Nowy Dziennik (Kraków)
 winieta z 1920 | |
| Częstotliwość |
dziennik |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres |
Kraków |
| Tematyka |
polityczno-informacyjna |
| Pierwszy numer |
9 lipca 1918 |
| Ostatni numer |
2 września 1939 |
Nowy Dziennik – polskojęzyczna gazeta żydowska wydawana w Krakowie w latach 1918–1939.
a.jpg)
Historia
[edytuj | edytuj kod]Jest to najstarszy polskojęzyczny dziennik żydowski na ziemiach polskich wydawany od 9 lipca 1918. Powstał z inicjatywy Ozjasza Thona. Wśród założycieli był Zygmunt Ellenberg, pierwszy redaktor. Od 1921 do 1924 redaktorem naczelnym był Ignacy Schwarzbart. W latach 1919–1920 i 1925–1934 redaktorem naczelnym był Wilhelm Berkelhammer. Z gazetą współpracowali: Ryszard Apte, Jecheskiel Lewin, Wilhelm Fallek, Wanda Kragen, Róża Melcerowa, Michał Ringel, Bernard Singer.
Pierwszą siedzibą redakcji i miejscem druku był Przywóz koło Morawskiej Ostrawy, skąd gazetę koleją przywożono do Galicji. Na początku stycznia 1919 z powodu decyzji Polskiej Komisji Likwidacyjnej musiano zaprzestać wydawania gazety. Wznowiono je w lutym 1919, jednak redakcja borykała się z licznymi problemami technicznymi związanymi z drukowaniem pisma w małych i przestarzałych drukarniach żydowskich. Od lutego 1920 redakcja pisma i własna drukarnia znajdowały się w wybudowanym na ten cel budynku przy ul. Orzeszkowej 7 w Krakowie[1]. 15 maja 1923 dokonany został zamach bombowy na siedzibę gazety. W wyniku eksplozji budynek redakcji znacznie ucierpiał, ale nikt nie stracił życia, ani nie odniósł poważniejszych obrażeń. Zamachowcy nie zostali ujęci[2]. W tym czasie w Krakowie doszło też do wybuchu bomb w domu rektora UJ Władysława Natansona i w hotelu Kellera na Kazimierzu[3].
W 1937 wprowadzono na rynek wydanie popołudniowe. Oprócz spraw lokalnych i ogólnopolskich, wiele miejsca poświęcano problematyce palestyńskiej i diasporze żydowskiej, zamieszczano regularnie doniesienia z Jerozolimy, Tel Awiwu, Wiednia, Paryża i Londynu, gdzie redakcja miała stałych korespondentów.
„Nowy Dziennik” zawierał liczne dodatki wyodrębnione własnymi winietami i oddzielną numeracją, zastępowały one specjalistyczne czasopisma np. „Głos Kobiety Żydowskiej” (od 1926), „Lekarz Domowy”, „Literatura i Sztuka” czy „Przegląd Filmowy” (1927–1937).
Gazeta była bardzo popularna w środowiskach zasymilowanych rodzin o nastawieniu syjonistycznym.
Ostatni numer ukazał się po wybuchu II wojny światowej 2 września 1939, a redaktorem gazety do tego czasu był Mojżesz Kanfer[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Czesław Brzoza. Pierwsze lata „Nowego Dziennika”, organu syjonistów krakowskich. „Rocznik Historii Prasy Polskiej”. T. 1 (1998), Z. 1–2, s. 23–47, 1998.
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Zamachy w Krakowie, „Gazeta Krakowska”, 19-20 II 1994 r., nr 42 (13953).
- ↑ Tajemnicze bomby w Krakowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 21, s. 2, 26 maja 1923.
- ↑ Jagiellonian Digital Library – Nowy Dziennik. 1939, nr 241 [online], jbc.bj.uj.edu.pl [dostęp 2017-11-25] (ang.).