Roxanne Dunbar-Ortiz
.jpg) Roxanne Dunbar-Ortiz (2010) | |
| Data i miejsce urodzenia |
10 września 1938 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
historyczka, pisarka, aktywistka, profesorka |
Roxanne Dunbar-Ortiz (ur. 10 września 1938 w San Antonio) – amerykańska historyczka, pisarka, profesorka i aktywistka mieszkająca w San Francisco. Napisała książki takie jak „Blood on the Border: A Memoir of the Contra Years”[1], „Red Dirt: Growing up Okie”[1] czy „Outlaw Woman: A Memoir of the War Years”[1]. Wykłada na Uniwersytecie Kalifornijskim[2].
Aktywizm
[edytuj | edytuj kod]Od 1967 do 1974 poświęcała się całkowicie aktywizmowi w wielu miejscach Stanów Zjednoczonych, podróżowała także do Europy, Meksyku i na Kubę. Była zaangażowana w ruch wyzwolenia kobiet. Opisuje ten czas w książce Outlaw Woman: Memoir of the War Years.
W 1968 założyła Cell 16, feministyczną organizację działającą w Stanach Zjednoczonych znana ze swoich postulatów celibatu, separacji od mężczyzn i konieczności treningów samoobrony (głównie karate); jest uważana za pierwszą organizację podnoszącą kwestię feministycznego separatyzmu[3][4][5].
Ma swój wkład w antologii tekstów z 1970 pod tytułem Sisterhood is Powerful: An Anthology of Writings From The Women’s Liberation Movement pod redakcją Robin Morgan. Zbiór pism zawiera jej pracę „Female liberation as the basis for social revolution”[6].
W 1974 roku przyjęła posadę adiunktki na kierunku Native American Studies na California State University w Hayward, gdzie pomagała rozwijać wydział etnologii i women’s studies. W następstwie okupacji Wounded Knee z 1973 roku rozpoczęła działalność na rzecz Ruchu Indian Amerykańskich (AIM) i International Indian Treaty Council. Był to początek dożywotniej działalności na rzecz prawa ludów tubylczych do samostanowienia i na rzecz międzynarodowych praw człowieka.
Redagowała książkę The Great Sioux Nation opublikowaną w 1977 i zaprezentowaną jako fundamentalny dokument na pierwszej międzynarodowej konferencji Indian Ameryki mającej miejsce w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie, w Szwajcarii. Książka została wydana ponownie przez University of Nebraska Press w 2013. Po The Great Sioux Nation wydano również Roots of Resistance: A History of Land Tenure in New Mexico (1980) i Indians of the Americas: Human Rights and Self-Determination (1984). Przewodząc Institute for Native American Development na University of New Mexico redagowała również dwie antologie dotyczące rozwoju ekonomicznego Rdzennych Amerykanów.
Dunbar-Ortiz, w 1981 roku została poproszona na przyjazd do rządzonej przez sandinistów Nikaragui, aby ocenić sytuację dotyczącą własności ziemi plemienia Miskito w północno-wschodnim regionie kraju. Jej dwie wizyty w Nikaragui zbiegły się ze sponsorowaną przez Stany Zjednoczone wojną przez pośrednika mającą na celu obalenie Sandinistów – północno-wschodni region kraju graniczący z Hondurasem stał się areną działań wojennych i celem propagandy administracji Ronalda Reagana wymierzoną przeciwko Sandinistom. Podczas ponad stu wyjazdów do Nikaragui i Hondurasu monitorowała walki między sponsorowanymi przez rząd w USA Contras a Sandinistami. Opowiada o wydarzeniach z tych lat w książkach Caught in the Crossfire: The Miskitu Indians of Nicaragua (1985) i Blood on the Border: A Memoir of the Contra War (2005)[7][8].
W swojej pracy An Indigenous Peoples’ History of the United States Dunbar-Ortiz potępia osadniczy kolonializm, który zdziesiątkował populację Rdzennych Amerykanów na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Porównuje ten rodzaj religijnej bigoterii do działalności dzisiejszej Al-Kaidy. Stwierdza, że odkąd większość ziemi obecnych Stanów Zjednoczonych zostało zagarniętych przez agresję i opresję, „ludność rdzenna domaga się reparacji i restytucji”, lecz „żadna suma pieniędzy nie może zrekompensować nielegalnie przejętych ziem, szczególnie tych ziem świętych dla rdzennych ludów, niezbędne dla odzyskania społecznej spójności”[9].
Roxanne Dunbar-Ortiz pojawia się w filmie o historii feminizmu She’s Beautiful When She’s Angry[10][11].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]W 2015 roku za niektóre ze swoich książek otrzymała nagrodę American Book Award[12].
W 2017 roku otrzymała nagrodę od fundacji Lannan za wkład w nagłaśnianie kwestii społecznych rdzennych Amerykanów „przez całe swoje życie”[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Forrest Hylton, A Revolutionary Identity, „Monthly Review”, 60 (1), 2008, s. 51, DOI: 10.14452/MR-060-01-2008-05_6, ISSN 0027-0520 [dostęp 2024-12-02].
- ↑ Roxanne Dunbar-Ortiz [online], Boston Review [dostęp 2024-12-02] (ang.).
- ↑ Carlton Munson, Christine Flynn Saulnier, Feminist Theories and Social Work: Approaches and Applications, Hoboken: Taylor and Francis, 2014, ISBN 978-1-56024-945-0 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Maria Bevacqua, Rape on the public agenda: feminism and the politics of sexual assault, Boston: Northeastern University Press, 2000, ISBN 978-1-55553-446-2 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Alice Echols, Ellen Willis, Daring to be bad: radical feminism in America 1967-1975, Thirtieth Anniversary edition, American culture, Minneapolis: University of Minnesota Press, 2019, ISBN 978-0-8166-1787-6 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Catherine Kohler Riessinan, Review of Sisterhood is powerful: An anthology of writings from the women’s liberation movement., „American Journal of Orthopsychiatry”, 41 (5), 1971, s. 788–792, DOI: 10.1037/h0097626, ISSN 1939-0025 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Eran Kaplan, From Jabotinsky to Kadima, „Tikkun”, 21 (3), 2006, s. 47–50, DOI: 10.1215/08879982-2006-3018, ISSN 0887-9982 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Roberta Salper, Staging History From the Shoah to Palestine: Three Plays and Essays on WWII and its Aftermath, „Socialism and Democracy”, 35 (2–3), 2021, s. 433–436, DOI: 10.1080/08854300.2022.2023936, ISSN 0885-4300 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Pamela J. Stewart, ''An Indigenous Peoples’ History of the United States'', Roxanne Dunbar-Ortiz, Beacon Press, Boston, MA, 2014. 296 pp. $16.00 (Paperback), „Journal of Labor and Society”, 22 (3), 2019, s. 695–702, DOI: 10.1111/wusa.12439, ISSN 2471-4607 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ Thomas Doherty (red.), She’s Beautiful When She’s Angry, „Journal of American History”, 102 (3), 2015, s. 974–976, DOI: 10.1093/jahist/jav508, ISSN 0021-8723 [dostęp 2024-12-10].
- ↑ The Women [online], She’s Beautiful When She’s Angry [dostęp 2024-12-10] (ang.).
- ↑ a b Roxanne Dunbar-Ortiz [online], Lannan Foundation [dostęp 2024-12-02] (ang.).