Poziewnik dwudzielny
Wygląd
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
poziewnik dwudzielny | ||
Nazwa systematyczna | |||
Galeopsis bifida Boenn. Prodr. Fl. Monast. Westphal. 178 1824[3] | |||
Synonimy | |||
|
Poziewnik dwudzielny (Galeopsis bifida Boenn.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Występuje na rozległych obszarach Europy i północnej Azji – od Francji i Wysp Brytyjskich, poprzez Turcję, region Kaukazu, Rosję, po Mongolię, rozległe obszary Chin, Korei i Japonię. Zawleczony rośnie także w Ameryce Północnej[4]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Roślina zielna o łodydze zwykle do 0,6, czasem do 1 m wysokości, tęga, ze zgrubieniami pod węzłami (widocznymi tylko w stanie świeżym – po zasuszeniu się kurczą)[6]. Łodyga, zwłaszcza na zgrubieniach z kłującymi szczecinkami, poza tym także z nielicznymi, przylegającymi, jedwabistymi włoskami. Włoski gruczołowate rzadko obecne[7].
- Liście
- Na ogonkach długości do 2,5 cm, o blaszce jajowatej do lancetowatej, do ok. 8 cm długości i 4 szerokości, szczeciniasto owłosionej. Wierzchołek blaszki zaostrzony, brzeg karbowano-piłkowany, nasada zwężająca się[6].
- Kwiaty
- Zebrane w nibyokółkach w szczytowej części pędu. Kwiaty wsparte przysadkami długości 3-6 mm o kolczastych brzegach i długim kolcu na szczycie. Kielich zrosłodziałkowy, długości ok. 1 cm, z nierównymi łatkami działek o kształcie trójkątnym, na końcach z długimi ośćmi. Korona grzbiecista, dwuwargowa, o rurce długości ok. 8 mm[6], a całkowitej długości 1–1,5 cm[7]. Różnej barwy dominującej – białej, żółtej, brudnopurpurowej, czerwonej lub fioletowej[7][6], zwykle z żółtą plamą w gardzieli i rysunkiem na trójdzielnej wardze dolnej. Jej środkowa łatka jest ciemniejsza od bocznych, zwykle wyraźnie wycięta na końcu, z brzegami silnie podwijającymi się po przekwitnieniu[7].
- Owoce
- Rozłupnie rozpadające się na cztery pojedyncze rozłupki, jajowato trójgraniaste, brązowe[6].
-
Kwiatostan
-
Kwiat z sercowatym wycięciem wargi dolnej
-
Węzeł z włoskami szczeciniastymi i przylegającymi
- Gatunki podobne
- Bardzo podobny jest poziewnik szorstki G. tetrahit różniący się większymi kwiatami (od 1,5 do 2 cm długości), ze środkową łatką wargi dolnej kwadratową, a nie podługowatą, niewyciętą lub słabo wyciętą na końcu i zawsze o brzegach płaskich. Na łodydze występują też zwykle u tego gatunku włoski gruczołowe[7].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do października[7].
Rośnie zwykle jako chwast na polach uprawnych, poza tym w widnych lasach i na skrajach lasów, na zrębach, w zaroślach, na przydrożach i siedliskach ruderalnych[7][6]. W polskich górach sięga do 1367 m n.p.m.[7], a w Azji do 4000 m n.p.m.[6]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-12-22] (ang.).
- ↑ a b Galeopsis bifida Boenn.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2020-12-22].
- ↑ Galeopsis bifida Boenn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-12-22].
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 246, ISBN 83-915161-1-3 .
- ↑ a b c d e f g Galeopsis bifida Boenninghausen. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2020-12-22].
- ↑ a b c d e f g h Maria Sychowa: Galeopsis L., Poziewnik. W: Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i Ziem Ościennych. T. XI. Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1967, s. 130-131.
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 41037
- EoL: 579601
- EUNIS: 174586
- Flora of China: 200019676
- Flora of North America: 200019676
- FloraWeb: 2527
- GBIF: 5341303
- identyfikator iNaturalist: 55967
- IPNI: 447034-1
- ITIS: 32496
- NCBI: 572113
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-85339
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:447034-1
- Tela Botanica: 28753
- identyfikator Tropicos: 17600076
- USDA PLANTS: GABI3
- CoL: 3F3WS