Przejdź do zawartości

Oddział Wydzielony „Tczew”

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oddział Wydzielony „Tczew”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Stanisław Janik

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Podległość

Armia „Pomorze”

Oddział Wydzielony „Tczew”oddział wydzielony Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej walczący w kampanii wrześniowej 1939.

Formowanie i zadania

[edytuj | edytuj kod]

Na zapleczu Grupy Operacyjnej „Czersk", od wschodu ze strony Prus Wschodnich, zdecydowano się na utworzenie trzech oddziałów wydzielonych. Ich zadaniem było osłonić koncentrację części Korpusu Interwencyjnego. Jednym z nich był OW „Tczew”, podporządkowany bezpośrednio dowódcy Armii „Pomorze". W razie dojścia do skutku interwencji gdańskiej, miał pozostać w podporządkowaniu Armii[1]. Jego dowódcą był ppłk Stanisław Janik – dowódca 2 batalionu strzelców[2].

Zadaniem OW „Tczew” była obrona mostów na Wiśle. W razie ogólnego konfliktu polsko–niemieckiego mosty miały być zniszczone na rozkaz dowódcy Armii „Pomorze" lub suwerenną decyzją ppłk. Janika. Od marca 1939 w kompetencji dowódcy 2 bs było również wstrzymanie ruchu tranzytowego przez most[2].
Podstawowy pododdział oddziału wydzielonego – 2 batalion strzelców – różnił się nieco od innych batalionów tego typu. Nie posiadał kompanii artylerii przeciwpancernej, lecz tylko pluton, ale w zamian za to miał pluton artylerii piechoty. Od marca batalion był w stanie pogotowia bojowego. Wzmocniono go powołanymi na ćwiczenia rezerwistami. Pełną gotowość bojową osiągnął po 24 sierpnia[3].

Działania oddziału wydzielonego

[edytuj | edytuj kod]
Ppłk Stanisław Janik

W nocy z 31 sierpnia na 1 września OW „Tczew” przyjął następujące ugrupowanie[4]:

  • 1 kompania strzelców wzmocniona plutonem czołgów i plutonem ckm obsadziła mosty, zajmując częścią sił umocnienia na przyczółku mostowym na wschodnim brzegu Wisły; kompania po wykonaniu zadania miała przejść do odwodu batalionu w rejonie Górek;
  • 2 i 3 kompania strzelców, pluton rozpoznawczy, dwa plutony ckm, pluton dział ppanc, pluton moździerzy, pluton artylerii do ognia pośredniego zajmowały umocnienia polowe, osłaniając rejon Tczewa od północy i północnego zachodu;
  • część 1 kompanii strzelców pełniła służbę patrolową na dworcu w Tczewie;
  • stanowisko dowodzenia OW rozmieszczono w Górkach.
Walki

Jednym podstawowych zadań dowódcy niemieckiej 3 Armii było uchwycenie w stanie nienaruszonym mostów w Tczewie. Bezpośrednim koordynatorem działań w tym rejonie było Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych. Przygotowaniami do działań w rejonie mostów interesował się osobiście Adolf Hitler. Dawał on osobiste wytyczne dowódcy specjalnego oddziału, ppłk. Gerhardowi Medemowi. Przygotowania do tej akcji rozpoczęto już wiosną 1939[5]. 1 września około 4.00 wyruszył z Malborka do Tczewa towarowy pociąg tranzytowy z polskim parowozem, prowadzonym przez obsługę niemiecką przebraną w kolejowe polskie mundury[6].

 Osobny artykuł: Obrona mostów tczewskich.

Misternie przygotowany plan niemiecki, w myśl którego pociąg miał minąć mosty przed bombardowaniem, nie udał się[7].

W chwilę po nieudanym opanowaniu mostów, artyleria niemiecka otworzyła ogień na oba przyczółki mostowe. Zbombardowane zostały także koszary. Były dość duże straty w ludziach. W związku z wątpliwością utrzymania wschodniego przyczółka, dowódca 2 batalionu strzelców nakazał wycofanie załogi, a około 6.45 wysadzono mosty. W rejonie stacji kolejowej pozostały pluton piechoty i pluton ckm; 1 kompania (bez plutonu) przeszła do Górek jako odwód batalionu, a pluton saperów i pluton czołgów zostały odesłane do Torunia[8].

Około 7.00 z kierunku Koźlina wyszło niemieckie natarcie na Tczew. atakowała kompania piechoty, wzmocniona samochodami pancernymi. Jeden z nich został zniszczony ogniem z działka przeciwpancernego, a piechotę nieprzyjaciela ogniem ckm zmuszono do odwrotu. Około 9.00, na południowym wschodzie od Górek, wylądował samolot łącznikowy ze sztabu armii. Przybyły oficer zażądał potwierdzenia meldunku o zniszczeniu mostów oraz przywiózł rozkaz, który podporządkowywał 2 batalion strzelców dowódcy 2 pułku szwoleżerów[9].

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Sierpień 1939[2]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06793-7.