Szapoklak
Szapoklak (od fr. chapeau claque[3]) – cylinder o specjalnej konstrukcji, pozwalającej na złożenie go na płasko[4].
Wygodniejszy od zwykłego cylindra, obciągnięty lśniącym jedwabiem, używany był przez mężczyzn na przełomie wieków XIX i XX, jako element stroju wizytowego i balowego. We Francji, gdzie nazywano go też „kapeluszem mechanicznym”, stał się popularny w 1823[5]. Składające się i rozkładające po naciśnięciu sprężyny szapoklaki przyjęły się od 1834 w Polsce[6].
Wprowadzony do uroczystego stroju kominiarza w XIX wieku, używany był jako element uniformu mistrza kominiarskiego[7].
Szapoklak był i nadal bywa charakterystycznym atrybutem scenicznym – m.in. Krzysztofa „Grabaża” Grabowskiego oraz nakryciem głowy Staruszki Szapoklak, bohaterki serii radzieckich filmów lalkowych o Kiwaczku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ szapoklak, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-03-03].
- ↑
szapoklak [w:] Słownik języka polskiego [online], PWN [dostęp 2022-03-03].
- ↑ Od „kapelusz” (chapeau) i dźwiękonaśladowczego claque – klaśnięcie, klaps, puknięcie (Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Muza, 2001, s. 480).
- ↑ Iwona Kienzler: Dwudziestolecie międzywojenne. Tom 45: Savoir-vivre. Warszawa: Edipresse Polska/Bellona, 2014, s. 127.
- ↑ François Boucher: Historia mody. Warszawa: Arkady, 2006, s. 347. ISBN 83-213-4231-0.
- ↑ Anna Sieradzka: Tysiąc lat ubiorów w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2003, s. 151, ISBN 83-213-4257-4.
- ↑ Małgorzata Szubert: Leksykon rzeczy minionych i przemijających. Warszawa: Muza, 2004, s. 262.