Nowy Soloniec
47°39′15″N 25°51′06″E/47,654167 25,851667,_Solone%C8%9Bu_Nou_09.jpg) zabudowa wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Gmina | |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
727099 |
Położenie na mapie okręgu Suczawa  | |
Położenie na mapie Rumunii  | |
| 47°39′15″N 25°51′06″E/47,654167 25,851667
| |
,_Solone%C8%9Bu_Nou_04.jpg)
,_Solone%C8%9Bu_Nou_12.jpg)
Nowy Soloniec, Nowy Sołoniec (rum. Solonețu Nou) – wieś w Rumunii, w okręgu Suczawa, w gminie Kaczyka. W 2011 roku liczyła 673 mieszkańców[1]. Zamieszkana jest głównie przez Polaków, którzy stanowią blisko 90% ludności, a jej polska nazwa, obok rumuńskiej, jest nazwą urzędową[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1834 r. pochodzący z powiatu czadeckiego polscy mieszkańcy przeludnionej już wsi Hliboka skierowali podanie do starostwa w Czerniowcach domagając się przyznania im nowych terenów pod osadnictwo w majątku Solka. Zagrozili, że w razie odmowy przeniosą się do Mołdawii[3]. Początkowo zarząd majątku zaproponował góralom nieurodzajne tereny w Suczawicy, jednak wkrótce zdecydował się oddać im do skolonizowania dolinę rzeki Sołoniec (zwaną Lichtenthal – jako przeznaczoną pierwotnie do osiedlenia tam Niemców sudeckich)[3].
Jeszcze w październiku 1834 r. trzydzieści góralskich rodzin przeniosło się w dolinę Sołońca, gdzie każda z nich drogą losowania otrzymała na własność po 30 mórg nieuprawionego gruntu, obejmującego lasy i pastwiska. Parcele przeznaczone na zabudowę zostały wymierzone po obu stronach starej drogi wojskowej, a domostwa ze względów bezpieczeństwa miały być tak budowane, by zapewniało to optyczną łączność między nimi. Każda rodzina miała płacić rocznie tytułem czynszu gruntowego 20 grajcarów od jednej morgi, tytułem podatku 3 grajcary od morgi, natomiast za używanie drzewa opałowego z lasu 1 floren (czyli 60 grajcarów)[3]. Nowa wieś otrzymała nazwę Nowy Sołoniec. Początki zagospodarowania ziemi pod wyręby były trudne. Sołoniec należał w XIX wieku do parafii w Kaczyce, gdzie istniała kopalnia soli, zapewniająca pracę. Jednakże profil zawodowo-społeczny Polonii sołonieckiej był podobny do społeczności polskich z Pleszy i Pojany. Głównym zajęciem był wyrąb lasu i hodowla.
Pierwszy kościół powstał w Sołońcu w 1849 roku. W 1869 roku były tu 82 domy z 640 mieszkańcami. W 1880 roku było już 752 mieszkańców i 126 domów (w tym 15 domów z 75 mieszkańcami zachodniego przyczółka Majdan). Podziały etniczno-religijne były wówczas następujące: 744 katolików rzymskich (głównie Polaków), 2 greko-ormian i 6 Żydów.
W Sołońcu od 1870 roku istniała szkoła polska, wpierw jednoklasowa, potem dwu- i wreszcie trzyklasowa. Przy tej szkole nauczyciel Daniel Mielnik założył sad i ogródek i uczył górali metod szczepienia drzewek i mnożenia plonów. W Sołońcu nauka polskiego rozwijała się aż do zakazu narzuconego przez władze rumuńskie w latach 1927–1928, co doprowadziło do licznych protestów miejscowej ludności.
Na przełomie wieków XIX i XX ludność była namawiana do wyjazdów do Stanów Zjednoczonych, Brazylii i do Bośni. W latach 1888–1889 dwanaście rodzin pojechało do Brazylii, a w latach 1895–1910 czterdzieści rodzin pojechało do Bośni. Niektórzy z emigrantów wrócili i osiedlili się w pobliskiej Dumbrawie (rum. Cornu-Luncii). W 1911 roku kościółek został powiększony i w 1924 została ustanowiona w Sołońcu parafia rzymskokatolicka, obejmująca pobliską Pleszę. W 1921 roku została ukończona plebania. W latach 1928–1939 ks. Emanuel Dziewor, prof. historii naturalnej, rozpoczął budowę kościoła, lecz wojna nie pozwoliła mu jej skończyć. Dokończył to przedsięwzięcie ks. Józef Kledzik, a poświęcenie odbyło się 20 października 1940 roku.
W 1910 roku w Nowym Sołońcu mieszkało 813 osób, a w trzydzieści lat później (1940) już 958 Polaków. W wyniku działań wojennych w 1944 roku, Niemcy zajęli pozycje w Pleszy ponad Sołońcem, w czasie gdy Rosjanie trzymali Solkę. 3 maja 1944 roku mieszkańcy Sołońca opuścili wieś i uciekli do Treblecza, znajdującego się – po wojnie – po stronie ukraińskiej. Tak więc powrót do spalonej wsi był możliwy dopiero w 1945 roku. W wyniku akcji repatriacyjnej 165 rodzin (523 osoby) wyjechało do Polski. Przesiedlali się oni głównie w woj. zielonogórskie. W Sołońcu zostało mniej niż 200 rodzin polskich (527 osób), zabrakło jednak polskiego nauczyciela. We wsi, w której około 80% stanowili po wojnie Polacy, istniał Dom Polski, który został przekształcony przez władze rumuńskie w lokal wiejskiego kina objazdowego.
Po upadku rządów Nicolae Ceaușescu Sołoniec znów dostał polską szkołę. Obecnie w Nowym Solońcu istnieje Dom Polski.
W Solońcu w 1995 roku było 220 rodzin (718 osób). Droga w Solońcu została wyremontowana dzięki decyzji prezydenta A. Kwaśniewskiego, aby w ten sposób rozwiązać kwestię zadłużenia pomiędzy Rumunią a Polską.
Wieś jest najbardziej znaną z rumuńskich wsi polskich, między innymi dzięki grupie tańca ludowego „Sołonczanka”.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Polonia w Rumunii
- Polskie miejscowości w Rumunii
- inne skupiska Polaków w Rumunii: Pojana Mikuli, Plesza, Kaczyka
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune. Institutul Naţional de Statistică. [dostęp 2020-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-18)]. (rum.).
- ↑ HOTĂRÂRE pentru aprobarea Normelor de aplicare a dispozițiilor privitoare la dreptul cetățenilor aparținând unei minorități naționale de a folosi limba maternă în administrația publică locală, cuprinse în Legea administrației publice locale nr. 215/2001. Monitorul Oficial al Românei, Anul XIII, Nr. 781, 7 decembrie 2001.
- ↑ a b c Gotkiewicz Marian: Na tułaczych szlakach górali, w: „Wierchy” R. 25 (1956), s. 89–100.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia z Nowego Solońca
- Zasobnik Bukowiński – portal o Polakach na Bukowinie
- Sołoniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 63.