Stan wojny
Stan wojny – instytucja prawna uregulowana w III konwencji haskiej w 1907 roku. Przewiduje wypowiedzenie wojny i określone skutki w stosunku do państw obcych, a także – poprzez instytucję stanu wojennego – skutki w stosunkach wewnętrznych państwa. Stan wojny nie jest równoznaczny z walką orężną[1].
W Polsce uchwałę o wprowadzeniu stanu wojny podejmuje Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, a jeśli ten nie może zebrać się na posiedzenie, o stanie wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwała taka może być podjęta jedynie w przypadku zbrojnej agresji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciw agresji[2]. Stan wojny jest skierowany do agresora i społeczności międzynarodowej, stanowi podstawę do rozpoczęcia działań zbrojnych. Przerwa w walce jest rozejmem. Zakończenie stanu wojny następuje zwykle przez zawarcie pokoju[3][4][5], przy czym decyzję podejmuje Sejm RP. Stan wojny nie pociąga za sobą bezpośrednich skutków dla sytuacji wewnętrznej państwa, chyba że zostanie dodatkowo wprowadzony stan wojenny[6]. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny (w sądownictwie) mogą być ustanowione tylko na czas wojny, co jednoznacznie stwierdza Art. 175 ust. 2 Konstytucji RP.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stan wojny a stan wojenny – zagadnienia formalno-prawne. rocznikbezpieczenstwa.dsw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-07)]. s. 147n.
- ↑ art. 116 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 r.
- ↑ Brak w prawie międzynarodowym jednoznacznych reguł zakończenia wojny. Zakazane jest zawojowanie. (Rozpoczęcie i zakończenie działań wojennych. Okupacja wojenna. Neutralność wojenna). III Konwencja genewska z 1949 w art. 118 przewiduje, że zwolnienie i repatriacja jeńców następuje bezzwłocznie po zakończeniu działań zbrojnych, wcześniejsze umowy wymagały w tym celu zawarcia pokoju (1899 i 1907) lub rozejmu (1929).
- ↑ Czasem państwa w jednostronnym akcie uznają zakończenie stanu wojny, np. Uchwała Rady Państwa z 18 lutego 1955 stan wojny między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemcami uznaje się za zakończony (M.P. z 1955 r. nr 17, poz. 172).
- ↑ Możliwa jest też deklaracja wielostronna, np. 19 października 1956 w Moskwie przedstawiciele ZSRR i Japonii podpisali deklarację o zakończeniu stanu wojny bez zawarcia pokoju. Joint Declaration signed at Moscow, on 19 October 1956 (United Nations Treaty Series, Volume 263 s. 99 - 117). Por. Wielokrotny koniec wojny, Rosyjsko-japoński spór o Wyspy Kurylskie.
- ↑ art. 228 i następne Konstytucji RP