Pieczyska (powiat grójecki)
51°55′20″N 21°01′15″E/51,922222 21,020833| wieś | |
 Kościół w Pieczyskach (przed remontem) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
05-651[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WGR |
| SIMC |
0616793[5] |
Położenie na mapie gminy Chynów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu grójeckiego  | |
| 51°55′20″N 21°01′15″E/51,922222 21,020833[1]
| |
Pieczyska – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Chynów[5][7].
_Lasek_Grove_Landscape,_ca_1880-1890.jpg)
,_Witosek_-_Village_Administrator,_drawing_on_paper,_1880.jpg)
W skład sołectwa Pieczyska wchodzi także wieś Adamów Drwalewski[6]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś notowana w roku 1452, kiedy to bracia Tryczowie herbu Prus z Pieczysk, Barcic i Niegowa (Mikołaj – kanonik płocki, Piotr – proboszcz sochaczewski, oraz syn Wawrzyńca – Adam, ich bratanek) - wystawili i uposażyli kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Marii Magdaleny. Była to parafia rodowa, ponieważ do niej włączono wsie odłączone od parafii prażmowskiej: Pieczyska, Wola Pieczyska, Barcie, później Drwalewiec (Drwalewice ?)
W roku 1478 patronem parafii był Adam Trycz. Wieś ta w XVI i XVII w. należała do Mniszewskich. W roku 1566 właścicielem wsi był Wawrzyniec Mniszewski. Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie grójeckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[10]. Około roku 1603 Adam Mniszewski przeprowadził naprawę drewnianego kościoła. Obecna murowana świątynia zbudowana według projektu architekta Wacława Zaremby z Warszawy składa się z połączonych ze sobą dwóch części. Starsza – gotycka pochodzi z 1603 r., zaś nowa – neogotycka pochodzi z lat 1904–1908. W części gotyckiej zachowane zostało prezbiterium, zaś w części neogotyckiej pomieszczenie dla wiernych w formie halowej. Nawy boczne są nieco niższe od nawy głównej. Stropy w prezbiterium i w pomieszczeniu dla wiernych są krzyżowo-żebrowe.
W trakcie przebudowy powstała nowa zakrystia, a poprzednią zamieniono na kaplicę. Świątynię wieńczy widoczna z daleka wysoka wieża. Całość jest otynkowana i pomalowana na jasny kremowy kolor. Kościół jest otoczony ceglanym murem. Poza ogrodzeniem znajduje się nowa murowana plebania.
Parafia należała do dekanatu wareckiego, leżała w powiecie grójeckim w Ziemi Czerskiej. Kościół był pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Był uposażony w trzy łany roli w Pieczyskach oraz dziesięciny folwarczne z Pieczysk i Woli Pieczyskiej. Dla wikariusza były przeznaczone dziesięciny kmiece z Barczyc.
W roku 1836 drewniany kościół po pożarze przebudowała rodzina Potockich. Nowy kościół wystawiono w roku 1904-1908 w stylu gotyku nadwiślańskiego. Architektem był Wacław Zaremba.
Plebani: do roku 1478 – Wojciech, w roku 1542 – pleban grabowski Jan Grabowski, do śmierci w roku 1566 Piotr z Radwankowa, od 1566 pleban chynowski Andrzej Dąbrowski, do roku 1600 Mikołaj z Płońska, od 1600 roku Stanisław z Garwolina, w roku 1603 plebanem był Piotr.
Ciekawostki
[edytuj | edytuj kod]W Pieczyskach w 1862 roku urodził się znany malarz oraz konstruktor lotniczy i wynalazca Czesław Tański[11], który w latach 1896–1897 w miejscowości Wygoda koło Janowa Podlaskiego przeprowadzał pierwsze próby szybowcowe w Polsce[11]. Za pomocą lotni Tańskiego po raz pierwszy w Polsce uniósł się szybowcem w powietrze[12].
W latach 1880. Czesława Tańskiego odwiedzał w Pieczyskach jego kolega, artysta malarz Stanisław Masłowski (1853–1926), autor akwareli zatytułowanej "Lasek" namalowanej – jak to napisał jego syn, historyk sztuki Maciej Masłowski (1901–1976) w okolicach Pieczysk w latach 1880–1890[13]
Kościół znajduje się na wyznaczonym szlaku turystycznym Perły Mazowsza na jego Pętli Południowej.
Religia
[edytuj | edytuj kod]Parafia pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, należy do dekanatu czerskiego, archidiecezji warszawskiej.
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]We wsi znajduje się szkoła podstawowa.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa radomskiego.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 100084
- ↑ Wieś Adamów Pieczyska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-11-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-11-02].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 916 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b BIP gminy, sołectwa
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Akwarela została namalowana w pobliżu wsi Pieczyska w okolicach Grójca w okresie, kiedy artysta bywał tam często z wizytą u swego kolegi Czesława Tańskiego – zob.: Masłowski M. [oprac.]: Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości, Ossolineum, Wrocław 1957, ss. 112-113 (przypisy 25 i 34), a także: Halina Cękalska-Zborowska: Wieś w malarstwie i rysunku naszych artystów, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969, s. 272. Tutaj zamieszczono kopię reprodukcji z albumu „Sztuka Polska – malarstwo w reprodukcjach kolorowych”, H.Altenberg, Lwów [1904] (oryginał wówczas należał do Bohdana Wydżgi). Tamże we wstępie do tej reprodukcji (s. 49) pisał Feliks Jasieński: […] >>patrzę na odbitkę „lasku” Masłowskiego, naszego, po naszemu przetrzebionego lasku, z taką przedziwną finezyą i prawdą, przez wielki indywidualny talent oddanego lasku, który wraz z innymi klejnocikami, krył się długo w skromnym, brudnym, maleńkim notatniku artysty, w jego „Mandze”. Bo się zachwycam mistrzowskiem oddaniem charakteru tej mikroskopijnej, cichej gruszy „co na miedzy siedzi”, za laskiem na lewo<<[…]
- ↑ zob.: Masłowski M. [oprac.]: Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości, Ossolineum, Wrocław 1957, s. 60 (przypis.70)
- ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ a b Lucyna Smoleńska, Mieczysław Sroka: Wielcy znani i nieznani, rozdz. "Polski Ikar (1863-1942)". Warszawa: Wydawnictwo Radia i Telewizji, 1988, s. 166-172.
- ↑ Bolesław Orłowski: Nie tylko szablą i piórem. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 212-213. ISBN 83-206-0509-1.
- ↑ Maciej Masłowski - syn autora - na temat tej akwareli pisał (1957):>>[...] Lasek powstał gdzieś pod Pieczyskami w Grójeckiem u Tańskich [...]<< - i dalej: >>Lasek dawniej znajdował się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie nr inw. 154011, ze zbiorów F.Jasieńskiego, dotąd nie odnaleziony. Zdaje się zresztą, że "Lasek" ten, dekorujący dział F. Jasieńskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie, był tylko kopią wykonaną na zamówienie Jasieńskiego przez artystę-malarza Grotta. Autentyk został przez właściciela najwidoczniej gdzieś sprzedany. W "Albumie sztuki polskiej" (Lwów 1903, wyd. Altenberga) ukazała się barwna reprodukcja obrazu ze wstępem Feliksa Jasieńskiego, gdzie jako właściciel figuruje B. Wydżga w Warszawie. Obraz ten reprodukowany także w Niewiadomskiego "Malarstwie polskim"..., Warszawa 1926, s.212.Zob.: Masłowski M. [oprac.]: Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości, Ossolineum, Wrocław 1957, s. 113 i przypis 25 - s.112.<<
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Pieczyska (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 74.
