Paweł Potocki (historyk)

Paweł Potocki
	; Pilawa Złota
Rodzina	Potoccy herbu Pilawa
Data urodzenia	I poł. XVII w.
Data śmierci	1675
Ojciec	Stefan Potocki
Matka	Maria Amalia Mohyła
Żona	Elżbieta Jarmolinska; Eleonora Sołtykowa
Dzieci	z Elżbietą Jarmolinską:; Józef Stanisław Potocki; z Eleonorą Sołtykową:; Aleksander Jan Potocki; Teodor Potocki; Stefan Potocki; Jakub Potocki; Michał Potocki; Piotr Jan Potocki; Ełzbieta Potocka; Anna Potocka; Dominik Potocki

Paweł Potocki herbu Pilawa (ur. ok. 1620^[1], zm. 1675) – kasztelan kamieniecki w latach 1674-1675, rotmistrz królewski w 1650 roku, dworzanin królewski w 1646 roku^[2], historyk.

Życiorys

Urodził się ok. 1620 r. Syn Stefana, wojewody bracławskiego, i Maryi Mohylanki. Brat: Jana posła i Piotra rotmistrza wojsk koronnych, ojciec: Teodora Andrzeja prymasa, Stefana marszałka nadwornego koronnego i Józefa Stanisława. Pisał się z Potoka.

Kształcił się na Uniwersytecie Krakowskim (od 1638 r.), następnie, w 1641 r. włączony został w poczet studentów Uniwersytetu w Padwie, gdzie w 1642 r. został konsyliarzem nacji polskiej^[3].

Żonaty po raz pierwszy z Elżbietą Jarmolinską. Poseł na sejm koronacyjny 1649 roku, poseł sejmiku halickiego na sejm 1649/1650 roku^[4]. W 1649 został dworzaninem królewskim Jana Kazimierza. Brał udział w jego wyprawach wojennych. W 1655, podczas walk na Ukrainie, trafił do niewoli moskiewskiej. Wkrótce zyskał zaufanie cara Aleksego I, który wyswatał go z Eleonorą Sołtykową (druga żona Potockiego). W 1669, po 14-letniej niewoli, na mocy rozejmu andruszowskiego powrócił do Polski. Poseł sejmiku halickiego na sejm nadzwyczajny (abdykacyjny) 1668 roku^[4]. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1668 roku z ziemi halickiej był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 5 listopada 1668 roku na tym sejmie^[5]. Jako poseł na sejm elekcyjny 1669 roku z ziemi halickiej był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego z ziemi halickiej w 1669 roku^[6]. Posłował do papieża Klemensa X. Mianowany kasztelanem kamienieckim, zmarł kilka miesięcy później, jesienią 1675.

Twórczość

Był historykiem i autorem dzieł o tej tematyce.

Ważniejsze utwory

Exercitationes oratoriae... lucubratae in secessu Patavino, Wenecja 1642, drukarnia Imbertisa^[7]
Historico-politicus sive questiones historicae et civiles. Ex libris III T. Livii... concinnatae, Kraków 1646, drukarnia Ł. Kupisz^[8]; wyd. następne: Gdańsk 1670 (prawdopodobnie istniał przekł. polski pt. Historykopolityk z Liwiusza nowo zebrany i na język polski przełożony, Kraków 1649, drukarnia Ł. Kupisz)
Moschovia sive brevis narratio de moribus magnae Russorum monarchiae, Gdańsk 1670, drukarnia D. T. Rhetius^[9]
Saeculum bellatorum et togatorum seu centuria elogiorum clarissimorum virorum Polonorum et Lithuanorum, Kraków 1702 (według F. M. Sobieszczańskiego 1670; Estreicher uważał ten rok za mylny)

Wydania zbiorowe

Opera omnia, wyd. J. A. Załuski, Warszawa 1747, drukarnia Kolegium T. J., (obejmuje m.in.: Exercitationes oratoriae..., Historico-politicus..., Moschovia sive... i Saeculum bellatorum...)

Zobacz też

Potoccy herbu Pilawa

Przypisy

↑ Olga Kucharczyk: Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych. 2023, s. 182. ISBN 978-83-66172-60-9.
↑ Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik 1998, s. 226.
↑ Olga Kucharczyk: Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych. 2023, s. 182. ISBN 978-83-66172-60-9.
↑ ^a ^b Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 364.
↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 499.
↑ Svffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Zgodnie na Naiaśnieyßego Michała Korybvtha, Obranego Krola Polskiego [....] Dnia dziewiętnastego Czerwca, Roku 1669, [b.n.s].
↑ PawełP. Potocki PawełP., Exercitationes oratoriae, Venezia: apud heredes de Imbertis, 1642 .
↑ PawełP. Potocki PawełP., Historico - politicvs siue qvaestiones historicae et civiles ex libris III. T.LIVII Pat. Hist. Rom. Dec. Primae concinnatae, Kraków: apud Lvcam Kvpisz, 1646 .
↑ PawełP. Potocki PawełP., Moschovia sive Brevis narratio, de moribus magnae Russorum monarchiae, animadversionibus civilibus, et politicis documentis moderno regnorum et rerumpublicarum statui accomodata, Gdańsk: imprimebat David-Fridericvs Rhetivs, 1670 .

Bibliografia

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. T. 3 : Piśmiennictwo Staropolskie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965, s. 119.
Mirosław Nagielski: Potocki Paweł h. Pilawa (zm. 1675). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXVIII, zeszyt 116. Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1984–1985, s. 117–119.
Kasper Niesiecki: Korona Polska przy Złotey Wolności Starożytnemi Wszystkich Kathedr, Prowincyi y Rycerstwa Kleynotami Heroicznym Męstwem y odwagą… T. III. Lwów: Wyd. drukarnia Collegium Lwowskiego Societatis Jesu, 1740, s. 703.

Linki zewnętrzne

Genealogia polskich rodzin arystokratycznych
Dzieła Pawła Potockiego w bibliotece Polona

[1] Olga Kucharczyk: Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych. 2023, s. 182. ISBN 978-83-66172-60-9.

[2] Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik 1998, s. 226.

[3] Olga Kucharczyk: Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych. 2023, s. 182. ISBN 978-83-66172-60-9.

[#1-4] Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 364.

[5] Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 499.

[6] Svffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Zgodnie na Naiaśnieyßego Michała Korybvtha, Obranego Krola Polskiego [....] Dnia dziewiętnastego Czerwca, Roku 1669, [b.n.s].

[7] PawełP. Potocki PawełP., Exercitationes oratoriae, Venezia: apud heredes de Imbertis, 1642 .

[8] PawełP. Potocki PawełP., Historico - politicvs siue qvaestiones historicae et civiles ex libris III. T.LIVII Pat. Hist. Rom. Dec. Primae concinnatae, Kraków: apud Lvcam Kvpisz, 1646 .

[9] PawełP. Potocki PawełP., Moschovia sive Brevis narratio, de moribus magnae Russorum monarchiae, animadversionibus civilibus, et politicis documentis moderno regnorum et rerumpublicarum statui accomodata, Gdańsk: imprimebat David-Fridericvs Rhetivs, 1670 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]