Thornton Wilder

Thornton Wilder
	; Thornton Wilder (1948)
Imię i nazwisko	Thornton Niven Wilder
Data i miejsce urodzenia	17 kwietnia 1897 ; Madison
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1975 ; Hamden
Narodowość	Amerykanin
Język	angielski
Alma Mater	Uniwersytet Yale, Uniwersytet Princeton
Dziedzina sztuki	powieść, dramat
	Ważne dzieła
	Most San Luis Rey; Kabała; Idy marcowe; Nasze miasto;
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Pulitzera: 1928 Most San Luis Rey, 1938 Nasze miasto, 1943 The Skin of Our Teeth; National Book Award: 1968 The Eighth Day;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Thornton Niven Wilder (ur. 17 kwietnia 1897 w Madison, zm. 7 grudnia 1975 w Hamden w stanie Connecticut)^[1] – amerykański powieściopisarz i dramaturg.

Życiorys

Jego ojciec, Amos Parker Wilder, był dyplomatą. Kilka lat dzieciństwa Thronton spędził w Chinach, gdzie jego ojciec był konsulem. Miał brata Amosa Nivena Wildera, który był duchownym i poetą, a także 3 siostry: Charlotte Wilder, Isabel Wilder, Janet Wilder Dakin^[2].

Studiował na Uniwersytecie Yale i Uniwersytecie Princeton oraz w Akademii Amerykańskiej w Rzymie. Przez kilka lat był nauczycielem języka francuskiego w Lawrenceville School w Lawrenceville. Ponadto wykładał na Uniwersytecie Chicagowskim i Uniwersytecie Harvarda. Jako ochotnik brał udział w I i II wojnie światowej. Za swoje dokonania wojskowe otrzymał Brązową Gwiazdę i Legię Zasługi. Służbę zakończył w randze podpułkownika US Air Force.

Zmarł wskutek zawału serca^[3]. Został pochowany na cmentarzu Mount Carmel w Hamden^[1].

Życie prywatne

Choć Wilder nigdy nie przyznał się do homoseksualizmu^[3] ani publicznie, ani w swojej korespondencji i pisarstwie, powszechnie było wiadomo, iż przez pewien czas pozostawał w związku z Samuelem Stewartem^[4], pisarzem, rysownikiem i tatuażystą, którego prace miały przeważnie charakter pornograficzny.

Wilder prowadził aktywne życie towarzyskie. Do jego przyjaciół należeli m.in. Gertrude Stein, Ernest Hemingway, Willa Cather, Russel Wright (twórca sztuki użytkowej) i Montgomery Clift.

Przez ostatnie lata życia Wilder mieszkał w Hamden ze swoją siostrą, Isabel, publicystką i recenzentką literacką.

Twórczość

Pisarstwo Wildera – zarówno prozatorskie, jak dramaturgiczne – wykraczało poza obręb dominującej wówczas w literaturze amerykańskiej tendencji naturalistycznych^[5]. W znacznym stopniu bowiem nawiązywało do klasycznego humanizmu. Naczelnym tematem jego twórczości jest poszukiwanie sensu istnienia człowieka, sensu ukrytego – zdaniem Wildera – w tajemnicy życia, której nie są w stanie wyjaśnić do końca ani religia, ani nauka^[5].

W 1928 odniósł sukces (również finansowy) dzięki swojej drugiej powieści: Most San Luis Rey, która przyniosła mu Nagrodę Pulitzera. Nagrodę tę zdobył potem jeszcze za dramaty: Nasze miasto (1938) i Niewiele brakowało… (1943), a National Book Award za powieść: The Eighth Day (1968).

Wilder był także tłumaczem; przełożył z francuskiego sztuki André Obeya i Jean-Paula Sartre’a. Napisał także libretta do opery The Long Christmas Dinner Paula Hindemitha i opartej na jego sztuce – The Alcestiad Louise Talmy. W jego dorobku literackim znalazł się również scenariusz do filmu kryminalnego W cieniu podejrzenia (1943), którego twórcą był Alfred Hitchcock, ulubiony reżyser Wildera.

Wybrane utwory

Powieści

1926 The Cabala (Kabała)
1927 The Bridge of San Luis Rey (Most San Luis Rey)
1930 The Woman of Andros (Kobieta z wyspy Andros)
1935 Heaven’s My Destination
1948 Ides of March (Idy marcowe)
1967 The Eighth Day (Ósmy dzień tworzenia)
1973 Theophilus North

Sztuki

1920 The Trumpet Shall Sound
1928 The Angel That Troubled the Waters (Anioł, który zmącił wody)
1931 The Long Christmas Dinner (Długi świąteczny obiad)
1938 Our Town (Nasze miasto); The Merchant of Yonkers
1942 The Skin of Our Teeth (Niewiele brakowało…)
1954 The Matchmaker (Pośredniczka matrymonialna) [na jej podstawie powstał musical Hello, Dolly!]
1962 Plays for Bleecker Street

Przypisy

↑ ^a ^b Find A Grave – Thornton Wilder (ang.) [dostęp 2011-09-25].
↑ The Wilder Family [online], Thornton Wilder [dostęp 2022-07-16] (ang.).
↑ ^a ^b Thornton Wilder w bazie Notable Names Database (ang.)
↑ Gay Bears • The Hidden History of the Berkeley Campus – Thornton Wilder. sunsite.berkeley.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-14)]. (ang.). [dostęp 2011-09-25].
↑ ^a ^b Mały słownik pisarzy angielskich i amerykańskich. Wiedza Powszechna, 1971, s. 524–526.

Bibliografia

Mały słownik pisarzy angielskich i amerykańskich, Wiedza Powszechna, 1971

[FAG-1] Find A Grave – Thornton Wilder (ang.) [dostęp 2011-09-25].

[2] The Wilder Family [online], Thornton Wilder [dostęp 2022-07-16] (ang.).

[NNDB-3] Thornton Wilder w bazie Notable Names Database (ang.)

[GB-4] Gay Bears • The Hidden History of the Berkeley Campus – Thornton Wilder. sunsite.berkeley.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-14)]. (ang.). [dostęp 2011-09-25].

[SPAiA-5] Mały słownik pisarzy angielskich i amerykańskich. Wiedza Powszechna, 1971, s. 524–526.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]