Mimansa
Mimansa (dewanagari मीमांसा, trl. Mīmāṃsā) – ortodoksyjny kierunek w filozofii indyjskiej, jedna z darśan. Powstał prawdopodobnie w IV wieku p.n.e. Założył go Dźajmini. Jego wyznawcy to mimansakowie[1].
Według mimansy Wedy są źródłem wewnętrznej wiedzy, są wieczne i nieomylne. Zajmując się wedyjskim rytuałem ofiarnym i objaśnieniami o sposobach składania ofiar wedyjskich[2], przedstawiciele szkoły próbowali przeprowadzić systematyczną interpretację tekstów wedyjskich i usunąć istniejące sprzeczności. Ważnym założeniem mimamsy jest wiara w zbawienie poprzez czyny (co zbliżone jest do filozofii karmajogi). Funkcjonuje pod nazwą „karmamimasa”.
Przedstawiciele szkoły i ich dzieła:
- „Mimansasutra”
- „Samkarsanakanda” („Rozdział podsumowujący”) – komentarz do Mimamsasutr
- Śabaraswamin (IV w. n.e.)
- „Mimansabhaszja” („Szczegółowy komentarz do systemu mimansy”)
- Kumarila (VII w. n.e.) – założyciel szkoły mimansy, nurt polemiczny, teorie poznania
- „Slokawarttika” („Wierszowany komentarz uzupełniający”),
- „Tantra-varttika” („Objawienie doktryny”),
- „Tup-tika” („Mały komentarz”),
- „Brhata – tika” („Wielki komentarz”),
- Prabhakara Miśra (VII w. n.e.) – założyciel szkoły mimansy, nurt tradycyjny, rytualistyczny
- „Nibandhana”,
- „Laghwi” („Wiwarana”)
- Mandanamiśra (ok. 700 r.)
- „Bhavanavireka” („Rozpatrzenie idei siły stwórczej wezwania”),
- „Vidhiviveka” („Rozpatrzenie kwestii wezwania wedyjskiego”)
- „Ślokawarttika”
- Śalikanatha Miśra (VIII/IX w. n.e.)
- „Prakaranapańćika” („Objaśnienie w formie samodzielnego dzieła”),
- „Rjuwimalapaćika” („Właściwe i klarowne objaśnienie”)
- Murari Miśra (1150–1220 r.) – założyciel szkoły mimansy
- Sućarita Miśra
- „Kasika” („Komentarz z Benares”)
- Parthasavathi Miśra (ok. XI w. n.e.)
- „Njajaratnakara” („Kopalnia klejnotów logiki”),
- „Śastradipika” („Rozjaśnienie nauk”),
- „Nyaya-ratnamala” („Girlanda klejnotów dialektyki”)
- „Mimamsanyayaprakasa” („Objaśnienie reguł mimansy”)
- „Arthasamgraha” („Kompendium przedmiotów rozważań”)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Filozofia Wschodu. Beata Szymańska (red.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-233-1487-X.
- ↑ Obraz świata w hinduizmie. W: Andrzej Szyszko-Bohusz: Hinduizm, buddyzm, islam. Wyd. 1. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 20. ISBN 83-04-03162-0.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Informacje za zgodą autora dodane ze strony http://www.religieifilozofie.prv.pl
- Erich Frauwallner „HISTORIA FILOZOFII INDYJSKIEJ”, tom I – II, Warszawa, PWN, 1990.
- Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, seria: Słowniki Encyklopedyczne „Książnicy”. ISBN 83-7132-370-0.