Przejdź do zawartości

Tarcica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tarcica brzozowa suszona

Tarcica – asortyment drzewny powstały w wyniku przetarcia drewna okrągłego w sposób indywidualny bądź grupowy (decyduje liczba równocześnie pracujących pił) na pilarkach: ramowych (trakach), taśmowych bądź tarczowych. Ze względu na stopień obróbki tarcice dzielą się na:

  • tarcicę nieobrzynaną – o obrobionych dwóch powierzchniach równoległych, krawędzie boczne są obłe (bez obróbki); otrzymywana jest przez przetarcie jednokrotne na trakach (piłach tartacznych),
  • tarcicę obrzynaną – o obrobionych czterech płaszczyznach i krawędziach czoła[1].

Produkcja i suszenie tarcicy

[edytuj | edytuj kod]

Tarcica jest produkowana w tartakach, znajdujących się zwykle w pobliżu bazy surowcowej. W zakładzie tartacznym są wyodrębnione są: skład surowca, hala tartaczna i skład tarcicy. Skład surowca służy nie tylko do przejęcia i magazynowania drewna dostarczonego z lasu a także jego konserwacji w odpowiednich warunkach.

Obracając kłodę na traku (pilarce) można uzyskać tarcicę o różnych układach słoja. Rozróżnia się dwa rodzaje przetarcia: blokowe i mieszane. W pierwszym wszystkie sztuki tarcicy, stanowiące materiał główny, mają jednakową grubość. W przetarciu mieszanym materiałem głównym jest tarcica różnej grubości. Najgrubsze sztuki tarcicy pozyskuje się wtedy ze środkowych części kłody, w miarę oddalania się od jej środka - uzyskuje się tarcicę coraz cieńszą[2].

tarcica blokowa przy suszarni do drewna
Tarcica dębowa przetarta blokowo

Aby tarcica mogła być wykorzystywana w dalszej obróbce stolarskiej powinna być wysuszona. Zanim tarcica trafi do komory suszarniczej, zazwyczaj sezonowana jest przez okres od kilku tygodni do ponad roku w sztaplach. Zabieg ten pozwala na redukcję naprężeń występujących w świeżo przetartym drewnie. Sezonowanie zmniejsza też zjawisko paczenia się drewna[3][4] Najczęściej do suszenia tarcicy wykorzystywane są suszarnie komorowe (konwencjonalne), rzadziej suszarnie próżniowe.

Aby tarcica suszona zachowywała stabilność we wnętrzach ogrzewanych budynków, zależnie od gatunku drewna, powinna mieć wilgotność 7-12%. Aby tarcica zachowała niską wilgotność, po suszeniu powinna być przechowywana w suchym magazynie[5][3].

Podział w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Według Polskich Norm, w zależności od wymiarów otrzymanych elementów, tarcice dzielą się na następujące sortymenty:

  • deski – elementy o grubości 19–45 i szerokości 75–250 mm,
  • bale – elementy o grubości 50–100 i szerokości 100–250 mm,
  • listwy – elementy o przekroju poprzecznym od 12/24 do 29/70 mm,
  • łaty – elementy o przekroju poprzecznym od 38/63 do 75/140 mm,
  • krawędziaki – elementy o przekroju od 100/100 do 175/175 mm,
  • belki – elementy o przekroju od 200/200 do 275/275 mm.

Powyższe wymiary dotyczą gatunków iglastych. Wymiary gatunków liściastych są zbliżone.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. tarcica, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-01-31].
  2. Joanna Stępień, Charakteryzowanie materiałów drzewnych i pomocniczych 742[01].O1.03, wyd. Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007, styczeń 2022.
  3. a b http://www.pcez-bytow.pl/download/plk/ii-4-tydzien-suszenie-drewna.pdf
  4. Gonet, B., and K. Moskal. "Zmiany naprężeń w drewnie sezonowanym." Sylwan 130.10 (1986).
  5. TELEYKO Tarcica suszona dla stolarzy, drewno konstrukcyjne skład. TELEYKO new. [dostęp 2022-01-31].