeszcie 5 maja 1909 roku. W latach 1930–1935 studiował literaturę węgierską i francuską na Uniwersytecie Segedyńskim. Podczas studiów nawiązał szereg przyjaźni z artystami i intelektualistami węgierskimi. Pierwszy zbiór wierszy „Pogány köszöntõ” opublikował w 1930 roku. W twórczości inspirował się twórcami awangardowymi węgierskimi i czeskimi. Drugi tomik poezji Újmódi pásztorok éneke, wydany w 1931 roku, został wycofany ze sprzedaży, a poeta ledwie uniknął uwięzienia. Za życia Radnótiemu udało się opublikować w sumie dziewięć zbiorów swoich wierszy[1].
W latach 30. XX wieku wraz z żoną Fanni Gyarmati podróżowali do Francji. W związku z sytuacją polityczną Radnóti przeszedł z judaizmu na katolicyzm[2]. Mimo że w swych ostatnich latach życia był coraz silniej izolowany ze społeczności z powodu żydowskich korzeni, wewnętrznie wciąż intensywniej asocjował i identyfikował się w swoich wojennych wierszach z Węgrami. Jego poezję można zakwalifikować jako poezję awangardy i ekspresjonizmu z elementami neoklasycyzmu[potrzebny przypis]. Był autorem eklog i poezji miłosnej[3]. Prowadził dziennik[2]. Tłumaczył poezje, poetów takich, jak Guillaume Apollinaire czy Henry de Montherlant. Po wybuchu wojny, ze względu na swoje żydowskie pochodzenie był przymuszany do prac na rzecz państwa. W maju 1944 roku pracował w kopalniach miedzi w Jugosławii[1].
Zmarł 9 listopada 1944 roku[4] podczas morderczego marszu węgierskich Żydów z obozu pracy[1] w Borze w kierunku centralnej części kraju. Najpierw pobity przez pijanego żołnierza, następnie uznany za zbyt słabego, aby móc przeżyć. Został zastrzelony i pochowany w zbiorowej mogile we wsi Abda[potrzebny przypis]. Podczas ekshumacji grobu odnaleziono niewielki notes zawierający jego ostatnie wiersze. Wydano je pośmiertnie w 1946 w tomiku „Tajtékos ég”[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Miklós Radnóti. poetryfoundation.org. [dostęp 2024-07-05]. (ang.).
- ↑ a b Buś Karolina: Kwestia żydowska, węgierska poezja wojenna, problem tożsamości. ruj.uj.edu.pl. [dostęp 2024-07-05].
- ↑ Radnóti, Miklós. treccani.it. [dostęp 2024-07-05]. (wł.).
- ↑ Radnóti Miklós, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-07-05] .
- ISNI: 0000000083521397
- VIAF: 4935555
- LCCN: n80089923
- GND: 118597655
- LIBRIS: jgvx0wq20jfr7bh
- BnF: 11920994x
- SUDOC: 027087670
- NLA: 35439238
- NKC: ola2003169788
- BNE: XX1216034
- NTA: 089390113
- BIBSYS: 90238521
- CiNii: DA07775848
- Open Library: OL4281736A
- PLWABN: 9810563684905606
- NUKAT: n2003022812
- J9U: 987007266813105171
- LNB: 000037324
- NSK: 000356170
- LIH: LNB:PRY;=BX
- NSZL: 35