Przejdź do zawartości

Płaca minimalna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Płaca minimalna – prawnie ustalony najniższy dopuszczalny poziom wynagrodzenia pieniężnego za pracę najemną (na podstawie umowy o pracę), określony w postaci stawki lub minimalnego zarobku za pracę w obowiązującym wymiarze czasowym (najczęściej w ciągu miesiąca). Ta najniższa z możliwych płac ustalana jest przez państwo. Wynagrodzenie to pozostaje niezależne od poziomu kompetencji pracownika, a także pozostałych składników wynagrodzenia.

Minimalne wynagrodzenie ustawowe w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
Miesięczne minimalne wynagrodzenie brutto (do 1991 r. – netto) w PLN
Minimalne wynagrodzenie jako odsetek przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej

W Polsce minimalne wynagrodzenie ustalane jest corocznie na podstawie ustawy z 10 października 2002 o minimalnym wynagrodzeniu za pracę[1]. Wysokość minimalnego wynagrodzenia, podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów lub w Dzienniku Ustaw, w drodze rozporządzenia Rady Ministrów do 15 września każdego roku.

W przypadku umowy zlecenia i o świadczenie usług od 2017 r. wprowadzono minimalną stawkę godzinową[2].

Do końca 2016 r. w okresie pierwszego roku pracy danego pracownika jego wynagrodzenie mogło być niższe od wynagrodzenia minimalnego, jednak nie mogło stanowić mniej, niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę[2].

Według GUS na koniec 2019 roku płacę minimalną dostawało w Polsce około 1,5 miliona osób[3].

W grudniu 2021 roku płacę minimalną dostawało w Polsce około 1,6 miliona osób, co oznaczało spadek o 0,6% tej liczby w porównaniu z grudniem 2020 roku[4].

Według oceny skutków projektu aktu prawnego mającego podnieść pensję minimalną w 2022 (w tym minimalną stawkę godzinową) pobierało ją około 2,2 miliona osób w Polsce[5].

Minimalne miesięczne wynagrodzenie
brutto (do 1991 r. – netto) w Polsce od 1956 r.[6][7]
Data wprowadzenia Wartość w cenach
bieżących 		Wartość w cenach
stałych z 2020 r.[8][9] 		Minimalna stawka
godzinowa 		Zmiana w % Zmiana w % r/r
1 stycznia 2025 4 666[10] 30,50[11]
1 lipca 2024 4 300[12] 28,10 +1,4% +19,4%
1 stycznia 2024 4 242[13] 27,70 +16,7% +20,3%
1 lipca 2023 3 600[14] 2 677 23,50[14] +3,2% +19,6%
1 stycznia 2023 3 490[14] 2 671 22,80[14] +15,9%
1 stycznia 2022 3 010[15] 2 704 19,70 +7,5%
1 stycznia 2021 2 800[16] 2 751 18,30[16] +7,7%
1 stycznia 2020 2 600[17] 2 624 17,00 +15,6%
1 stycznia 2019 2 250[18] 2 370 14,70[19] +7,1%
1 stycznia 2018 2 100 2 227 13,70 +5,0%
1 stycznia 2017 2 000 2 162 13,00 +8,1%
1 stycznia 2016 1 850 2 037 – +5,7%
1 stycznia 2015 1 750 1 907 – +4,2%
1 stycznia 2014 1 680 1 811 – +5,0%
1 stycznia 2013 1 600 1 739 – +6,7%
1 stycznia 2012 1 500 1 662 – +8,2%
1 stycznia 2011 1 386 1 600 – +5,2%
1 stycznia 2010 1 317 1 578 – +3,2%
1 stycznia 2009 1 276 1 588 – +13,3%
1 stycznia 2008 1 126 1 446 – +20,3%
1 stycznia 2007 936 1 253 – +4,1%
1 stycznia 2006 899 1 222 – +5,9%
1 stycznia 2005 849 1 162 – +3,0%
1 stycznia 2004 824 1 173 – +3,0%
1 stycznia 2003 800 1 159 – +5,3%
1 stycznia 2001 760 1 145 – +8,6%
1 marca 2000 700 1 114 –
Minimalne miesięczne wynagrodzenie netto i jego koszt dla pracodawcy w Polsce od 2000 r.
Rok Stawka minimalna
brutto (PLN) 		Stawka minimalna
netto (PLN)[a] 		Stawka minimalna
netto (PLN) z dojazdem[b] 		Koszt miesięczny zatrudnienia
pracownika dla pracodawcy (PLN)[c] 		Koszt miesięczny zatrudnienia
pracownika dla pracodawcy
z uwzgl. urlopu wypocz. (PLN)[d]
2024 (od 1.07) 4 300,00 3 261,53 (3 376,53 do 26 lat) 3 267,53 (3 376,53 do 26 lat) 5 180,64 5 681,99[e]
2024 (do 30.06) 4 242,00 3 221,98 (3 330,98 do 26 lat) 3 227,98 (3 330,98 do 26 lat) 5 110,76 5 612,11[f]
2023 (od 1.07) 3 600,00 2 783,86 (2 826,86 do 26 lat) 2 789,86 (2 826,86 do 26 lat) 4 337,28 4 780,34[g]
2023 (do 30.06) 3 490,00 2 709,48 (2 740,48 do 26 lat); 2 715,49 (2 740,48 do 26 lat); 4 204,75 4 647,81[h]
2022 3 010,00 2 363,56 2 363,56 3 626,46
2021 2 800,00 2 061,67 (2 198,67 do 26 lat) 2 069,67 (2 198,67 do 26 lat) 3 373,44
2020 2 600,00 1 920,62 (2 041,62 do 26 lat) 1 928,62 (2 041,62 do 26 lat) 3 132,48
2019 2 250,00 do 31.07: 1 633,78
do 30.09: 1 633,78 (1 766,78 do 26 lat)[i]
od 01.10: 1 673,78 (1 766,78 do 26 lat)[j]		 do 31.07: 1 638,78
do 30.09: 1 638,78 (1 766,78 do 26 lat)
od 01.10: 1 681,78 (1 766,78 do 26 lat)[k]		 2 710,81
2018 2 100,00 1 530,00 1 535,00 do 31.03: 2 532,81
od 01.04: 2 530,08[l]
2017 2 000,00 1 459,48 1 464,48 2 412,20
2016 1 850,00 1 355,69 1 360,69 2 231,29
2015 1 750,00 1 286,16 1 291,16 do 31.03: 2 112,96
od 01.04: 2 110,68[m]
2014 1 680,00 1 237,20 1 242,20 2 028,43
2013 1 600,00 1 181,38 1 186,38 1 931,84
2012 1 500,00 1 111,86 1 116,86 do 31.01: 1 777,20
od 01.02: 1 807,20[n]
2011 1 386,00 1 032,34 1 037,34 1 642,14
2010 1 317,00 984,15 989,15 1 560,39
2009 1 276,00 954,96 959,96 1 511,81
2008 1 126,00 845,17 850,17 1 334,09
2007 936,00 do 30.06: 675,40
od 01.07: 697,95[o]		 do 30.06: 680,40
od 01.07: 702,95		 1 127,69
2006 899,10 647,93 652,93 1 083,23
2005 849,00 617,39 ? ?
2004 824,00 602,77 ? ?
2003 800,00 588,39 ? ?
2002 760,00 561,82 ? ?
2001 760,00 559,12 ? ?
2000 700,00 512,83 ? ?
Źródła[22][23][24].
Płaca minimalna brutto w Polsce w przeliczeniu na złoto, srebro i wybrane towary konsumpcyjne (2022 = 100%)
Minimalne miesięczne wynagrodzenie netto w stosunku do cen złota 2021–
Rok Stawka minimalna
brutto (PLN) 		Stawka minimalna
netto (PLN)[p] 		Liczba gramów złota do zakupienia, za miesięczną pensję (wypłata „na rękę” przy standardowych kosztach uzyskania przychodu). Cena złota wg NBP na początek stycznia danego roku.
2021 2 800,00 2 061,67 (2 198,67 do 26 lat) ~9,0384 g[25]
Źródła[22][23][24].
Minimalne miesięczne wynagrodzenie netto w stosunku do cen złota 2000–2020
Rok Stawka minimalna
brutto (PLN) 		Stawka minimalna
netto (PLN)[q] 		Liczba gramów złota do zakupienia, za miesięczną pensję (wypłata „na rękę” przy standardowych kosztach uzyskania przychodu). Cena złota wg NBP na początek stycznia danego roku.
2020 2600,00 1920,62 (2041,62 do 26 lat) ~10,3275 g[25]
2019 2250,00 do 31.07: 1633,78
do 30.09: 1633,78 (1766,78 do 26 lat)[r]
od 01.10: 1673,78 (1766,78 do 26 lat)[s]		 ~10,5446 g (do 30.09)[26]
2018 2100,00 1530,00 ~10,5444 g[27]
2017 2000,00 1459,48 ~9,3701 g[27]
2016 1850,00 1355,69 ~10,1763 g[27]
2015 1750,00 1286,16 ~9,5102 g[27]
2014 1680,00 1237,20 ~10,6334 g[27]
2013 1600,00 1181,38 ~7,1240 g[27]
2012 1500,00 1111,86 ~6,4273 g[28]
2011 1386,00 1032,34 ~7,6817 g[29]
2010 1317,00 984,15 ~9,7286 g[30]
2009 1276,00 954,96 ~11,5935 g[31]
2008 1126,00 845,17 ~12,9072 g[32]
2007 936,00 do 30.06: 675,40
od 01.07: 697,95[t]		 ~11,3531 g (do 30.06)[33]
2006 899,10 647,93 ~12,0477 g[34]
2005 849,00 617,39 ~14,6649 g[35]
2004 824,00 602,77 ~12,0074 g[36]
2003 800,00 588,39 ~13,9099 g[37]
2002 760,00 561,82 ~15,8841 g[38]
2001 760,00 559,12 ~15,8661 g[38]
2000 700,00 512,83 ~13,3793 g[38]
Źródła[22][23][24].

II Rzeczpospolita – od kwietnia 1924 sztywny parytet – 1 złoty równoważny 0,29 grama złota. W 1927 ustalono parytet 5924,44 złotych za kilogram czystego złota[39]

Pensja robotnika w latach:

  • 1929 – 1,02 zł za godzinę
  • 1933 – 0,80 zł za godzinę
  • 1935 – 0,73 zł za godzinę

W 1929 roku, przy założeniu 40 godzinnego tygodnia pracy (2019), to robotnik zarabiał 163,2 ówczesne złote miesięcznie, czyli ~27,5469 gram złota[40].

Płaca minimalna brutto w krajach UE i w USA

[edytuj | edytuj kod]
Nominalna płaca minimalna brutto w wybranych krajach jako odsetek płacy minimalnej we Francji
Płaca minimalna brutto w standardzie siły nabywczej (PPS) w wybranych krajach jako odsetek płacy minimalnej we Francji
Miesięczna płaca minimalna brutto w złotych (ceny bieżące)

Tylko w niektórych krajach UE minimalne wynagrodzenie jest zdefiniowane. W Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Irlandii występują stawki godzinowe. W styczniu 2019 r., 21 z 27 krajów Unii miało ustaloną stawkę minimalną, od 286 euro w Bułgarii do 2071 euro w Luksemburgu. W niektórych krajach, gdzie nie ma prawnie ustanowionej płacy minimalnej, występują najważniejsze stawki branżowe. Inaczej jest w USA, gdzie płace minimalne godzinowe pasują dokładnie do minimalnych kosztów utrzymania.

W Austrii, Włoszech, Cyprze i krajach skandynawskich (Szwecja[41]) płaca minimalna nie jest określona i pozostaje w zakresie autonomii układowej pracodawców i związków zawodowych. Poniższa tabela nie uwzględnia Danii, która ma jedną z najwyższych pensji minimalnych we wspólnocie. Oficjalnie nie ma prawa które zmusza do wypłacania wysokiej płacy minimalnej w Danii, ale poza ustaleniami dla poszczególnych branż (które są wyższe) nikt nie płaci w Danii mniej niż 110 koron duńskich (ok. 68,23 złotych) na godzinę (brutto). Tydzień pracy na pełny etat w Danii to 37 godzin, co daje miesięcznie brutto 10098,04 złotych[42].

W Hiszpanii poza płacą minimalną wprowadzono, w 2020 także wariant dochodu podstawowego, gdzie osoby zarabiające w 2019 mniej niż 24730,96 złotych rocznie, lub w przypadku rodziny 54459,07 złotych albo te które straciły pracę w czasach pandemii COVID-19 dostają wyrównanie co miesiąc do tej kwoty (przy zerowych zarobkach/braku pracy jest to około 2065,01 złotych dla gospodarstwa jednoosobowego a 4536,77 złotych dla gospodarstwa wieloosobowego. Około miliona gospodarstw domowych dostaje takie świadczenia zbliżone do pensji minimalnej w Polsce, a program kosztuje państwo około 13,41 miliarda złotych[43].

Państwo[44] Miesięczne minimalne wynagrodzenie brutto (w styczniu danego roku)[45]
w EUR w PPS w PLN
2000 2005 2010 2015 2020 2000 2005 2010 2015 2020 2020
 Luksemburg 1191 1467 1683 1923 2142 1136 1339 1424 1592 1705 9118
 Niemcy ––– ––– ––– 1440 1584 ––– ––– ––– 1416 1529 6743
 Holandia 1092 1265 1408 1502 1636 1088 1224 1320 1372 1460 6962
 Belgia 1096 1210 1388 1502 1594 1033 1157 1258 1407 1431 6785
 Francja 1049 1286 1344 1458 1539 987 1202 1211 1366 1397 6553
 Wielka Brytania 952 1135 1076 1379 1599 665 950 1000 1084 1320 6805
 Irlandia ––– 1183 1462 1462 1656 ––– 978 1176 1190 1287 7050
 Turcja 202 266 338 424 440 451 475 550 707 1157 1874
 Hiszpania 496 599 739 757 1050 582 669 755 819 1131 4470
 Słowenia 373 490 597 791 941 521 661 690 956 1112 4004
 Polska 161 208 321 410 611 318 366 532 750 1056 2600
 Stany Zjednoczone[46] 889 655 872 1035 1119 799 791 1037 1015 964 4762
 Malta 505 555 660 720 777 687 779 828 894 941 3308
 Litwa 107 145 232 300 607 220 280 355 484 921 2584
 Rumunia 25 79 142 218 466 77 189 261 416 913 1985
 Grecja 526 668 863 684 758 646 791 916 803 904 3228
 Portugalia 371 437 554 589 741 480 539 643 711 858 3154
 Węgry 100 232 272 333 487 213 372 417 588 808 2073
 Chorwacja ––– ––– 385 396 546 ––– ––– 518 604 805 2325
 Czechy 111 236 302 332 575 237 410 439 532 799 2446
 Słowacja 94 168 308 380 580 227 306 424 562 750 2469
 Estonia 89 172 278 390 584 159 281 380 525 726 2486
 Serbia ––– 125 222 235 343 28 290 428 480 634 1462
 Bułgaria 34 77 123 184 312 97 192 231 389 618 1328
 Czarnogóra ––– ––– ––– 288 331 ––– ––– ––– 528 592 1410
 Macedonia Północna ––– ––– ––– 214 282 ––– ––– ––– 460 591 1235
 Łotwa 85 115 254 360 430 155 220 343 509 579 1830
 Albania 47 85 130 157 213 99 168 254 327 388 909

Inne państwa europejskie

[edytuj | edytuj kod]

W Szwajcarii nie ma państwowej płacy minimalnej, ale część kantonów ma ją ustanowioną lub próbuje ją wprowadzić. W kantonie Neuchâtel jest to od 2018 roku ok. 20 CHF na godzinę(ok. 83,53 złotych na godzinę, przy założeniu 40 godzin pracy tygodniowo jest to ok. 3200 CHF, czyli ok. 13364,13 złotych brutto miesięcznie). Dodatkowo jest wiele porozumień między branżami, krajem, kantonami, które określają zarobki. Stosunkowo niewiele osób dostaje równowartość minimalnych zarobków w Neuchâtel, zazwyczaj pracownicy zarabiają więcej. W praktyce więc Szwajcarzy(także dzięki wysokiemu kursowi franka i niskim podatkom) mają jedne z najwyższych pensji w Europie, zwłaszcza dla specjalistów dopiero (lub z niewielkim doświadczeniem) rozpoczynających pracę[47][48][49].

W 2020 roku, w referendum w kantonie Genewa zadecydowano, że płaca minimalna będzie wynosić 23 franki szwajcarskie na godzinę. Jest to ok. 96,01 złotych brutto, co przy 40 godzinnym tygodniu pracy daje (brutto) 15361.6 złotych miesięcznie[50].

Ukraina

[edytuj | edytuj kod]

Pensja minimalna na Ukrainie w 2021 wynosi 6000 UAH (około 780 złotych) miesięcznie, a od 1 grudnia 2021 będzie wynosiła 6500 hrywien. Oficjalny poziom minimalnej egzystencji dla pełnosprawnej osoby na 2021 wynosi 2270 UAH (ok. 294,16 złotych miesięcznie).

W 2019 roku płaca minimalna w Polsce była 3,5 raza wyższa niż pensja minimalna na Ukrainie, w 2021 roku jest ok. 2,6[51][52][53][54]. Dla porównania koszt biletu jednorazowego na Ukrainie w dużym mieście to 0,52 złotego, biorąc pod uwagę 2,6 raza niższą pensję minimalną to tak jakby w Warszawie bilet jednorazowy kosztował 1,3 złotego (w rzeczywistości kosztuje kilka razy tyle), niższe są także koszty żywności, wstępu do placówek kulturalno-sportowych, wynajmu mieszkań. Wyższe są natomiast ceny niektórych produktów importowanych, zwłaszcza odzieży w sieciówkach dla średnio i wysoko zarabiających[55][56][57].

Białoruś

[edytuj | edytuj kod]

Pensja minimalna na Białorusi w 2021 roku to 400 BYN (nowych rubli białoruskich) co odpowiada około 155.825 $, a więc 574,6 złotych miesięcznie. W stosunku do innych walut spada z racji słabnięcia białoruskiego rubla – w 2020 roku płaca minimalna wynosiła 375 BYN co odpowiadało 175$ miesięcznie, a więc około 645,31 złotych[58][59][60].

Przykłady płac minimalnych w wybranych krajach Azji

[edytuj | edytuj kod]
  • Chiny – 960 juanów (~141 dolarów – ~ 391,98 PLN) (płaca od 1 lipca 2011 – wzrost o 20 procent do dotychczasowej)[61]
  • Korea Północna $60,78 (~ 166,8 PLN)[62]

Minimalne wynagrodzenie a średnie wynagrodzenie

[edytuj | edytuj kod]

W wielu krajach Europy minimalne wynagrodzenie ustanowione jest jako odsetek średniego miesięcznego wynagrodzenia.

Kraj Minimalne wynagrodzenie
jako % średniego wynagrodzenia
w 2015 (jeśli nie podano inaczej)[63]
Turcja (2014) 62,1
Grecja (2011) 56,4
Słowenia (2011) 52,8
Luksemburg (2014) 50,3
Malta 48,0
Litwa 47,0
Francja (2014) 46,6
Bułgaria 46,6
Polska 45,5
Serbia 44,8
Łotwa (2014) 44,1
Irlandia 44,0
Belgia (2014) 44,0
Portugalia 43,4
Węgry (2014) 43,3
Holandia (2014) 43,2
Niemcy 42,0
Wielka Brytania 40,9
Chorwacja 39,4
Rumunia (2014) 38,5
Słowacja 36,9
Hiszpania 36,0
Estonia (2014) 35,9
Czechy 34,6

Odsetek osób pobierających minimalne wynagrodzenie

[edytuj | edytuj kod]

Minimalne wynagrodzenie otrzymuje teoretycznie mały odsetek ogółu zatrudnionych. Jednak jeden z najwyższych udziałów osób zarabiających minimum występuje we Francji, Litwie i Rumunii. Polska w klasyfikacji Eurostatu zajęła 9. miejsce z wynikiem 4,49%.

Pobierający minimalne wynagrodzenie (Stan: 2005)
Kraj % zatrudnionych
Bułgaria 16,00% (2007)
Francja 15,60%
Litwa 12,07%
Rumunia 12,00%
Luksemburg 11,00%
Węgry 7,95%
Estonia 5,72%
Portugalia 5,50%
Polska 4,49%
Irlandia 3,10%
Holandia 2,07%
Słowenia 2,00%
Czechy 2,00%
Słowacja 1,93%
Wielka Brytania 1,80%
Malta 1,50%
USA 1,40%
Hiszpania 0,77%
Źródło: Dane Eurostatu.

Wprowadzenie płacy minimalnej

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze nowoczesne krajowe płace minimalne wprowadziły Nowa Zelandia (1894), Australia (1896) i Wielka Brytania (1909)[64], USA uczyniły to w 1938 r.[65]

Wielka Brytania

[edytuj | edytuj kod]

Płacę minimalną wprowadzoną w 1909 wycofano w 1993, przywrócono i rozszerzono w 1998 r.[66] początkowo, w obawie przed negatywnymi efektami, wynosiła 3,60 funta za godzinę pracy, a następnie wzrastała do 5,05 w 2005. Powołana w celu monitorowania efektów decyzji Low Pay Commission nie stwierdziła negatywnego wpływu decyzji na inflację i zatrudnienie i zalecała dalsze podwyższanie płacy, nawet powyżej średniego wzrostu wynagrodzeń. Nie doszło także do zmniejszenia ilości miejsc pracy – w czasie od wprowadzenia regulacji w życie przybyło ich 1,75 miliona. W przeprowadzonym w 2004 roku sondażu wśród brytyjskich pracodawców 90% z nich odpowiedziało, że wzrost płac z tytułu płacy minimalnej jest dla nich bez znaczenia. Wskazuje się także, że wprowadzenie tej instytucji wpływa pozytywnie na zmniejszenie się współczynnika Giniego i na zmniejszenie różnic w płacach między kobietami a mężczyznami (1998 – kobieta zarabiała tam średnio 78,8% płacy mężczyzny, w 2004 – 81,8%). W 2005 r. najniższe ustawowe wynagrodzenie pobierało w tym kraju jedynie 1,8% zatrudnionych[67] .

Niemcy

[edytuj | edytuj kod]

Do 2015 wynagrodzenie minimalne było ustalane przez branżowe układy zbiorowe, których zasięg systematycznie spadał z 90% pracowników w Niemczech Zachodnich w 1990 r. do 52% w 2013 r. i 38% na obszarze dawnej NRD. Wprowadzenie płacy minimalnej stało się częścią umowy wielkiej koalicji SPD i CDU po wyborach 2013 r. W 2015 r. rząd wprowadził płacę minimalną 8,5 euro za godzinę, w 2017 r. – 8,84 euro, w budownictwie – 11,75 euro. Nie dotyczyła ona długotrwale bezrobotnych, części praktykantów i młodzieży poniżej 18 roku życia. 8,5 euro było połową mediany płac[68].

Prezes instytutu Ifo i profesor Uniwersytetu w Monachium Hans-Werner Sinn porównał płacę minimalną do diabła i zabawy z ogniem i twierdził, że jej wprowadzenie może kosztować 1,9 mln miejsc pracy. Instytut Badań nad Przyszłością Pracy (Forschungsinstitut zur Zukunft der Arbeit / IZA) ostrzegał przed utratą 600 tysięcy miejsc pracy, Rada Ekspertów w sprawach rozwoju gospodarczego (Sachverständigenrat zur Begutachtung der gesamtwirtschaftlichen Entwicklung) obawiała się o 140 tysięcy miejsc pracy. Podnoszono też groźbę przeniesienie miejsc pracy za granicę z powodu wprowadzenia płacy minimalnej, co było nieuzasadnione ponieważ zdecydowana większość tych stanowisk była w usługach których nie da się przenieść za granicę: hotelarstwie, gastronomii i ogrodnictwie[68].

Wprowadzenie płacy minimalnej w Niemczech zwiększyło płace 3,6 mln pracowników. Zarobki pracowników niewykwalifikowanych wzrosły o 3,3%, a na obszarze byłej NRD o 10%. Ogólna wielkość płac wzrosła o 0,5 – 1%. Spowodowało to wzrost cen niektórych produktów i usług szczególnie przejazdów taksówką, usług fryzjerskich, hotelarskich i gastronomicznych, jednak ogólnie inflacja pozostała na rekordowo niskim poziomie. W 2015 r. przybyło 400 tys. miejsc pracy, także w branżach najgłośniej wyrażających swe obawy – w gastronomii i w hotelarstwie. Przybyło także 700 tys. osób objętych ubezpieczeniem społecznym wskutek zmniejszenia się o ok. 200 tys. stanowisk pracy zwanych MiniJob, czyli z wynagrodzeniem poniżej 450 euro, które są zwolnione ze składek. W styczniu 2016 stopa bezrobocia wyniosła 6,2%, osiągając najniższy poziom od zjednoczenia kraju[68].

Polska

[edytuj | edytuj kod]

W 2017 weszły w życie przepisy o minimalnej stawce godzinowej na umowie zlecenia. Beniamin Krasicki, wiceprezes Polskiej Izby Ochrony i szef zatrudniającego 7 tys. osób City Security ostrzegał, że na skutek tej zmiany część pracowników ochrony straci pracę. Jednak później stwierdził, że po wejściu stawki minimalnej w życie ochroniarze pracują w mniejszym wymiarze godzinowym, a niedobór pracowników utrzymał się[69].

Prawo międzynarodowe

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Organizacja Pracy w sprawie płacy minimalnej uchwaliła trzy konwencje:

  • Nr 26 z 1928 r.[70]
  • Nr 99 z 1951 r.[71]
  • Nr 131 z 1970 r.[72]

oraz jedno zalecenie[73].

Polska jest stroną Konwencji nr. 99[74].

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w art. 23.3 głosi każdy pracujący ma prawo do odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jemu i jego rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej i uzupełnianego w razie potrzeby innymi środkami pomocy społecznej.

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych w art. 7 głosi Państwa Strony niniejszego Paktu uznają prawo każdego do korzystania ze sprawiedliwych i korzystnych warunków pracy, obejmujących w szczególności:

a) wynagrodzenie zapewniające wszystkim pracującym jako minimum:

I. godziwy zarobek i równe wynagrodzenie za pracę o równej wartości bez jakiejkolwiek różnicy; w szczególności należy zagwarantować kobietom warunki pracy nie gorsze od tych, z jakich korzystają mężczyźni, oraz równą płacę za równą pracę

II. zadowalające warunki życia dla nich samych i ich rodzin zgodnie z postanowieniami niniejszego Paktu

Rada Europy w Europejskiej Karcie Społecznej zobowiązuje strony uznać prawo pracowników do takiego wynagrodzenia, które zapewni im i ich rodzinom godziwy poziom życia (art. 4.1).

Karta Praw Podstawowych mówi o prawie każdego do wykonywania swobodnie wybranego zawodu (art. 15.1) oraz o prawie każdego pracownika do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność (art. 31.1), sprawy płacy pomija.

Efekty ekonomiczne

[edytuj | edytuj kod]

Argumenty teoretyczne

[edytuj | edytuj kod]

Choć najprostsze modele ekonomii klasycznej – takie jak model równowagi podaży i popytu – sugerują, że sztuczne ustalanie ceny minimalnej oddala rynek od punktu optymalnej równowagi i tworzy zbędną stratę społeczną, ekonomia współczesna uznaje, że zależności panujące na rynku pracy są bardziej złożone, i adekwatna płaca minimalna może być użyteczna społecznie w obecności różnego rodzaju zawodności rynku. Przykładowo, w nowoczesnym modelu DMP (którego autorzy zostali za tę pracę nagrodzeni Noblem w dziedzinie ekonomii w 2010 r.[75]), uwzględnia się to, że rynek pracy nie jest wolny od kosztów transakcyjnych („frykcji”) i słabości siły negocjacyjnej pracowników, co może prowadzić do płac niższych od poziomu optymalnego[76][77], oraz bezrobocia frykcyjnego. O słabszej sile negocjacyjnej pracowników pisał już Adam Smith w klasycznej pracy „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”[78].

Użyteczność płacy minimalnej silnie zależy od sytuacji na rynku pracy. Jeśli pozycja pracodawców jest relatywnie silna i bliska monopsonowi, wprowadzenie płacy minimalnej pomaga przeciwdziałać nadużywaniu tej przewagi. W obszarach rynku pracy bliższych konkurencji doskonałej, sztuczne podwyższanie płac jest zbędne i może być szkodliwe – zwiększać bezrobocie i rynkowe ceny[79][80][81]. Teorie i modele ekonomiczne wskazują na wiele możliwych przyczyn, dla których w rzeczywistości może występować przewaga pracodawców, szczególnie w stosunku do pracowników o niskich kwalifikacjach i dochodzie. Pracownicy tacy cechują się ograniczoną mobilnością[82], słabą orientacją w rynkowej wartości swojej pracy oraz ograniczoną możliwością przedłużonego szukania zatrudnienia[83]. Wskutek tego, w wielu przypadkach obserwuje się bezrobocie frykcyjne i znaczne zróżnicowanie wynagrodzenia za wykonywanie identycznej pracy, w tym samym sąsiedztwie[83].

Ze względu na wysoką zależność efektywności płacy minimalnej od lokalnej specyfiki rynku pracy, zwraca się uwagę na konieczność planowania tej polityki na poziomie możliwie jak najbardziej lokalnym. Przykładowo, jednolita wysokość płacy minimalnej dla całego obszaru Stanów Zjednoczonych może się okazać dla jednych regionów zdecydowanie za wysoka, a dla innych – zbyt niska[84]. Ustalenie zasadności i odpowiedniej wysokości płacy minimalnej, wymaga wyważenia zysków i strat – co zależy w dużej mierze od przyjętych celów i wartości – a także od właściwej identyfikacji i oceny szeregu czynników ekonomicznych[85].

Badania empiryczne

[edytuj | edytuj kod]

Przeglądy metaanalityczne i tendencyjność publikacji

[edytuj | edytuj kod]

Zagadnienie płacy minimalnej otaczają kontrowersje polityczne i naukowe. Szereg metaanaliz wykazał istnienie znaczącej tendencyjności publikacji w tej dziedzinie w kierunku nadmiernego doszukiwania się dowodów na dużą szkodliwość tego instrumentu, w zgodzie z wnioskami z prostych modeli, według których płaca minimalna zwiększa bezrobocie[86][87][88][89]. Negatywną rolę grają w tym obszarze również polityczne think-tanki i lobbyści, zarówno lewicowi, jak i prawicowi, którzy publikują niepodlegające recenzji naukowej raporty i analizy zgodne z ich linią polityczną, które są niekiedy nierzetelnie przedstawiane w mediach jako równie wiarygodne co badania naukowe[90].

Metaanalizy i przeglądy ekonometryczne publikowane w recenzowanych czasopismach naukowych wykazują minimalny w praktyce ogólny wpływ płacy minimalnej na zatrudnienie i ubóstwo, w niektórych przypadkach nieznacznie pozytywny[87][88], w innych nieznacznie negatywny[89], lub neutralny[91]. Konkretne efekty zależą od regionu, są jednak przeciętnie nieznaczne[92]. Analiza ekonometryczna zespołu Dube z 2013 r. kontrolująca wiele czynników zakłócających stwierdziła brak znaczącego wpływu płacy minimalnej na zatrudnienie[93]. Badanie ekonometryczne zespołu Dube z 2014 r. porównujące zatrudnienie w sąsiadujących przygranicznych stanach w USA wykazała, że instrument ten zmniejsza rotację pracowników[94].

Ocena efektów ekonomicznych płacy minimalnej pozostaje niejednoznaczna i zależna od wielu czynników zakłócających. Znacząca neutralność niedużych podwyżek płacy minimalnej wskazuje jednak na trafność argumentów teoretycznych o obecności na niektórych rynkach pracy zawodności oraz monopsonu pracodawców. Może zatem ona służyć redukcji nierówności i ubóstwa, musi mieć jednak odpowiednio dopasowany poziom[84][95][96].

Spór Carda i Kruegera z Neumarkiem i Wascherem oraz Employment Policies Institute
[edytuj | edytuj kod]

Jednym z pierwszych i głośniejszych badań, które wykazywało, że niewielkie podwyżki płacy minimalnej niekoniecznie prowadzą do wzrostu bezrobocia, była publikacja Carda i Kruegera z 1993 r. porównująca rynek pracy w fast-foodach w New Jersey i Pensylwanii[97]. David Card otrzymał między innymi za tę pracę prestiżową nagrodę Amerykańskiego Towarzystwa Ekonomicznego. W 1995 r. ekonomiści Neumark i Wascher opublikowali jednak we współpracy z think-tankiem Employment Policies Institute replikację, która całkowicie podważała wnioski tego badania. Czołowe dzienniki, takie jak New York Times oraz The Washington Post, opublikowały artykuły oraz teksty sponsorowane przez think-tank EPI, dyskredytujące wcześniejsze wyniki[98]. Autorzy badań wdali się w ciągu następnych lat w spór na łamach czasopism naukowych, w którym obie strony reprodukowały swoje wyniki i zarzucały oponentom błędy naukowe. Card i Krueger wykazali, że Neumark i Wascher oparli się na wybiórczych i niepublicznych dane, obejmujących 230 dobranych przez EPI lokali[99]. Ustalono również, że ten rzekomo apolityczny i naukowy think-tank jest prowadzony w rzeczywistości przez firmę Berman & Co., świadczącą usługi lobbystyczne i marketingowe dla branży restauracyjnej[100]. Nazwa think-tanku była szczególnie myląca dla dziennikarzy, ponieważ w Ameryce działa również starszy, lewicowy Economic Policy Institute, który popiera ustawową płacę minimalną[90]. Neumark i Wascher częściowo odcięli się w późniejszym czasie od EPI i kontynuują spór.

Późniejsze metaanalizy, jak praca zespołu Dube z 2013 r., uwzględniająca oszacowania pochodzące z krytycznych wobec płacy minimalnej prac Neumarka i Waschera, jak też Sabii, Burkhausera i in., poparły wnioski Carda i Kruegera[101].

Efekty pozytywne

[edytuj | edytuj kod]

Według części badań empirycznych, płaca minimalna na odpowiednim do warunków poziomie może mieć szereg pozytywnych efektów dla gospodarki:

  • zachęcać pracowników do zwiększania aktywności, produktywności i wykształcenia[102]
  • zmniejszać rotację pracowników, co sprzyja ich specjalizacji i produktywności[103]
  • redukować ubóstwo[95][101][104] i nierówności ekonomiczne[105], oraz współwystępujące z nimi problemy takie jak otyłość[106]
  • podnosić płace szerokich grup innych pracowników, nie tylko zarabiających płace na minimalnym poziomie[105][107]

Może być przy tym neutralna dla zatrudnienia, również dla grup takich jak nastolatki i mniejszości[91]. Podobne wyniki otrzymano w Wielkiej Brytanii[108].

Efekty negatywne

[edytuj | edytuj kod]

W części badań empirycznych zaobserwowano, że płaca minimalna może mieć też negatywne efekty:

  • nie redukować znacząco ubóstwa, m.in. ponieważ w dużej mierze korzystają na niej rodziny, które nie są najgorzej sytuowane[109][110][111]
  • nie redukować znacząco nierówności[112]
  • zmniejszać takie niepłacowe świadczenia ze strony pracodawców jak doszkalanie pracowników[113]

W niektórych regionach i grupach powiązano również podnoszenie płacy minimalnej z istotnym wzrostem bezrobocia, np. w Chinach[114][115].

Opinie ekspertów

[edytuj | edytuj kod]

Ekonomiści zasadniczo zgadzają się, że płaca minimalna jest jedynie pomocniczym narzędziem, które nie jest silnie efektywne w realizacji celów społecznych. Preferowanym przez nich instrumentem polityki społecznej dla redukcji ubóstwa są ulgi podatkowe od dochodu, ponieważ zachęcają pracowników do pracy, a jednocześnie nie zniechęcają pracodawców do zatrudnienia[116][117][118][119]. Innym efektywniejszym środkiem zmniejszania biedy i nierówności jest udostępnianie publicznej edukacji[120]. Tego rodzaju instrumenty nie wykluczają się bynajmniej, lecz uzupełniają. Stwierdzają tak nawet badacze z reguły krytyczni wobec płacy minimalnej, tacy jak Neumark i Wescher[121]. Kluczowe dla efektywności płacy minimalnej jest dopasowanie jej stawki do lokalnych warunków gospodarczych – nie powinna być ona zbyt wysoka. Tak z kolei stwierdzają nawet badacze, którzy są z reguły obrońcami tego instrumentu, jak Dube[84][122] czy Krueger[123].

Konkretna wysokość płacy pozostaje kwestią kontrowersyjną. W ankietach przeprowadzanych wśród czołowych ekonomistów amerykańskich przeważa poparcie dla ogólnej idei płacy minimalnej[124], i krytyczna ocena propozycji ustalenia jej na wysokim poziomie, jak stawka $15 omawiania w kampanii wyborczej w 2016 r.[125] W okresie debaty publicznej nad wprowadzeniem w Stanach Zjednoczonych płacy na poziomie $10, pod listem poparcia dla tego postulatu podpisało się ok. 600 ekonomistów, w tym 7 noblistów[126], a pod listem sprzeciwu – ok. 500 innych ekonomistów, w tym 3 noblistów[127].

Znanym krytykiem płacy minimalnej był Milton Friedman. Argumentował on, że płaca minimalna odbija się szczególnie niekorzystnie na mniejszościach i nastolatkach. Stwierdził, że jest „jednym z najbardziej, o ile w ogóle nie najbardziej, antymurzyńskim przepisem” w ustawodawstwie, oraz że gwałtowna podwyżka stawek minimalnych w latach 60. doprowadziła do powiększenia stopy bezrobocia. W latach 70. XX wieku w Stanach Zjednoczonych odsetek bezrobotnych wśród białej młodzieży wynosił ok. 15–20%, a wśród czarnej było to 35–45%[128][129].

Inne opinie

[edytuj | edytuj kod]

W uzasadnieniu Międzynarodowej Organizacji Pracy dla wprowadzania płacy minimalnej podano, że jej celem jest:

  • dążenie do likwidacji nadmiernej eksploatacji pracowników,
  • walka z ubóstwem,
  • zapewnienie odpowiedniego poziomu życia,
  • zapewnienie pracownikom równej płacy za równą pracę,
  • zapobieganie konfliktom w pracy,
  • eliminowanie pewnych form szkodliwej konkurencji,
  • promowanie stabilności ekonomicznej i rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego.

W opinii zwolenników wymuszania płacy minimalnej pełni ona zarówno rolę ekonomiczną, jak i rolę społeczną. Jako rolę społeczną traktuje się jej ustalanie na poziomie zapewniającym niezbędne środki utrzymania. Jednak uznaje się często, że rola płacy minimalnej nie ogranicza się do kształtowania jej na poziomie pokrywającym niezbędny koszt utrzymania. Stanowi ona również ekwiwalent za pracę prostą i lekką, a więc taką, która zgodnie z oceną pracy jest najniżej wynagradzana. Płaca minimalna jest punktem wyjścia do budowy tabel płac i kształtowania hierarchii wynagrodzeń odpowiednio do różnic w jakości pracy i jej efektach. Zatem można oczekiwać, ze wzrost płacy minimalnej skutkuje wymuszeniem wzrostu płacy na wielu innych stanowiskach pracy[potrzebny przypis].

Wielu uznaje, że płaca minimalna to właściwy instrument do zabezpieczenia bytu zatrudnionych wszędzie tam, gdzie panuje wśród pracodawców tendencja do oszczędzania poprzez zaniżanie wynagrodzeń do poziomu nie pozwalającego zatrudnionym na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Stanowienie płacy minimalnej służy także wyeliminowaniu z rynku przedsiębiorstw, dla których wyzysk pracowników jest jedyną możliwą drogą do osiągnięcia sukcesu ekonomicznego, np. oferujących produkty słabej jakości, nie posiadających odpowiedniego kapitału, nieinnowacyjnych[130].

Inni argumentują, że jest to instytucja szkodliwa, ponieważ wypycha z rynku pracy osoby najgorzej sobie na nim radzące. Płaca minimalna powoduje spadek popytu na pracę oraz wzrost jej podaży, w szczególności na rynku pracy osób najsłabiej wykwalifikowanych. Sztucznie zawyża także realne koszty zatrudnienia ustalane przez przedsiębiorców, opierając się na wydajności pracy (w prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie wzrost płac nie może być szybszy niż ROE i wydajność pracy). W Polsce np. jedną z grup o najwyższym bezrobociu są osoby do 30 roku życia, czyli dopiero wchodzące na rynek pracy i mające małe doświadczenie zawodowe. Pracodawca stając przed dylematem zatrudnienia kogoś za zawyżoną według siebie stawkę, często od tego odstępuje. Brak prawnego przyzwolenia na stawki niższe oznacza zatem w praktyce zakaz pracy i przymusowe bezrobocie. Utrzymywanie instytucji płacy minimalnej, często obejmującej znaczną część populacji, nie eliminuje zatem podstawowego problemu jakim są niskie przeciętne wynagrodzenia, wynikające z niskiego poziomu rozwoju gospodarczego państwa, a wręcz go pogłębia[potrzebny przypis].

Istnieją pewne dodatkowe ukryte koszty tego rodzaju interwencji, które – choć trudne do wykrycia – bywają bardzo szkodliwe dla osób poszukujących pracy. Przykładowym skutkiem istnienia przepisów o płacy minimalnej jest ograniczenie możliwości zdobywania kwalifikacji zawodowych. Stworzenie odpowiednich warunków dla kształcenia nowych pracowników wiąże się z potrzebą pozyskania dodatkowych zasobów przez pracodawców, co z kolei zwiększa koszty zatrudnienia i utrzymania kadry pracowniczej. Dodatkowe obciążenia kosztów pracy odbierają firmom bodziec do zwiększania zatrudnienia, co w dłuższej perspektywie uniemożliwia potencjalnym pracownikom zdobycie cennych umiejętności zawodowych. Przepisy o płacy minimalnej ograniczają więc bezpośrednio mobilność najbiedniejszych i najgorzej wykształconych grup społeczeństwa[potrzebny przypis].

Ponadto, płaca minimalna, zdaniem liberalnych ekonomistów[potrzebny przypis], jest rodzajem ceny urzędowej, jest zatem formą etatyzmu i funkcjonuje bez oparcia na realiach rynkowych. Efektem istnienia cen urzędowych jest poszerzanie się szarej strefy. Relatywnie wysoka płaca minimalna przyczynia się więc do powiększania pozaprawnego obrotu gospodarczego, a co za tym idzie – obrotu nieopodatkowanego i wyjętego m.in. spoza wymogów legalnego rynku pracy. Zaburza to konkurencję na rynku, a państwu przysparza kosztów walki z tym zjawiskiem oraz strat w dochodach do budżetu. W Polsce od wysokości płacy minimalnej zależy wiele świadczeń socjalnych, tak więc jej podwyższenie ma oprócz bezpośredniego (pracownicy zatrudnieni w tzw. „budżetówce”) także pośredni wpływ na powiększanie wielkości wydatków budżetowych (patrz: deficyt budżetowy, efekt wypychania). Nierzadkie są patologie, takie jak np. pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przy jednoczesnej pracy na czarno za niskie stawki[potrzebny przypis].

Szkoła austriacka

[edytuj | edytuj kod]

Według szkoły austriackiej (która nie należy do akademickiej ekonomii głównego nurtu) przepisy uznające płacę minimalną stoją na przeszkodzie w tworzeniu miejsc pracy w sposób zgodny z prawem. W ten sposób przyczyniają się do wzrostu liczby osób nielegalnie zatrudnionych[131].

Z płacą minimalną wiążą się jeszcze ukryte koszty innej natury. Dyskusje na temat stawek minimalnych niszczą tkankę społeczną, powiększając dystans dzielący pracodawców i pracowników. Spięcia między obiema grupami trudno uznać za uzasadnione, zważywszy na to, że dotyczą kontraktów z natury dobrowolnych i obustronnie korzystnych, aczkolwiek obustronnie niepozbawionych kosztów. Powielanie poglądu utożsamiającego zatrudnienie z jednostronnie niesprawiedliwym układem prowadzi do niepotrzebnych antagonizmów. Taki stan rzeczy m.in. działa odstraszająco na osoby znajdujące się na marginesie ubóstwa, zniechęcając je do poszukiwania pracy[132].

Firmy, zmuszone stawić czoła omawianym ograniczeniom, często decydują się na zastąpienie niewykwalifikowanych kandydatów osobami o wyższych umiejętnościach. Raport sporządzony przez Show-Me Institute ilustruje ten mechanizm następującym przykładem. Załóżmy, że pewna praca może być wykonana przez trzech niewykwalifikowanych bądź dwóch wykwalifikowanych pracowników. Przy godzinnych stawkach wynoszących 5 dolarów za usługi przedstawiciela pierwszej grupy oraz 8 dolarów za pracę wykonaną przez osobę z grupy drugiej, firma zdecyduje się na zatrudnienie słabiej wyszkolonych kandydatów i w rezultacie poniesie łączny koszt 15 dolarów. Jeśli jednak podniesiemy płacę minimalną do poziomu 6 dolarów za godzinę, tej samej firmie będzie się teraz bardziej opłacać pozyskanie dwóch wykwalifikowanych pracowników. Poniesiony przez nią koszt wyniesie 16 dolarów, czyli mniej niż kwota 18 dolarów, z którą wiązałby się koszt zatrudniania trzech pracowników niewykwalifikowanych. W „oficjalnych statystykach” tak mała redukcja siły roboczej uznawana jest za niewielką stratę (w omawianym przypadku jest to zaledwie jedna jednostka pracująca), ale warte zaobserwowania jest to, że pomimo zwiększenia średniej płacy do poziomu 8 dolarów najmniej wykwalifikowani pracownicy nie mają teraz pracy[133].

Ograniczenia i regulacje rynku pracy – w tym ceny minimalne – powodują zbędne straty społeczne (tzw. deadweight loss), motywując firmy do uchylania się od takich przepisów. Przedsiębiorstwa z przewagą komparatywną w dyscyplinie omijania prawa mają przy tym największe szanse na osiągnięcie sukcesu. Rynkowe regulacje stanowią zatem zachętę i wsparcie dla organizacji przestępczych, a także ograniczają względną cenę nieuczciwości, co uprawdopodabnia wzrost liczby zachowań kolidujących z etyką na rynku pracy[132].

Oddziaływanie na mniejszości narodowe

[edytuj | edytuj kod]

Płaca minimalna może być w szczególności szkodliwa dla mniejszości narodowych, jeśli obarczone są dodatkowo słabą pozycją negocjacyjną. Z opublikowanej przez kontrowersyjny think-tank lobbystyczny Employment Policies Institute analizy danych zgromadzonych w latach 1994–2010, przeprowadzonej przez ekonomistów zajmujących się tematyką rynku pracy w USA, profesora Williama Evena z Miami University oraz Davida Macphersona z Trinity University, wynika, że 10-procentowy wzrost płacy minimalnej skutkował zmniejszeniem zatrudnienia wśród białych mężczyzn o 2,5%; w przypadku ludności latynoskiej odsetek ten wyniósł 1,2%. Wśród Afroamerykanów 10-procentowy wzrost kwoty minimalnej przekładał się na spadek zatrudnienia o 6,5%. Podobne wyniki zaobserwowano, gdy kryterium stanowiły przepracowane godziny – takiemu samemu wzrostowi płacy (10%) towarzyszyły spadki w zatrudnieniu o 1,7%, 6,6% i 3%, odpowiednio wśród mężczyzn białych, czarnych i Latynosów. Konsekwencje wzrostu poziomu płacy minimalnej zaobserwowane w podgrupie czarnoskórych mężczyzn okazały się dla nich dotkliwsze nawet od kryzysu finansowego z roku 2007[134].

Wpływ klina podatkowego

[edytuj | edytuj kod]

Klin podatkowy ma istotny wpływ na płacę minimalną, z jednej strony zmniejszając wzrost pensji z punktu widzenia pracownika, jak i podnosząc koszt etatu z punktu widzenia pracodawcy. Klin podatkowy w Polsce skutkuje tym, że pracodawca chcący zwiększyć pracownikowi pensję o 100 zł brutto wyda na tę podwyżkę 120 zł, zaś pracownik „na rękę” otrzyma zaledwie 70 zł, zaś pozostałe 50 zł zostanie skonsumowane przez składki socjalne i zaliczkę na podatek dochodowy. Koszt podwyżki brutto o 200 zł to 240 zł i 140 zł netto dla pracownika, podwyżki o 500 zł to 600 zł i 350 zł netto[135]. Równocześnie, ze względu na bardzo niskie kwoty przychodów zwolnione z opodatkowania w Polsce klin podatkowy jest najsilniej odczuwalny właśnie przez rodziny osiągające niskie dochody[136].

Płaca minimalna a przeciętne wynagrodzenie

[edytuj | edytuj kod]

1 stycznia 2019 roku płaca minimalna przekroczyła wysokość przeciętnego wynagrodzenia z 2002 roku[137][138]. Może być to obiekt do porównań, np. co przeciętny mieszkaniec mógł kupić za pensję minimalną w Polsce obecnie, a co za przeciętne wynagrodzenie w 2002 roku.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wypłata „na rękę” przy standardowych kosztach uzyskania przychodu.
  2. ↑ Wypłata „na rękę” przy podwyższonych kosztach uzyskania przychodu ze względu na dojazd do pracy z innej miejscowości.
  3. ↑ Przy ubezpieczeniu wypadkowym (dla nowych pracodawców lub zatrudniających do 9 pracowników): 1,67% (do 2012-03-31), 1,93% (od 2012-04-01), 1,80% (od 2015-04-01), 1,67% (od 2018-04-01) płacy brutto. W kolejnych latach może się ono zmieniać w zależności od warunków pracy i wypadkowości w danym zakładzie pracy.

    Koszt całkowity zatrudnienia pracownika dla pracodawcy uwzględnia jedynie obowiązkowe kwoty przekazywane: pracownikowi, do ZUSu i do Urzędu Skarbowego.

    Podana kwota nie uwzględnia płatnych przez pracodawcę obowiązkowych kosztów:
    - badań lekarskich,
    - szkoleń BHP,
    - kosztów związanych z obowiązkowym Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych (pow. 50 pracowników lub pow. 20 pracowników, gdy z wnioskiem wystąpi zakładowa organizacja związkowa)
    - kosztów zastępstw w czasie udzielenia obowiązkowego urlopu wypoczynkowego.
    - kosztów obowiązkowego wynagrodzenia chorobowego płatnego przez pracodawcę przez pierwsze 33 dni choroby pracownika w każdym roku
  4. ↑ Obliczono przy założeniu:
    - że pracownikowi przysługuje 26 dni urlopu (najczęstszy przypadek),
    - że pracodawca będzie musiał zatrudniać w tym czasie za tę samą stawkę drugiego pracownika etatowego do obsługi stanowiska pracownika przebywającego na urlopie wypoczynkowym,
    - że pracownik wykorzysta pełny urlop wypoczynkowy w dniach 1-31 lipca oraz pozostałą część na początku sierpnia danego roku (wliczając weekend, za który drugi pracownik etatowy też musi otrzymać wynagrodzenie).

    Przyjęta metodologia obliczeń:
    W lipcu przyjęto koszt miesięczny pracodawcy, w sierpniu przyjęto proporcjonalną część kosztu miesięcznego pracodawcy dzieląc dni do dnia wykorzystania całego 26-dniowego urlopu przez ilość dni w sierpniu czyli 31.
    Następnie uzyskaną kwotę podzielono przez 12 miesięcy w roku i dodano do kosztu miesięcznego pracodawcy obliczonego przed uwzględnieniem urlopów.
    W przypadku różnych stawek dla kolejnych połówek roku - do kosztu pracodawcy w pierwszej połowie roku dodano koszt urlopu obliczony wg stawki wynagrodzeń dla drugiej połowy roku (czyli wtedy kiedy jest wykorzystywany urlop, bo wtedy trzeba zatrudniać zastępstwo).
    Kwoty zaokrąglono do pełnych groszy na zasadach ogólnych.

    Podana kwota nie uwzględnia płatnych przez pracodawcę obowiązkowych kosztów:
    - badań lekarskich,
    - szkoleń BHP,
    - kosztów związanych z obowiązkowym Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych (pow. 50 pracowników lub pow. 20 pracowników, gdy z wnioskiem wystąpi zakładowa organizacja związkowa)
    - kosztów obowiązkowego wynagrodzenia chorobowego płatnego przez pracodawcę przez pierwsze 33 dni choroby pracownika w każdym roku
  5. ↑ 5180,64 (lipiec) + 5180,64*5/31 (1-5 sierpnia) = 5180,64 + 835,59 = 6016,23 (koszt roczny urlopu wypoczynkowego dla pracodawcy)

    6016,23/12 (miesięcy) = 501,35 (miesięcznie)

    5180,64 (koszt miesięczny pracodawcy) + 501,35 (koszt miesięczny urlopu dla pracodawcy) = 5681,99
  6. ↑ 5180,64 (lipiec) + 5180,64*5/31 (1-5 sierpnia) = 5180,64 + 835,59 = 6016,23 (koszt roczny urlopu wypoczynkowego dla pracodawcy)

    6016,23/12 (miesięcy) = 501,35 (miesięcznie)

    5110,76 (koszt miesięczny pracodawcy) + 501,35 (koszt miesięczny urlopu dla pracodawcy) = 5612,11
  7. ↑ 4337,28 (lipiec) + 4337,28*7/31 (1-7 sierpnia) = 4337,28 + 979,39 = 5316,67 (koszt roczny urlopu wypoczynkowego dla pracodawcy)

    5316,67/12 (miesięcy) = 443,06 (miesięcznie)

    4337,28 (koszt miesięczny pracodawcy) + 443,06 (koszt miesięczny urlopu dla pracodawcy) = 4780,34
  8. ↑ 4337,28 (lipiec) + 4337,28*7/31 (1-7 sierpnia) = 4337,28 + 979,39 = 5316,67 (koszt roczny urlopu wypoczynkowego dla pracodawcy)

    5316,67/12 (miesięcy) = 443,06 (miesięcznie)

    4204,75 (koszt miesięczny pracodawcy) + 443,06 (koszt miesięczny urlopu dla pracodawcy) = 4647,81
  9. ↑ Wprowadzenie stawki 0% podatku dochodowego do ukończenia 26 roku życia.
  10. ↑ Obniżenie podatku dochodowego z 18% do 17% i zwiększenie kosztów uzyskania przychodu ze 111,25 zł do 250 zł miesięcznie.
  11. ↑ Obniżenie podatku dochodowego z 18% do 17% i zwiększenie kosztów uzyskania przychodu ze 139,06 zł do 300 zł miesięcznie.
  12. ↑ (z powodu zmniejszenia składki na ubezp. wypadkowe z 1,80% do 1,67%).
  13. ↑ Z powodu zmniejszenia składki na ubezp. wypadkowe z 1,93% do 1,80%.
  14. ↑ Z powodu zwiększenia składki na ubezp. rentowe dla pracodawców z 6% do 8%.
  15. ↑ Z powodu zmniejszenia składki na ubezp. rentowe dla pracowników z 6,5% do 3,5%.
  16. ↑ Wypłata „na rękę” przy standardowych kosztach uzyskania przychodu.
  17. ↑ Wypłata „na rękę” przy standardowych kosztach uzyskania przychodu.
  18. ↑ Wprowadzenie stawki 0% podatku dochodowego do ukończenia 26 roku życia.
  19. ↑ Obniżenie podatku dochodowego z 18% do 17% i zwiększenie kosztów uzyskania przychodu ze 111,25 zł do 250 zł miesięcznie.
  20. ↑ (z powodu zmniejszenia składki na ubezp. rentowe dla pracowników z 6,5% do 3,5%).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dz.U. z 2020 r. poz. 2207.
  2. ↑ a b Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1265).
  3. ↑ https://biznes.interia.pl/praca/news-placa-minimalna-w-2022-r-mocno-w-gore-znamy-kwote-minimalnej,nId,5212285
  4. ↑ Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Rynek pracy / Pracujący. Zatrudnieni. Wynagrodzenia. Koszty pracy / Pracujący w gospodarce narodowej w Polsce w lipcu 2023 r [online], gov.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  5. ↑ O ile wzrośnie płaca minimalna w 2022 r.? Jest projekt rozporządzenia - Biznes w INTERIA.PL [online], interia.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  6. ↑ Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 grudnia 1970 r. [online], archiwum.mpips.gov.pl [dostęp 2021-02-17].
  7. ↑ Wynagrodzenie minimalne zamiast zerowego [online], Podatki.biz, 19 stycznia 2009 [dostęp 2021-02-17].
  8. ↑ Wartość w miesiącu wprowadzenia.
  9. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny, Miesięczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1982 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-08-10].
  10. ↑ Rząd zaskoczył kwotą. Tyle ma wynieść płaca minimalna w 2025 r. [online], Business Insider Polska, 12 września 2024 [dostęp 2024-09-12] (pol.).
  11. ↑ Rząd zaskoczył kwotą. Tyle ma wynieść płaca minimalna w 2025 r. [online], Business Insider Polska, 12 września 2024 [dostęp 2024-09-12] (pol.).
  12. ↑ Rozporządzenie w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. [online], www.gov.pl [dostęp 2023-12-12] (pol.).
  13. ↑ Rozporządzenie w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. [online], www.gov.pl [dostęp 2023-12-12] (pol.).
  14. ↑ a b c d Płaca minimalna w 2023 r. - jaka ostateczna decyzja rządu [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-09-13] (pol.).
  15. ↑ Nowa płaca minimalna. Jest decyzja rządu [online], TVN24 Biznes [dostęp 2021-09-15] (pol.).
  16. ↑ a b Damian Szymański, 55 Minut Temu, 5059, Polska będzie mieć najwyższą płacę minimalną w tej części świata [online], Business Insider, 29 lipca 2020 [dostęp 2020-07-29].
  17. ↑ Premier: Od 2020 r. płaca minimalna wyniesie 2600 zł. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. [dostęp 2019-09-11].
  18. ↑ Rząd podnosi pensję minimalną. Jest ostateczna decyzja, „Business Insider”, 11 września 2018 [dostęp 2018-09-12].
  19. ↑ Płaca minimalna w 2019 roku w górę – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Portal gov.pl. [dostęp 2019-01-01].
  20. ↑ W latach 1956–1980 – wartość średnioroczna, w latach 1982–1999 – wartość w miesiącu wprowadzenia.
  21. ↑ Denominacja złotego – 10 000 PLZ = 1 PLN
  22. ↑ a b c Wynagrodzenia, money.pl.
  23. ↑ a b c Kalkulatory, infor.pl. infor.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-22)]..
  24. ↑ a b c Kalkulatory płac, money.pl.
  25. ↑ a b Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny | Dbamy o wartość polskiego pieniądza [online], nbp.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  26. ↑ Narodowy Bank Polski – Internetowy Serwis Informacyjny [online], nbp.pl [dostęp 2019-12-15].
  27. ↑ a b c d e f Archiwum cen złota wyliczanych w NBP [online], nbp.pl [dostęp 2019-12-15].
  28. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz120102.
  29. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz110103.
  30. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz100104.
  31. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz090102.
  32. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz080102.
  33. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz070102.
  34. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz060102.
  35. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz050103.
  36. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz040102.
  37. ↑ Według złota monetarnego – https://www.nbp.pl/home.aspx?navid=skup_arch&c=/ascx/skup_tab.ascx&n=skupz030102.
  38. ↑ a b c Według wykresu na stronie (dla początku stycznia) https://goldenmark.com/pl/mysaver/ceny-zlota/.
  39. ↑ Przedwojenna wiara w złoto [online], Interia.pl, 23 grudnia 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-12-23].
  40. ↑ Attention Required!, GGAit [dostęp 2020-01-05] [zarchiwizowane].
  41. ↑ Prawo pracy i płace [online], Swedish Work Environment Authority [dostęp 2012-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-11].
  42. ↑ Minimum Wage Denmark: What to Expect as a Foreigner (2024) [online], loandenmark.dk [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  43. ↑ Hiszpańska recepta na kryzys. Zanosi się na 4-dniowy tydzień pracy – Biznes w INTERIA.PL [online], interia.pl [dostęp 2020-12-09] (pol.).
  44. ↑ Listę państw uszeregowano według wysokości płacy minimalnej w PPS w styczniu 2020 r.
  45. ↑ Minimum wages. Eurostat, 2020. [dostęp 2020-08-03]. (ang.).
  46. ↑ Dane dotyczą tylko stawki federalnej. Płaca minimalna w ponad połowie stanów jest wyższa od stawki federalnej od kilkunastu do ponad 80%.
  47. ↑ Minimum wage in Switzerland? What you need to know – TransferWise [online], transferwise.com [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  48. ↑ Collective employment agreements – www.ch.ch [online], ch.ch [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  49. ↑ Salary calculator | ETH Zurich [online], ethz.ch [dostęp 2020-07-09] (ang.).
  50. ↑ 100 złotych za godzinę pracy w Genewie. Najwyższa płaca minimalna na świecie - Wydarzenia w INTERIA.PL [online], interia.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  51. ↑ Ceny na Ukrainie 2021 będą wyższe. Płaca minimalna na Ukraine w górę [online], kawiarniany.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  52. ↑ Ukraina zwiększa wydatki na obronę i podnosi płacę minimalną - rp.pl [online], rp.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  53. ↑ 2800 zł brutto ile to netto wg zasad programu „Polski Ład” [online], pracuj.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  54. ↑ Płace w Polsce i na Ukrainie. Różnice nawet pięciokrotne [online], pulshr.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  55. ↑ Koszt utrzymania i ceny na Ukrainie 🇺🇦 Zaktualizowano lip 2023 - TravelTables [online], traveltables.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  56. ↑ Ile kosztuje wynajem na Ukrainie? Kijów, Odessa i Lwów ceny [online], kawiarniany.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  57. ↑ Ceny na Ukrainie - ceny we Lwowie: przewodnik po cenach... wszystkiego [online], kawiarniany.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  58. ↑ 400 BYN to USD - Belarusian Rubles to US Dollars Exchange Rate [online], xe.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  59. ↑ Average and Minimum Salary in Minsk, Belarus - Check in Price [online], checkinprice.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  60. ↑ https://tradingeconomics.com/belarus/minimum-wages.
  61. ↑ Chiny: płaca minimalna pójdzie w górę | Centrum Studiów Polska-Azja.
  62. ↑ NORTH KOREA NEWSLETTER NO. 118 (August 5, 2010) [online], english.yonhapnews.co.kr [dostęp 2017-11-26] (ang.).[martwy link]
  63. ↑ Eurostat – Data Explorer Monthly minimum wage as a proportion of average monthly earnings (%).
  64. ↑ Minimum wage fixing: an international review of practices and problems Geneva: International Labour Office str. 1.
  65. ↑ Fair Labor Standards Act of 1938.
  66. ↑ History of the UK’s minimum wage. legisworks.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-18)]..
  67. ↑ Łukasz Piechowiak: Polacy mogą zapomnieć o podwyżkach, portal Bankier.pl.
  68. ↑ a b c Marcin Wroński: Niemcy: rok z płacą minimalną. Bankier.pl. [dostęp 2016-03-09].
  69. ↑ Adriana Rozwadowska: Zmiany prawa zatrzęsły jedną z najgorzej wynagradzanych branż. W ochronie 500-godzinnych maratonów już nie ma. Wyborcza.pl, 28 grudnia 2017. [dostęp 2018-01-07].
  70. ↑ Minimum Wage-Fixing Machinery Convention, 1928 (No. 26), Konwencja Nr 26 dotycząca ustanowienia metod ustalania płac minimalnych z 16 czerwca 1928 r.
  71. ↑ Minimum Wage Fixing Machinery (Agriculture) Convention, 1951 (No. 99), Konwencja Nr 99 dotycząca ustalania płac minimalnych w rolnictwie z 28 czerwca 1951 r.
  72. ↑ Minimum Wage Fixing Convention, 1970 (No. 131), Konwencja nr 131 dotycząca ustalania płac minimalnych, zwłaszcza w odniesieniu do krajów rozwijających się z 22 czerwca 1970 r.
  73. ↑ Minimum Wage Fixing Recommendation, 1970 (No. 135), Zalecenie Nr 135 dotyczące ustalania płac minimalnych, zwłaszcza w odniesieniu do krajów rozwijających się z 22 czerwca 1970 r.
  74. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 39, poz. 176.
  75. ↑ The Prize in Economic Sciences 2010 [online], nobelprize.org [dostęp 2017-01-05].
  76. ↑ William M. Boal, Michael R Ransom, Monopsony in the Labor Market, „Journal of Economic Literature”, 1, 1997, s. 86–112, JSTOR: 2729694 [dostęp 2017-01-04].
  77. ↑ Dale T. Mortensen, Markets with Search Friction and the DMP Model, „The American Economic Review”, 4, 2011, s. 1073–1091, JSTOR: 23045892 [dostęp 2017-01-04].
  78. ↑ Tom I, Rozdział VIII, [w:] Adam Smith, Wealth of Nations, Book I, Chapters 8-9 | Library of Economics and Liberty, econlib.org, 1776, Paragraf I.8.12 [dostęp 2017-01-04].
  79. ↑ Daniel Aaronson, Eric French, Product Market Evidence on the Employment Effects of the Minimum Wage, „Journal of Labor Economics”, 1, 2007, s. 167–200, DOI: 10.1086/508734, JSTOR: 10.1086/508734 [dostęp 2017-01-05].
  80. ↑ V Bhaskar, Alan Manning, Ted To, Oligopsony and Monopsonistic Competition in Labor Markets, „Journal of Economic Perspectives”, 2, 2002, s. 155–174, DOI: 10.1257/0895330027300, ISSN 0895-3309 [dostęp 2017-01-05].
  81. ↑ William M. Boal, Michael R Ransom, Monopsony in the Labor Market, „Journal of Economic Literature”, 1, 1997, s. 86–112, JSTOR: 2729694 [dostęp 2017-01-05].
  82. ↑ The geography of joblessness, „The Economist”, 25 października 2014, ISSN 0013-0613 [dostęp 2017-01-05].
  83. ↑ a b Dale T. Mortensen, Wage Dispersion: Why Are Similar Workers Paid Differently?, „ResearchGate”, 2005 [dostęp 2017-01-05].
  84. ↑ a b c Arindrajit Dube, Designing Thoughtful Minimum Wage Policy at the State and Local Levels | Brookings Institution, „Brookings”, 2014 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  85. ↑ Lee i inni, Optimal Minimum Wage Policy in Competitive Labor Markets, „NBER”, 10 września 2008 [dostęp 2017-01-05].
  86. ↑ T.D. Stanley, Beyond Publication Bias, „Journal of Economic Surveys”, 3, 2005, s. 309–345, DOI: 10.1111/j.0950-0804.2005.00250.x, ISSN 1467-6419 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  87. ↑ a b Hristos Doucouliagos, T.D. Stanley, Publication Selection Bias in Minimum-Wage Research? A Meta-Regression Analysis, „British Journal of Industrial Relations”, 2, 2009, s. 406–428, DOI: 10.1111/j.1467-8543.2009.00723.x, ISSN 1467-8543 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  88. ↑ a b David Card, Alan B. Krueger, Time-Series Minimum-Wage Studies: A Meta-analysis, „The American Economic Review”, 2, 1995, s. 238–243, JSTOR: 2117925 [dostęp 2017-01-05].
  89. ↑ a b Is There Publication Selection Bias in Minimum Wage Research during the Five-year Period from 2010 to 2014? – Economics E-Journal [online], economics-ejournal.org [dostęp 2017-01-05].
  90. ↑ a b Corporate America’s New Scam: PR Firm Poses as Think Tank, „PR Watch”, 12 listopada 2013 [dostęp 2017-01-05].
  91. ↑ a b Sylvia A. Allegretto, Arindrajit Dube, Michael Reich, Do Minimum Wages Really Reduce Teen Employment? Accounting for Heterogeneity and Selectivity in State Panel Data, „Industrial Relations: A Journal of Economy and Society”, 2, 2011, s. 205–240, DOI: 10.1111/j.1468-232X.2011.00634.x, ISSN 1468-232X [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  92. ↑ Bernhard Boockmann, The Combined Employment Effects of Minimum Wages and Labor Market Regulation – A Meta-analysis, Institut für Angewandte Wirtschaftsforschung (IAW), 2010 [dostęp 2017-01-05].
  93. ↑ Sylvia A. Allegretto i inni, Credible Research Designs for Minimum Wage Studies, Rochester, NY: Social Science Research Network, 5 października 2013 [dostęp 2017-01-05].
  94. ↑ Arindrajit Dube, T. William Lester, Michael Reich, Minimum Wage Shocks, Employment Flows, and Labor Market Frictions, „Journal of Labor Economics”, 3, 2015, s. 663–704, DOI: 10.1086/685449, ISSN 0734-306X [dostęp 2017-01-05].
  95. ↑ a b Economists agree: Raising the minimum wage reduces poverty [online], Washington Post [dostęp 2017-01-05].
  96. ↑ What Does the Minimum Wage Do? | W.E. Upjohn Institute [online], upjohn.org [dostęp 2017-01-05].
  97. ↑ Card i inni, Minimum Wages and Employment: A Case Study of the Fast Food Industry in New Jersey and Pennsylvania, „NBER”, 1 października 1993 [dostęp 2017-01-05].
  98. ↑ Cooked to Order, „The American Prospect” [dostęp 2017-01-05].
  99. ↑ David Card, Alan B Krueger, Minimum Wages and Employment: A Case Study of the Fast-Food Industry in New Jersey and Pennsylvania: Reply, „American Economic Review”, 5, 2000, s. 1397–1420, DOI: 10.1257/aer.90.5.1397, ISSN 0002-8282 [dostęp 2017-01-05].
  100. ↑ Eric Lipton, Fight Over Minimum Wage Illustrates Web of Industry Ties, „The New York Times”, 9 lutego 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-01-05].
  101. ↑ a b Arindrajit Dube, Minimum wages and the distribution of family incomes., [w:] A Paper Series Commemorating the 75th Anniversary of the Fair Labor Standards Act, 2013, s. 172.
  102. ↑ Richard Sutch, The Unexpected Long-Run Impact of the Minimum Wage: An Educational Cascade, National Bureau of Economic Research, 1 września 2010 [dostęp 2017-01-05].
  103. ↑ Joseph Stiglitz, Alternative Theories of Wage Determination and Unemployment in LDC’s: The Labor Turnover Model, „The Quarterly Journal of Economics”, 2, 1974, s. 194–227 [dostęp 2017-01-05].
  104. ↑ David Neumark, Scott Adams, Do Living Wage Ordinances Reduce Urban Poverty?, „Journal of Human Resources”, 3, 2003 [dostęp 2017-01-05].
  105. ↑ a b Autor i inni, The Contribution of the Minimum Wage to U.S. Wage Inequality over Three Decades: A Reassessment, „NBER”, 18 listopada 2010 [dostęp 2017-01-05].
  106. ↑ David O. Meltzer, Zhuo Chen, The Impact of Minimum Wage Rates on Body Weight in the United States, National Bureau of Economic Research, 1 listopada 2009 [dostęp 2017-01-05].
  107. ↑ The „Ripple Effect” of a Minimum Wage Increase on American Workers | The Hamilton Project [online], hamiltonproject.org [dostęp 2017-01-05].
  108. ↑ Richard Dickens, Stephen Machin, Alan Manning, The Effects of Minimum Wages on Employment: Theory and Evidence from Britain, „Journal of Labor Economics”, 1, 1999, s. 1–22, DOI: 10.1086/209911, JSTOR: 10.1086/209911 [dostęp 2017-01-05].
  109. ↑ Joseph J. Sabia, Richard V. Burkhauser, Minimum Wages and Poverty: Will a $9.50 Federal Minimum Wage Really Help the Working Poor?, „Southern Economic Journal”, 3, 2010, s. 592–623, DOI: 10.4284/sej.2010.76.3.592, ISSN 2325-8012 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  110. ↑ Joseph J. Sabia, Robert B. Nielsen, Minimum wages, poverty, and material hardship: new evidence from the SIPP, „Review of Economics of the Household”, 1, 2013, s. 95–134, DOI: 10.1007/s11150-012-9171-8, ISSN 1569-5239 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  111. ↑ Neumark i inni, Do Minimum Wages Fight Poverty?, „NBER”, 1 sierpnia 1997 [dostęp 2017-01-05].
  112. ↑ David H. Autor, Lawrence F. Katz, Melissa S. Kearney, Trends in U. S. Wage Inequality: Re-Assessing the Revisionists, „ResearchGate”, 1 lutego 2005 [dostęp 2017-01-05].
  113. ↑ Neumark i inni, Minimum Wages and Training Revisited, „NBER”, 1 lipca 1998 [dostęp 2017-01-05].
  114. ↑ Tony Fang, Carl Lin, Minimum wages and employment in China, „IZA Journal of Labor Policy”, 1, 2015, DOI: 10.1186/s40173-015-0050-9, ISSN 2193-9004 [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  115. ↑ Minimum Wages and Firm Employment: Evidence from China [online], imf.org [dostęp 2017-01-05].
  116. ↑ Christina D. Romer, The Minimum Wage, Employment and Income Distribution, „The New York Times”, 2 marca 2013, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-01-05].
  117. ↑ David Neumark, William Wascher, Using The EITC to Help Poor Families: New Evidence and a Comparison with the Minimum Wage, „National Tax Journal”, n. 2, 2001, s. 281–318 [dostęp 2017-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-10].
  118. ↑ Daniel Shaviro, The Minimum Wage, the Earned Income Tax Credit, and Optimal Subsidy Policy, „The University of Chicago Law Review”, 2, 1997, s. 405–481, DOI: 10.2307/1600288, JSTOR: 1600288 [dostęp 2017-01-05].
  119. ↑ R.V. Burkhauser, K.A. Couch, A.J. Glenn, Public policies for the working poor: The earned income tax credit versus minimum wage legislation, University of Wisconsin Institute for Research on Poverty [dostęp 2017-01-05].
  120. ↑ The Rate of Return to the HighScope Perry Preschool Program | Heckman [online], heckmanequation.org [dostęp 2017-01-05].
  121. ↑ David Neumark, William Wascher, Minimum Wages, the Earned Income Tax Credit, and Employment: Evidence from the Post-Welfare Reform Era, Rochester, NY: Social Science Research Network, 1 lutego 2007 [dostęp 2017-01-05].
  122. ↑ Arindrajit Dube, The Minimum We Can Do, „Opinionator” [dostęp 2017-01-05].
  123. ↑ Alan B. Krueger, The Minimum Wage: How Much Is Too Much?, „The New York Times”, 9 października 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-01-05].
  124. ↑ Minimum Wage | IGM Forum [online], igmchicago.org [dostęp 2017-01-05].
  125. ↑ $15 Minimum Wage | IGM Forum [online], igmchicago.org [dostęp 2017-01-05].
  126. ↑ Over 600 Economists Sign Letter In Support of $10.10 Minimum Wage: Economist Statement on the Federal Minimum Wage, „Economic Policy Institute” [dostęp 2017-01-05].
  127. ↑ It’s On! Nobel Economists Go Head to Head Over $10.10 Minimum Wage, „Bloomberg.com”, 12 marca 2014 [dostęp 2017-01-05].
  128. ↑ M. i R. Friedman, Wolny wybór, Sosnowiec 2009, s. 246–247.
  129. ↑ Milton Friedman in a 1966 Newsweek op-ed: the minimum-wage law is a 'monument to the power of superficial thinking’ – AEI, „AEI” [dostęp 2017-01-05] (ang.).
  130. ↑ Gwarantowana płaca minimalna: nie taki diabeł straszny...Tomasz Borejza, „Le Monde diplomatique – edycja polska”, nr 1/2007.
  131. ↑ Murray Rothbard. Outlawing Jobs: The Minimum Wage, Once More z Making Economic Sense, rozdział 36, [dostęp 2010-06-24].
  132. ↑ a b Art Carden, The Hidden Costs of a Minimum Wage, Mises Daily, lipiec 2009, [dostęp 2010-06-24].
  133. ↑ David Neumark, The Economic Effects of Minimum Wages (pdf), Show-Me Institute, październik 2006.
  134. ↑ William Even and David Macpherson, Unequal Harm: Racial Disparities in the Employment Consequences of Minimum Wage Increases (brief), full study (pdf), Employment Policies Institute, maj 2011. [dostęp 2010-06-24].
  135. ↑ Marta Piątkowska, Podwyżka – czy 100, 200, 500 zł robi różnicę [online], Wyborcza.pl, 25 kwietnia 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-04-25].
  136. ↑ Rząd zamraża podatki. Realnie podatnicy stracą. Gazeta Wyborcza, 2014.
  137. ↑ Płaca minimalna w 2019 roku. Jest nowa stawka [online], businessinsider.com.pl [dostęp 2019-04-25].
  138. ↑ Wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne – [1.04.2002 – 30.06.2002] – Wskazniki.Gofin.pl [online], wskazniki.gofin.pl [dostęp 2019-05-01].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Płaca_minimalna&oldid=74739411”