Przejdź do zawartości

Szparnicowce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szparnicowce
Ilustracja
Lygodium scandens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

szparnicowce

Nazwa systematyczna
Schizaeales Schimp.
Traité Paléont. Vég. 1: 674. Mar 1869[3]
Typ nomenklatoryczny

Schizaea Sm. (Schizaeaceae)

Szparnicowce (Schizaeales) – rząd paproci obejmujący 3 rodziny (w tym 2 monotypowe), 4 rodzaje i ponad 155 gatunków (z czego ponad 100 z rodzaju splątka Anemia)[4][2]. W niektórych ujęciach należące tu rodzaje łączone są w jedną rodzinę szparnicowatych Schizaeaceae[5]. Występują w całej strefie międzyzwrotnikowej[4]. U zaliczanych tu paproci charakterystyczne jest brzeżne umieszczenie zarodni, które umieszczone są zwykle na trzoneczkach i pękają podłużną szparą po jednoczesnym dojrzeniu[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna rzędu w systemie Nitta i in. (2022)[7]
paprotkowe

długoszowce Osmundales





rozpłochowce Hymenophyllales



glejcheniowce Gleicheniales





szparnicowce Schizaeales





salwiniowce Salviniales



olbrzymkowce Cyatheales




paprotkowce Polypodiales






Pozycja w systemie Smitha i in. (2006)[4] oraz PPG I (2016)[2]

Rząd w obrębie paproci stanowiący grupę siostrzaną dla kladu obejmującego rzędy: olbrzymkowce, salwiniowce i paprotkowce.

paprotkowe

długoszowce Osmundales




rozpłochowce Hymenophyllales




glejcheniowce Gleicheniales




szparnicowce Schizaeales




salwiniowce Salviniales




olbrzymkowce Cyatheales



paprotkowce Polypodiales








Podział rzędu według Smitha i in. (2006)[4] oraz PPG I (2016)[2]

W obrębie rzędu wyróżnia się trzy rodziny, spośród których klad bazalny stanowią wężówkowate:

szparnicowce

Lygodiaceaewężówkowate




Anemiaceaesplątkowate



Schizaeaceaeszparnicowate




Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland, 2010. [dostęp 2011-02-02]. (ang.).
  4. a b c d Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
  5. Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 35. ISBN 978-1842466346.
  6. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Wyd. t. 2, wydanie 10. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 279–281. ISBN 83-01-10951-3.
  7. Nitta J.H. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].