Moczarowiak

Moczarowiak
	Scapteromys
	Waterhouse, 1837
	; Moczarowiak urugwajski (S. tumidus) na ilustracji z 1839 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Akodontini
Rodzaj	moczarowiak
	Typ nomenklatoryczny
	Mus tumidus Waterhouse, 1837
Gatunki
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Moczarowiak^[2] (Scapteromys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 114–252 mm, długość ogona 101–176 mm, długość ucha 13–29 mm, długość tylnej stopy 32–45 mm; masa ciała 50–165 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Mus) zdefiniował w 1837 roku angielski przyrodnik George Robert Waterhouse w artykule poświęconym charakterystyce nowych gatunków z rodzaju Mus, z kolekcji Charlesa Darwina, opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) moczarowika urugwajskiego (S. tumidus).

Etymologia

Scapteromys: gr. σκαπτηρ skaptēr ‘kopacz’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[8]^[6]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
Scapteromys meridionalis	Quintela, G.L. Gonçalves, Althoff, Sbalqueiro, L.F. Oliveira & Freitas, 2014		gatunek monotypowy	endemit Brazylii (od południowej Parany do północnego Rio Grande do Sul); zakres wysokości: 530–1015 m n.p.m.	DC: 11,4–13,5 cm DO: 10,1–12,5 cm MC: 50–91 g	NE
Scapteromys aquaticus	O. Thomas, 1920	moczarowiak argentyński	gatunek monotypowy	dorzecza rzek Parana i Urugwaj (Paragwaj i Argentyna), marginalnie południowa Brazylia i zachodni Urugwaj	DC: 12,6–25 cm DO: 10,8–14,7 cm MC: 64–155 g	LC
Scapteromys tumidus	Waterhouse, 1837	moczarowiak urugwajski	gatunek monotypowy	skrajnie południowa Brazylia (Rio Grande do Sul) oraz większość Urugwaju	DC: 15–19,5 cm DO: 13,3–17,6 cm MC: 50–165 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszej Argentyny^[10]:

Scapteromys hershkovitzi Reig, 1994

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b G.R. Waterhouse. Characters of new species of the genus Mus, from the collection of Mr. Darwin. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5 (1), s. 20, 1837. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 254. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 458–459. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scapteromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 261. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 621, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).
↑ Taxonomy: Scapteromys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).
↑ O.A. Reig. New species of akodontine and scapteromyine rodents (Cricetidae) and new records of Bolomys (Akodontini) from the Upper Pliocene and Middle Pleistocene of Buenos Aires Province, Argentina. „Ameghiniana”. 31, s. 99–113, 1984. (ang. • hiszp.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Waterhouse-1] G.R. Waterhouse. Characters of new species of the genus Mus, from the collection of Mr. Darwin. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5 (1), s. 20, 1837. (ang.).

[Cichocki&inni-2] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 254. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-4] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 458–459. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scapteromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-01].

[amw-6] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 261. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 621, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).

[10] Taxonomy: Scapteromys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).

[reig-11] O.A. Reig. New species of akodontine and scapteromyine rodents (Cricetidae) and new records of Bolomys (Akodontini) from the Upper Pliocene and Middle Pleistocene of Buenos Aires Province, Argentina. „Ameghiniana”. 31, s. 99–113, 1984. (ang. • hiszp.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]