Przejdź do zawartości

Pomniki papieża Jana Pawła II

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Pomniki papieża Jana Pawła IIpomniki rzeźbiarskie i architektoniczne wzniesione dla upamiętnienia osoby i pontyfikatu papieża Jana Pawła II w Polsce i poza jej granicami. Do momentu śmierci w 2005 r. w Polsce powstało ponad 230 posągów przedstawiających papieża-Polaka, w latach 2005–2009 wzniesiono kolejnych 300[1], a w kolejnych latach różne źródła podawały sumaryczną liczbę 700[2][3] lub 800 pomników[2][4].

Zjawisko

[edytuj | edytuj kod]

Historia i chronologia

[edytuj | edytuj kod]
Wykres przedstawiający częstotliwość odsłaniania pomników Jana Pawła II w Polsce w latach 1980–2005

Zwyczaj stawiania pomników papieżom datuje się od czasów średniowiecza, większą skalę przyjął w czasach nowożytnych. Pomniki zazwyczaj umieszczane były w kościołach, bazylikach rzymskich, jak również na placach miast należących do Państwa Kościelnego.

W Polsce od roku 1980 zaczęło być widoczne zjawisko stawiania pomników Janowi Pawłowi II. Za czasów PRL nie miało ono charakteru masowego, nieliczne monumenty stawiane były na terenach przykościelnych, często w miejscach ukrytych i dyskretnych (np. za prezbiterium kościoła, przy plebanii). Od 1998 roku dynamika powstawania pomników przybrała na sile, swoje maksimum uzyskując w roku 2000 (był to Rok Jubileuszowy oraz pierwsza rocznica najdłuższej, siódmej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w roku 1999) – odsłonięto wówczas blisko 50 pomników tego papieża[5]. Dziewięć lat po śmierci Jana Pawła II, liczbę rzeźbiarskich, pełnoplastycznych pomników odsłoniętych w Polsce należy ocenić na około 700 obiektów. Liczba innych form pamięci: krzyży, kamieni pamiątkowych, obelisków, płyt i tablic pamiątkowych jest trudna do oszacowania, rząd wielkości należy oceniać na kilka tysięcy dzieł.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Do momentu śmierci Jana Pawła II, 2 kwietnia 2005 roku, w Polsce stanęło nieco ponad 230 rzeźbiarskich, przestrzennych pomników papieża Polaka. Najwięcej, na terenach Polski Południowej i Środkowej, szczególnie w okolicach Krakowa, Tarnowa oraz Łodzi. Wiele z nich znajduje się w Krakowie. Analiza rozmieszczenia geograficznego tych dzieł wykazuje, że najwięcej jest ich na terenach dawnych zaborów austriackiego i rosyjskiego, najmniej zaś na zachodzie i północy kraju (m.in. dzieła ze Szczecina i Polic). Po roku 2005 różnice w gęstości rozmieszczenia zaczęły się częściowo zacierać.

Artyści

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy pomnik odsłonił jesienią 1980 roku kardynał Franciszek Macharski na dziedzińcu Pałacu Biskupiego w Krakowie[6]. Stojąca statua jest dziełem włoskiej rzeźbiarki Iole Sensi Croci, podarowana została Krakowowi przez włoskich artystów. Pierwszym pomnikiem zrealizowanym przez polskiego rzeźbiarza jest monumentalna, brązowa figura przy bazylice-katedrze w Tarnowie, wyrzeźbiona i odlana przez Bronisława Chromego, odsłonięta 21 czerwca 1981 roku.

Kraj zalewają też tańsze odlewy wykonywane z różnorodnych materiałów (brąz, polimery, beton) przez komercyjne wytwórnie. Często niskiej jakości, artystycznie mierne, są jednak tanie (koszt figury – ok. 4-5 tys. PLN) i dlatego spotykają się z zainteresowaniem inwestorów[7].

Figura św. Jana Pawła II w prezbiterium kościoła w Bączalu Dolnym

Sytuacja po 2 kwietnia 2005

[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci Jana Pawła II, wznoszeniem papieskich pomników coraz częściej zainteresowane są lokalne samorządy, które ogłaszają konkursy (w latach 2005–2006 m.in. w: Piekarach Śląskich, Bielsku-Białej, Ostrowcu Świętokrzyskim, Stargardzie, Częstochowie, Toruniu, Ostrowi Mazowieckiej, Tarnogrodzie, Wrześni).

Zjawisko stawiania pomników Janowi Pawłowi II nie słabło. Powoli jednak zmieniała się funkcja zarówno nowych, jak i starych monumentów. Dzieła memoratywne nabierały funkcji kultowych, stając się figurami kandydata na ołtarze i w efekcie – osoby świętej. Jednocześnie przełamywane są dawne ograniczenia, tak w pomnikach rzeźbiarskich, jak i architektonicznych, czego przykładem może być odsłonięty 11 listopada 2006 roku pomnik Biblioteka Świętego Pielgrzyma w Głogowie (autorstwa Eugeniusza Józefowskiego i Adama Olejniczaka)[8] czy nie zrealizowana do końca próba stworzenia przestrzennego monumentu w Ostrowcu Świętokrzyskim (autorstwa Andrzeja Zwolaka).

Obok pomników rzeźbiarskich istnieją również pomniki architektoniczne (przykład wspomnianego powyżej monumentu z Głogowa), krzyże i kamienie pamiątkowe, ołtarze, również figury i posągi umieszczane we wnętrzach (świątyń m.in. w kościele w Bączalu Dolnym czy szkół), lub na ich elewacjach (w niszach, na konsolach itp).

Pomniki na świecie

[edytuj | edytuj kod]
Pomniki Jana Pawła II na świecie
Waszyngton
Madryt
Braga
Singapur
Coimbra
Heerhugowaard
Koszyce
Trnava
Miasto Meksyk
Kaczyka
San Cristóbal de La Laguna, Hiszpania
Rzym
Tablica pamiątkowa pod pomnikiem w Winnicy

Do momentu śmierci Jana Pawła II jego pomniki zrealizowane poza granicami Polski i znajdowały się w większości w USA, Kanadzie, Brazylii, Argentynie. Drugim wyznacznikiem, aktualnym do dziś, jest ich obecność w krajach o przeważającym wyznaniu katolickim, choć do 2001 r. wystawiono je m.in. w Japonii, Rumunii czy na Ukrainie. Skala zjawiska na świecie nigdy nie osiągnęła wielkości znanej z Polski, choć obecnie ilość pomników rzeźbiarskich znajdujących się poza krajem można szacować na ok. 200. Wiele z nich zostało zrealizowanych przez artystów polskich, są to przypadki albo kupowania gotowej figury w Polsce, albo zamawiania jej u artysty bądź nawet sprowadzanie go na miejsce na czas ostatecznej realizacji dzieła. Warto przy okazji zagranicznych pomników Jana Pawła II odnotować kilka dotyczących ich ciekawostek:

Krytyka

[edytuj | edytuj kod]

Masowe stawianie pomników papieża stało się obiektem krytyki wśród opinii publicznej i często używa się wobec niego pejoratywnego określenia pomnikoza[10][11]. Podkreśla się karykaturalność niektórych pomników (przez co zostały one charakterystycznie nazwane, np. papież-Yoda, papież-Syrena, papież-Godzilla)[12], ich nadmierną liczbę, marne walory artystyczne i estetyczne, kiczowatość[13][14][11]. Wiele z pomników stało się obiektem internetowych żartów i memów, powstają nawet zestawienia i atlasy najbrzydszych czy najdziwniejszych monumentów[15][16][17][18].

Pomniki Jana Pawła II w Polsce (lista niepełna)

[edytuj | edytuj kod]
Lokalizacja Rok odsłonięcia Autor Opis, fundatorzy, uwagi Zdjęcie
Augustów, Studzieniczna 2000 Czesław Dźwigaj Dla upamiętnienia wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II 9 czerwca 1999 r. w Studzienicznej w 2000 r. wzniesiono pomnik autorstwa Czesława Dźwigaja z inskrypcją: „Byłem tu wiele razy, ale jako papież po raz pierwszy i chyba ostatni”.
Bolków 2006 Zbigniew Podurgiel Pomnik powstał dzięki zbiórkom pieniężnym mieszkańców gminy Bolków oraz Społecznemu Komitetowi Budowy Pomnika. Odsłonięcia pomnika dokonał ordynariusz diecezji świdnickiej bp Ignacy Dec 2 kwietnia 2006 r.[19].
Białystok
Chomranice, kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego 2000 Czesław Dźwigaj[potrzebny przypis] Kopia rzeźby ze Studzienicznej[potrzebny przypis]
Częstochowa
Dukla, ul. Trakt Węgierski, koło Klasztora pw. św. Jana z Dukli w Dukli 1998 Maksymilian Biskupski[20]
 Osobny artykuł: Krzyż Pojednania.

Pomnik powstały po wizycie Jana Pawła II w Dukli w 1997. Stanowi on kompleks trzech pomników, wraz z pomnikiem św. Jana z Dukli i krzyżem pojednania. Stanął on w miejscu działa samobieżnego ISU-152, który był pomnikiem poświęconym bohaterom walczącym o przełęcz Dukielską[21][22][23].

Elbląg, katedra
Elbląg, Kościół bł. Doroty
Ełk, plac Jana Pawła II Czesław Dźwigaj[potrzebny przypis]
Gdańsk
Gdynia
Goleniów, kościół św. Jerzego Czesław Dźwigaj[potrzebny przypis]
Gorzów Wielkopolski 1999 Pomnik ten, odsłonięty w 1999 r. stoi na placu Jana Pawła II, który mieści się na gorzowskiej dzielnicy Górczyn. Prezentuje on postać Papieża z otwartymi rękami a napis głosi: „Nie bójcie się dawać świadectwa, nie lękajcie się świętości”. Pomnik stoi w miejscu odprawienia mszy polowej w roku pielgrzymki Papieża Jana Pawła II do ojczyzny, i jego pobytu w Gorzowie. Pomnik jest oświetlony nocą. Upamiętnia wizytę Ojca Świętego Jana Pawła II w Gorzowie Wlkp.[potrzebny przypis]
Goszczanów 2018 Pomnik Jana Pawła II został poświęcony 11 listopada 2018 roku (podczas odpustu św. Marcina). Został usytuowany na małym skwerku przed Kościołem Parafialnym św. Marcina i św. Stanisława w Goszczanowie przy ul. Tureckiej. Jest dziełem inspiracji emerytowanego proboszcza goszczanowskiego ks. kanonika Zdzisława Króla i przy jego znaczącym wkładzie finansowym oraz 16 ofiarodawców. Figura przedstawia papieża w stroju liturgicznym na cokole z czerwonego granitu. Monument miał upamiętnić setną rocznicę odzyskania niepodległości oraz czterdziestą rocznicę wyboru Karola Wojtyły na Papieża. Odsłonięcia pomnika dokonał ks. Król, który podziękował pozostałym fundatorom i zachęcał do modlitwy za przyczyną św. Jana Pawła II, w tym szczególnie modlitwy różańcowej.
Góra Liwocz Pomnik przy Sanktuarium Chrystusowego Krzyża i Matki Bożej Królowej Pokoju na Liwoczu
Góra Świętej Anny
Groń Jana Pawła II
(Dekanat Andrychów)
2001 Bogdana Ligęza-Drwal Światosław Karwat Pomnik przy Sanktuarium Górskim Matki Bożej Królowej Gór.

Dzieło Bogdany Ligęzy-Drwal i Światosława Karwata[24]

Kalisz 1999 Jan Kucz pomnik Jana Pawła II w Kaliszu, w Śródmieściu, na placu św. Józefa, wzniesiony w 1999 według projektu Jana Kucza; upamiętnia wizytę Jana Pawła II złożoną w Kaliszu podczas podróży apostolskiej Jana Pawła II do Polski w 1997.
Kalwaria Zebrzydowska
Katowice 2006 Kazimierz Gustaw Zemła
Kluczbork 2008 Piotr Grzegorek
Konstancin
Koszalin, katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 1 czerwca 1991 r.
Kraków, Pałac Biskupi Został uroczyście odsłonięty w maju 1980 roku, w 60. rocznicę urodzin papieża (niektóre źródła podają jesień tego samego roku). Jole Sensi Croci Jest to dar samego papieża, który przywiózł pomnik do Krakowa w czasie pierwszej pielgrzymki do Polski, w czerwcu 1979. Zgodnie z wolą Jana Pawła II stanął on na tle okien prywatnej kaplicy biskupów krakowskich.
Kraków, kościół św. Maksymiliana Kolbego na Mistrzejowicach 1991 Kazimierz Gustaw Zemła Pomnik jest fundacją dwóch obywateli Macedonii, jego replika stoi od 1994 roku przy Wyższym Seminarium Duchownym w Łomży.
Kraków, kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza Pomnik odsłonięto w październiku 1998 roku. Władysław Dudek, Stefan Kowalówka
Kraków, Park Strzelecki odsłonięty 1 lipca 2000. Czesław Dźwigaj Pomnik został ufundowany przez krakowskie bractwo kurkowe na pamiątkę spotkania z Ojcem Świętym w Watykanie. Siedząca figura papieża osadzona jest na kamieniu z czerwonego afrykańskiego marmuru, wieńczącym niewielki kopczyk.
Kraków, Park im. Henryka Jordana 2000 Stefan Dousa Popiersie odsłonięte w listopadzie 2000 roku.
Kraków, Seminarium ks. zmartwychwstańców (ul. ks. Pawlickiego) przed 2000? Figura Jana Pawła II klęczącego przed Chrystusem znajduje się na terenie seminarium zakonnego księży Zmartwychwstańców na Dębnikach, pomnik ten odsłonięto prawdopodobnie jeszcze przed 2000 rokiem. Tam też znajduje się kopiec Jana Pawła II.
Kraków, Cmentarz Rakowicki 2005 Czesław Dźwigaj Pomnik na Cmentarzu Rakowickim został odsłonięty kilka dni po śmierci papieża. Przedstawia Jana Pawła II klęczącego z różańcem w ręce. Na cokole widnieją daty papieskich pielgrzymek do Polski. Ustawiono go tak, by wskazywał drogę do kwatery, w której znajduje się rodzinny grobowiec Wojtyłów i Kaczorowskich. Figura autorstwa Czesława Dźwigaja została odlana już w 2000 roku, jednakże ze względu na dyskusję, jaką wywołał projekt odsłonięcia pomnika żyjącego Papieża na cmentarzu, pomysł odsunięto w czasie.
Kraków, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia 2006 Witold Cęckiewicz Pomnik został odsłonięty 27 maja 2006 roku w czasie pielgrzymki do Polski papieża Benedykta XVI. Jest to 4,5-metrowej wysokości figura przedstawiająca papieża wypuszczającego z prawej dłoni gołębia pokoju, w lewej trzymająca pastorał.
Kraków, Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie 2007 Czesław Dźwigaj Pomnik na placu przed kościołem św. Michała Archanioła i św. Stanisława na Skałce, odsłonięty 3 listopada 2007, upamiętnia wizytę Jana Pawła II w klasztorze w 1979 roku. Głównym fundatorem jest krakowskie bractwo kurkowe
Kraków, klasztor na Skałce 2008 Wincenty Kućma z zespołem Posąg Jana Pawła II jest jedną z siedmiu figur wchodzących w skład Ołtarza Trzech Tysiącleci, stojącego obok kościoła paulinów.
Kraków, kaplica św. Małgorzaty i św. Judyty 2008 Pomnik Jana Pawła II przed kaplicą na Salwatorze stanął w 2008 roku. Pomnik Jana Pawła II – Kościół św. Małgorzaty SalwatorPomnik Jana Pawła II – napis -Kościół św. Małgorzaty Kraków – Salwator
Kraków, Wawel 2008 Kazimierz Gustaw Zemła 3-metrowy pomnik przed katedrą wawelską poświęcił 12 października 2008 kardynał Stanisław Dziwisz. Projekt wzbudził kontrowersje w środowisku historyków sztuki i konserwatorów, którzy wyrażali wątpliwości wobec idei kolejnego pomnika papieża, miejsca jego ustawienia, projektu Gustawa Zemły i braku konkursu w tej sprawie[25][26].
Kraków, opactwo Cystersów w Mogile 2008[27] Marek Kordyaczny[27] Pomnik przed kościołem Matki Boskiej Wniebowziętej i św. Wacława w Mogile został poświęcony 14 września 2008 przed kard. Stanisława Dziwisza[27].
Kraków, kościół Matki Bożej Królowej Polski 2009 Carlo Balljana Pomnik „Jan Paweł II-Wiatr Nadziei” odsłonięty został 16 października 2009. Znajduje się w KrakowieNowej Hucie, w dzielnicy XVI Bieńczyce, przy ul. Obrońców Krzyża 1 na osiedlu Złota Jesień. Odlana z brązu figura Jana Pawła II stoi na wapiennym głazie. Autorem rzeźby jest Włoch Carlo Balljana. Pomnik został odsłonięty został przez kardynała Stanisława Dziwisza 16 października 2009[28].
Kraków, kościół św. Mikołaja z Tolentino Wojciech Batko Popiersie.
Kraków, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy Drewniana figura.
Kraków, Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się” 2016 Władysław Dudek rzeźba z brązu wysokości 3,5 m poświęcona i odsłonięta 12 czerwca 2016[29].
Krotoszyn 2005 Pomnik Jana Pawła II w Krotoszynie został odsłonięty i poświęcony w 2005 r., który został usytuowany w pobliżu kościoła św. Andrzeja Boboli przy ul. Jerzego Popiełuszki w Krotoszynie. Monument został poświęcony przez biskupa Diecezji Kaliskiej ówczesnego Stanisława Napierałę. Koncepcję postaci świętego stworzył Czesław Dźwigaj, autor licznych pomników Ojca Świętego krakowski rzeźbiarz i profesor ASP. Na postumencie znajduje się herb papieski oraz słynny cytat papieski "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi".
Legnica
Leżajsk 2000 Marian Konieczny
Licheń Stary
Lublin, Katolicki Uniwersytet Lubelski 1983 Jerzy Jarnuszkiewicz[30] Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego
Ludźmierz
Lwówek Śląski 2014
Łęki Górne
Łowicz
Milicz, kościół pw. św. Andrzeja Boboli
Niegowić, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Pomnik w pierwszej parafii Karola Wojtyły
Nowy Sącz
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Olecku 17 października 2007[31] Anna Drozd-Tutaj Na tablicach znajdują się cytaty z przemówienia papieża Jana Pawła II podczas wizyty w Ełku 8.06.1999 roku.
Opatówek 2008 Pomnik Jana Pawła II w Opatówku został odsłonięty w dniu 16 października 2008 roku i poświęcony przez księdza Jana Ludwiczaka, dyrektora seminaryjnej biblioteki w Kaliszu. Monument został usytuowany obok kościoła parafialnego pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa w Opatówku. Pomnik powstał dzięki staraniom księdza proboszcza miejscowej parafii Władysława Czamara i jego parafian.
Opoczno 2006 Odsłonięcie pomnika nastąpiło 2 kwietnia 2006 r., a jego poświęcenia dokonał ks. kard. Stanisław Dziwisz 17 kwietnia 2008 r. Monument stoi przed wejściem do kościoła NMP Królowej Polski przy ul. Granicznej w Opocznie.
Piekary Śląskie
Płock
Poznań, kościół św. Karola Boromeusza na Winogradach 2016
Prudnik, Plac Farny 2010 Marian Molenda[32] Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego, naprzeciwko kościoła św. Michała Archanioła
Prudnik, kościół Miłosierdzia Bożego 2011 Pomnik z cokołem w stylu nagrobkowym ma ok. 3 m wysokości[33]
Racibórz
Radziechowy (k. Żywca) Czesław Dźwigaj Część stacji V Golgoty Beskidów
Rewal
Rokitno, bazylika Matki Bożej Rokitniańskiej
Rybnik
Sandomierz
Sanok, kościół Przemienienia Pańskiego czerwiec 2011 Marek Maślaniec i Agnieszka Świerzowicz Inicjatorem i donatorem był były prałat ks. Adam Sudoł. Odlewnikiem był Karol Badyna. Inskrypcja brzmi: Bł. Jan Paweł II, Papież. 1978-2005[potrzebny przypis]
Siedlce, Skwer im. Jana Pawła II
Sosnowiec, Plac im. Papieża Jana Pawła II 2006 Jan Funek Pomnik Jana Pawła II w Sosnowcu[34]
Starogard Gdański (kościół św. Mateusza) 2004[35] Dariusz Syrkowski[35]
Starogard Gdański (kościół św. Wojciecha)
Suwałki
Szczecin
Szczepanów, bazylika św. Marii Magdaleny i św. Stanisława
Świebodzice
Święta Lipka, bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny Krystyna Fałdyga-Solska i Bogusław Solski Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego
Tarnowskie Góry 2006[36] Artur Lubos[36] Zakon Posługujących Chorym (Ojcowie Kamilianie)[36]
Tarnów 1981 Bronisław Chromy Pierwszy pomnik w Polsce wykonany przez polskiego artystę. Ulokowany na starym mieście obok prezbiterium bazyliki.
Toruń 2007 Stanisław Radwański Pomnik znajduje się w centrum miasta, na terenie Jordanek, u zbiegu Alei Jana Pawła II i Wałów gen. Władysława Sikorskiego.

Toruń 2014 Giennadij Jerszow Pomnik Jana Pawła II znajduje się na terenie Radia Maryja. Ustawiony przez Fundację „Lux Veritatis” w 2014 roku.
Trzebnica, bazylika i sanktuarium sw. Jadwigi
Ustrzyki Dolne, kościół św. Józefa Robotnika 2020
Wadowice 2006 Maksymilian Biskupski[20] Pomnik podobny do pomnika Jana Pawła II w Dukli[20].
Warszawa, ul. Ateńska
Warszawa, kościół Wszystkich Świętych Warszawa, kościół Wszystkich Świętych, pomnik papieża Jana Pawła II
Włocławek
Wrocław, kościół św. Maurycego 2014 Stanisław Wysocki Pomnik został uroczyście odsłonięty przez abp Józefa Kupnego 26 października 2014 r.
Wrocław, kościół św. Henryka
Zabawa, Sanktuarium bł. Karoliny Kózkówny
Zielona Góra 2006 Pomnik Jana Pawła II został poświęcony i odsłonięty 16 października 2006 roku. Stoi na palcu przy kościele Ducha Świętego przy ul. Bułgarskiej. Inicjatorem powstania pomnika było miasto Zielona Góra
Żyrardów

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kazimierz S. Ożóg, Jan Paweł II w rzeźbie pomnikowej po 2005 roku. Próba diagnozy zjawiska, „Rzeźba Polska” t. XIII: Rzeźba w Polsce (1945-2008), red. Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Bartłomiej Gutowski, s. 153.
  2. a b Witold Mrozek: Papież gigant, papież tancerz, pół papieża. Atlas pomników Jana Pawła II. OKO.press, 26 września 2020. [dostęp 2020-12-15].
  3. Kultowy Jan Paweł II. wp.pl, 25 kwietnia 2014. [dostęp 2020-12-15].
  4. 800 Janów Pawłów. Onet.pl, 27 kwietnia 2011. [dostęp 2020-12-15].
  5. Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Jana Pawła II w Polsce w latach 1980–2005, Głogów 2007, s. 31 i n.
  6. Swój pierwszy polski pomnik Jan Paweł II przywiózł do ojczyzny sam
  7. Kazimierz S. Ożóg, Papież jak krasnal. Pomniki na rozdrożu, „Orońsko” 2005, nr 4, s. 52-55.
  8. Kazimierz S. Ożóg, Biblioteka Świętego Pielgrzyma w Głogowie – rzecz o słowie w publicznym dziele sztuki, [w:] Język. Religia. Tożsamość, t. II, red. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Grzegorz Cyran, Gorzów Wlkp. 2008, s. 319-328.
  9. „Pokaż swój krzyż” - akcja w obronie krzyża na pomniku św. Jana Pawła II. Onet Wiadomości. [dostęp 2017-12-18].
  10. Brak, Najnowsze słownictwo polskie, Maciej Czeszewski (red.) [online], 8 stycznia 2020.
  11. a b Grzegorz Rzeczkowski, Pomnikoza. Kolejne wcielenie polskich mitów i obsesji [online], polityka.pl, 2017 [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  12. Pomnikoza. Jak się wylewa dziecko z kąpielą [online], Więź [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  13. Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2021-01-08].
  14. Śmieszy cię pomnik Jana Pawła II? To poczytaj, co mówi o nim sam jego autor [online], rozrywka.blog - Cyfrowy styl życia, 25 września 2020 [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  15. Redakcja, Przedziwne pomniki papieża Jana Pawła II. Część z kontrowersyjnych dzieł jest także w województwie śląskim [online], Dziennik Zachodni, 3 października 2020 [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  16. Pomniki papieża. Atlas dziwnych upamięnień Jana Pawła II [online], oko.press [dostęp 2021-01-08].
  17. TOP 7 najbrzydszych pomników Jana Pawła II [ZDJĘCIA] [online], gazetapl [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  18. Polska ma bekę z pomników JP2, i słusznie. Dlaczego papieskie pomniki są takie brzydkie? [online], Noizz, 24 września 2020 [dostęp 2021-01-08] (pol.).
  19. Kronika parafialna.
  20. a b c Wyborcza. [dostęp 2020-12-29].
  21. Małgorzata Raczkowska: Papieski pomnik zamiast czołgu. Otwarty Przewodnik Krajoznawczy. [dostęp 2020-12-05].
  22. Pamięć o nienasyconej przełęczy. Dziennik Polski, 2004-09-10. [dostęp 2020-12-05].
  23. Pomnik poświęcony walkom o Przełęcz Dukielską. Foto Polska. [dostęp 2020-12-05]. (pol.).
  24. Groń Jana Pawła II - pomnik papieża. panoramy.zbooy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-29)]..
  25. Rafał Romanowski, Małgorzata Skowrońska, Papieski pomnik budzi kontrowersje, Gazeta Wyborcza Kraków, 07-08-2008.
  26. Rafał Romanowski, Małgorzata Skowrońska, Co dalej z wawelskim pomnikiem papieża?, Gazeta Wyborcza Kraków, 07-08-2008, Małgorzata Skowrońska, Pomnik Papieża: tak, ale niekonwencjonalny, Gazeta Wyborcza Kraków, 08-08-2008, Rafał Romanowski, Kto wiedział o pomniku papieża na Wawelu?, Gazeta Wyborcza Kraków, 17-08-2008.
  27. a b c Strona opactwa cystersów w Mogile.
  28. Dawid Hajok, Małgorzata Skowrońska: Pomnik papieża: z ziemi włoskiej do Nowej Huty. gazeta.pl, 2009-10-29. [dostęp 2010-08-20].
  29. Montaż pomnika św. Jana Pawła II. [dostęp 2016-06-10].
  30. Jerzy Jarnuszkiewicz, culture.pl.
  31. Olecko - Pomnik Papieża Jana Pawła II. Atrakcje turystyczne Olecka. Ciekawe miejsca Olecka [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2024-04-25].
  32. Krzysztof Strauchmann, W Prudniku odsłonięto pomnik papieża Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego [online], Nowa Trybuna Opolska, 10 września 2010 [dostęp 2022-06-01] (pol.).
  33. Grzegorz Weigt, Tygodnik Prudnicki – Pomniki papieskie: 2 x Prudnik [online], tygodnikprudnicki.pl, 1 czerwca 2011 [dostęp 2022-06-01].
  34. Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Sosnowiec: poświęcenie kalendarium pontyfikatu i barki na Placu Papieskim [online], eKAI, 10 listopada 2010 [dostęp 2024-06-16].
  35. a b Z brązu i plastiku [online], Tczew Nasze Miasto, 14 maja 2004 [dostęp 2021-10-11] (pol.).
  36. a b c mk: Papież cierpiący. Polska Press Oddział Śląsk, 2006-05-15. [dostęp 2018-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Wydawnictwa ciągłe i prasa
  • Irena Grzesiuk-Olszewska, Pomniki Papieża Jana Pawła II w Polsce, „Życie Chrześcijańskie w Polsce”, 1988, nr 10.
  • Dorota Jarecka, Dlaczego większość pomników Papieża jest brzydka, rozm. z Kazimierzem Ożogiem, „Angora” 2005, nr 19, s. 52-53.
  • Dorota Jarecka, Pomnikowy wysyp, rozm. z Kazimierzem Ożogiem, „Gazeta Wyborcza”, 2005, nr 92, s. 18.
  • Laudański Roman, Pomnik od ręki, czyli pomnikomania, rozm. z Kazimierzem Ożogiem, „Gazeta Pomorska” 2005, nr 99, s. 7,28.
  • Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Jana Pawła II, „Pro Patria” 2002, nr 2, s. 16-17, fot.
  • Kazimierz S. Ożóg, Rzeźba jest trudna. O najciekawszych pomnikach Jana Pawła II, „Ethos” 2004, nr 3, s. 299-314, fot.
  • Kazimierz S. Ożóg, Opowieści rzeźby, „Nawias” 2006, s. 98-107.
  • Kazimierz S. Ożóg, Papież jak krasnal. Pomniki na rozdrożu, „Orońsko” 2005, nr 4, s. 52-55.
  • Małgorzata Subotić, Wierni stawiają monumenty, „Rzeczpospolita” 2005, nr 84, s. 5.
Wydawnictwa zwarte i książkowe
  • Michał Jagosz, Pomniki Jana Pawła II, [w:] Papież Słowianin - zwiastun nadziei, red. A. Dobroński, Toruń 2000.
  • Janina Jaworska, Artyści Polscy o Papieżu, Kielce 1996.
  • Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Papieża w polskich sanktuariach [w:] Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku, red. Joanna Lubos-Kozieł, Jerzy Gorzelik, Joanna Filipczyk i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 169-185.
  • Kazimierz S. Ożóg, Miedziany Pielgrzym. Pomniki Jana Pawła II w Polsce w latach 1980–2005, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie 2007 (publikacja dostępna także na: ART-Dok).
  • Kazimierz S. Ożóg, Pomniki Jana Pawła II – kilka problemów zjawiska [w:] Prolegomena. Materiały Spotkania Doktorantów Historyków Sztuki, Kraków 13-15 X 2003, Kraków 2005, s. 183-192.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]