Przejdź do zawartości

Pluskolcowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pluskolcowate
Notonectidae
Latreille, 1802
Ilustracja
Pluskolec pospolity
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Infrarząd

Nepomorpha

Nadrodzina

Notonectoidea

Rodzina

pluskolcowate

Wierzch ciała Notonecta maculata
Spód głowy Notonecta maculata
Notonecta triguttata

Pluskolcowate (Notonectidae) – rodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych. Są to drapieżne pluskwiaki wodne. Rodzina Notonectidae liczy około 340 gatunków[1].

Osiągają od 5 do 15 mm długości ciała[1], którego kształt jest łódkowaty: od spodu płaski, od góry wypukły, a w obrysie wydłużony, ku tyłowi zwężony klinowato[2]. Duża głowa wyposażona jest w duże, nerkowate oczy złożone, osadzone po bokach spodu czułki zbudowane z 3 lub 4 członów oraz krępą i ruchliwą, czteroczłonową kłujkę. Przyoczek brak. Dwie pierwsze pary odnóży chwytne[2], zwykle o dwuczłonowych stopach, przy czym pierwszy człon często zredukowany, i przedstopiach zakończonych pazurkami. Tylna para pływna, wiosłowata, wyposażona w szczeciny pływne, o stopie zawsze dwuczłonowej i zredukowanych pazurkach. Odwłok ma na spodzie kil środkowy, a pośrodku i po bokach kępki szczecin tworzące komorę powietrzną, do której uchodzą przetchlinki. Piąte sternum odwłoka silnie wyciągnięte jest w przód. Samce mają narządy rozrodcze symetryczne, a samice robakowatą spermatekę[1].

W wodzie poruszają się pod powierzchnią grzbietem do dołu. Poruszanie się w wodzie ułatwiają owłosione, tylne odnóża. Pokrywy skrzydłowe zachodzące na siebie, po osuszeniu skrzydeł pluskolcowate dobrze latają. Samce niektórych Anisopinae wytwarzają dźwięki[1][2].

Pluskolcowate żywią się innymi stworzeniami wodnymi zarówno bezkręgowymi jak drobnymi kręgowcami takimi jak małe ryby[2].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Takson kosmopolityczny[1]. W Polsce stwierdzono występowanie sześciu gatunków Notonectidae[2] (zobacz: pluskolcowate Polski).

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie Notonectidae zostały opisane w 1802 przez Pierre-André Latreille’a pod nazwą Notonectariae i do 1928 były często doń klasyfikowane Pleidae i Helotrephidae[1]. Obecnie umieszcza się je wśród Nepomorpha, w nadrodzinie Notonectoidea. Według rezultatów molekularno-morfologicznej analizy filogenetycznej infrarzędu opublikowanej przez Hebsgaarda i współpracowników w 2004 roku jak i badań kladystycznych aparatów gębowych, przeprowadzonych przez J. Brożek wskazują, że pluskolcowate zajmują pozycję siostrzaną względem kladu obejmującego Pleidae i Helotrephidae, co zgadza się z wieloma wcześniejszymi poglądami[3][4]. Z kolei wyniki badań filogenetycznych mtDNA przeprowadzonych przez Hua J. i innych w 2009 wskazują na pozycję siostrzaną Notonectidae względem kladu obejmującego Naucoridae i Aphelocheiridae[5].

Schuh i Slater (1995) dzielą Notonectidae na dwie podrodziny zawierające 11 rodzajów[1]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Cornell University Press, 1995. ISBN 0-8014-2066-0. (ang.).
  2. a b c d e Tadeusz Jaczewski, Aleksander Wróblewski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII Pluskwiaki różnioskrzydłe - Heteroptera z. 2 Corixidae, Notonectidae, Pleidae, Nepidae, Naucoridae, Aphelocheiridae. Warszawa, Wrocław: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978.
  3. Martin Bay Hebsgaard, Nils M. Andersen, Jakob Damgaard. Phylogeny of the true water bugs (Nepomorpha: Hemiptera-Heteroptera) based on 16S and 28S rDNA and morphology. „Systematic Entomology”. 29 (4), s. 488-508, 2004. DOI: 10.1111/j.0307-6970.2004.00254.x. 
  4. Jolanta Brożek. Phylogenetic Signals from Nepomorpha (Insecta: Hemiptera: Heteroptera) Mouthparts: Stylets Bundle, Sense Organs, and Labial Segments. „Scientific World Journal”. 237854, 2014. DOI: 10.1155/2014/237854. 
  5. Jimeng Hua, Ming Li, Pengzhi Dong, Ying Cui, Qiang Xie, Wenjun Bu. Phylogenetic analysis of the true water bugs (Insecta: Hemiptera: Heteroptera: Nepomorpha): evidence from mitochondrial genomes. „BMC Evolutionary Biology2009”. 9 (134), 2009. DOI: 10.1186/1471-2148-9-134.