Upowszechnianie postępu w rolnictwie

Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem Postęp w rolnictwie .

Uzasadnienie: Pojęcia wydają się toższame, wystarczy jeden artykuł o postępie w rolnictwie

Upowszechnianie postępu w rolnictwie – proces przekazywania wiedzy, umiejętności, zdolności poznawczych, a także kształtowania zainteresowań i doskonalenia działalności praktycznej. Upowszechnianie postępu w rolnictwie polskim zdeterminowane jest właściwościami rolnictwa jako działu gospodarki narodowej, odbywającej się na dużych przestrzeniach, przy rozproszeniu terytorialnym, a jednocześnie przy dużej liczby podmiotów działających w sferze rolnictwa oraz jednostek organizacyjnych zainteresowanych wdrażaniem swoich produktów i doświadczeń.

Pojęcie upowszechnianie postępu w rolnictwie

Według Czesława Maziarza – upowszechnianie postępu w rolnictwie obejmuje swoim zakresem^[1]:

podnoszenie kwalifikacji zawodowych rolników i kadry inżynieryjno-technicznej;
przekazywanie aktualnych wiadomości o nowych osiągnięciach nauk rolniczych i wytworach przemysłu obsługującego rolnictwo;
kierunki i zasady polityki rolnej;
popularyzowanie wiedzy, rozpowszechnianie informacji naukowej i technicznej;
udzielanie rolnikom fachowej pomocy w racjonalnym kierowaniu gospodarstwem rolnym;
podejmowanie działań mających na celu praktyczne wprowadzenie różnorodnych elementów postępu gospodarczego i kulturalnego.

Według Wenancjusza Kujawińskiego – działalność upowszechnieniowa to sterowany przez publiczne rolnicze organizacje doradcze przekaz innowacji od źródła ich powstania do miejsca pełnego ich zastosowania w gospodarstwach rolników^[2]. Do zadań działalności upowszechnieniowej należy:

udostępnianie rolnikom informacji o innowacjach;
organizacja i realizacja właściwych form kształcenia w ramach procesu szkolenia zawodowego pozwalających pogłębić wiadomości o innowacjach;
przygotowanie rolników do praktycznego ich zastosowania

Charakterystyka upowszechniania postępu w rolnictwie

Powstające przed I wojną światową na ziemiach polskich stowarzyszenia i towarzystwa rolnicze, stawiały przed sobą za cel szerzenie wiedzy i postępu rolniczego^[3]. Realizacja celów i zadań przyjmowała postać pogadanek, szkoleń czy spotkań; a ponadto podejmowania działalności wydawniczej w postaci czasopism rolniczych, broszur, kalendarzy, ulotek czy plakatów. Funkcję propagatorską spełniały wystawy, głównie zwierząt gospodarskich oraz rolnicze stacje doświadczalne, które w zakresie swojego działania zachęcały rolników do uprawy nowych roślin czy pokazywały nowe sposoby hodowli zwierząt.

Odnotowano także zręby edukacji rolniczej w postaci szkolnictwa typu wyższego (Dublany, Żabikowo, Puławy), poprzez szkolnictwo średnie (Czernichów, Bojanowo, Sobieszyn), do szkolnictwa typu niższego (Pszczelin, Kruszynek, Mirosławiec, Sokołówek itp.^[4]

W okresie międzywojennym upowszechnianie postępu rolniczego opierało się na izbach rolniczych, kółkach rolniczych, kołach gospodyń wiejskich, spółdzielczości rolniczej, stacjach doświadczalnych oraz na szkolnictwie rolniczym 5).

W ramach ludowych szkół rolniczych nauczyciel zawodu w okresie zimowych nauczał, natomiast w okresie wiosenno-letnim wcielał się w rolę agronoma społecznego^[5]. Upowszechnianie postępu rolniczego obejmowało wszelkie poczynania oświatowe, zawodowe i gospodarcze, które zmierzały do unowocześnienia rolnictwa i utrzymanie produkcji rolniczej na określonym poziomie^[6]^[7].

Upowszechnianie postępu w rolnictwie w ramach polityki rolnej z 1956.

Reaktywowanie kółek rolniczych, kół gospodyń wiejskich, spółdzielczości rolniczej, a także służby agronomicznek sprzyjało procesowi upowszechnianiu postępu rolniczego^[8]. Ogólny nadzór i koordynację nad upowszechnianiem postępu rolniczego sprawowało Ministerstwo Rolnictwa^[9]. Jednostkę koordynująca stanowił resortowy ośrodek informacji przy Centralnej Bibliotece Rolniczej. Badania naukowe były popularyzowane przez zakłady upowszechniania postępu rolniczego w ramach branżowych ośrodków informacji w instytutach naukowo-badawczych^[10]. Natomiast przy wyższych szkołach rolniczych powstały ośrodki rozwoju postępu technicznego^[11].

Uchwałą Rady Ministrów z 1956 r. przy prezydiach wojewódzkich radach narodowych powołano rolnicze rady naukowo-techniczne^[12].

Do zakresu działania rady naukowo-technicznej należało:

dokonywanie oceny stanu rolnictwa i jego rezerw oraz ustalanie podstawowych środków niezbędnych do podniesienia produkcji rolnej danego rejonu;
dokonywanie oceny kierunków i wyników prac naukowo-badawczych oraz skuteczności propagandy rolniczej z punktu widzenia potrzeb rozwoju rolnictwa;
opiniowanie projektów planów naukowo-badawczych, gospodarczo-finansowych i inwestycyjnych oraz sprawozdań RRZD z działalności zakładu i wyników corocznych badań;
opiniowanie projektów zastosowania w praktyce osiągnięć nauki, doświadczeń innych rejonów oraz przodujących doświadczeń praktyki;
opiniowanie projektów planów doszkalania pracowników nauki.

Celem wdrażania nauki i dostosowania jej do potrzeb praktyki rolniczej, na wniosek Ministra Rolnictwa powołano szereg specjalistycznych stacji, jak^[10]:

Na szczeblu powiatu za upowszechnianie postępu uczyniono agronoma gromadzkiego (potem agronoma gminnego), zatrudnionego w powiatowym związku kółek rolniczych (w gminie).

W upowszechnianiu postępu rolniczego brały udział^[13]:

służby poradnictwa surowcowego spółdzielczości mleczarskiej;
służby surowcowo-plantacyjne przemysłu rolno-spożywczego; –
służby organizatorów obsługi rolnictwa gminnych spółdzielni „Samopomoc Chłopska”.

Współczesny kształt upowszechniania postępu w rolnictwie

Kierunki upowszechniania postępu w rolnictwie ustala Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi za pośrednictwem Centrum Doradztwa Rolniczego.

Do zadań Centrum Doradztwa Rolniczego należy^[14]:

tworzenia i prowadzenia centralnego systemu informacji i bazy danych na potrzeby doradztwa rolniczego;
organizowanie szkolenia, pokazów, seminariów i konferencji oraz inne przedsięwzięcia w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz rolnictwa ekologicznego;
koordynuje zadania w zakresie rolnictwa ekologicznego wykonywane przez wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego;
upowszechnia wyniki badań naukowych w praktyce rolniczej.

Zadania wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego

Z kolei do zadań wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego w zakresie upowszechniania postępu rolniczego należy:

prowadzenie działalności informacyjnej wspierającą rozwój produkcji rolniczej;
prowadzenie działalności w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich;
upowszechniania metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska;
podejmowania działania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, ekologicznego i funkcjonalnego urządzania gospodarstwa rolnego;
upowszechniania rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz prowadzą promocję wsi jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku;
współdziałania w realizacji zadań wynikających z programów rolnośrodowiskowych oraz programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych;
prowadzenia analizy przemian w zakresie poziomu i jakości produkcji rolniczej i funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz upowszechniają wyniki tych analiz w pracy doradczej.

Upowszechnianie postępu rolniczego przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Do upowszechniania postępu rolniczego zobowiązane były jednostki organizacyjne podległe i nadzorowane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w tym:

Jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi mają wpisane do swoich statutów zadania wdrażania i upowszechniania postępu w rolnictwie. Wśród nich

Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych;

Jednostki organizacyjne nadzorowane przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Jednostki organizacyjne nadzorowane przez Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi mają wpisane do swoich statutów zadania wdrażania i upowszechniania postępu w rolnictwie. Wśród nich

Przypisy

↑ Czesław Maziarz, Podstawy ogólne metodyki doradztwa rolniczego, Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny, Kraków 1975.
↑ Wenancjusz Kujawiński, Metodyka doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Poznaniu, Poznań 2009, ISBN 978-83-60232-27-9.
↑ Wiktor Bronikowski, Drogi postępu chłopa polskiego, PINGW, Puławy 1934.
↑ Stefan Surzycki, Rozwój wiedzy rolniczej w Polsce, Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Kraków 1928.
↑ Dz.U. z 1920 r. nr 62, poz. 398: Ustawa z dnia 9 lipca 1920 r. o ludowych szkołach rolniczych.
↑ Władysław Grabski, Reforma agronomii społecznej, PINGW, Warszawa 1928.
↑ Wiktor Bronikowski, Agronomia społeczna jako środek polityki rolniczej, PINGW, Warszawa 1938.
↑ Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1964.
↑ Mała Encyklopedia Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1963.
↑ ^a ^b Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1984.
↑ Bogdan Wawrzyniak, Kierunki rozwoju teorii i badan nad doradztwem rolniczym, w: Metodyczne i dydaktyczne problemy doradztwa rolniczego w akademiach rolniczych, Akademia Techniczno-Rolnicza, Bydgoszcz1986.
↑ Uchwała nr 88 Prezydium Rządu z dnia 22 lutego 1956 r. w sprawie powołania rolniczych rejonowych zakładów doświadczalnych oraz rolniczych rad naukowo-technicznych przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych.
↑ Bogdan Wawrzyniak, Doradztwo i postęp w rolnictwie polskim, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2003, ISBN 83-88115-77-4.
↑ Dz.U. z 2024 r. poz. 76: Ustawa z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego.

[1] Czesław Maziarz, Podstawy ogólne metodyki doradztwa rolniczego, Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny, Kraków 1975.

[2] Wenancjusz Kujawiński, Metodyka doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Poznaniu, Poznań 2009, ISBN 978-83-60232-27-9.

[3] Wiktor Bronikowski, Drogi postępu chłopa polskiego, PINGW, Puławy 1934.

[4] Stefan Surzycki, Rozwój wiedzy rolniczej w Polsce, Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Kraków 1928.

[5] Dz.U. z 1920 r. nr 62, poz. 398: Ustawa z dnia 9 lipca 1920 r. o ludowych szkołach rolniczych.

[6] Władysław Grabski, Reforma agronomii społecznej, PINGW, Warszawa 1928.

[7] Wiktor Bronikowski, Agronomia społeczna jako środek polityki rolniczej, PINGW, Warszawa 1938.

[Encyklopedia-8] Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1964.

[9] Mała Encyklopedia Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1963.

[PWRiL-10] Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1984.

[11] Bogdan Wawrzyniak, Kierunki rozwoju teorii i badan nad doradztwem rolniczym, w: Metodyczne i dydaktyczne problemy doradztwa rolniczego w akademiach rolniczych, Akademia Techniczno-Rolnicza, Bydgoszcz1986.

[12] Uchwała nr 88 Prezydium Rządu z dnia 22 lutego 1956 r. w sprawie powołania rolniczych rejonowych zakładów doświadczalnych oraz rolniczych rad naukowo-technicznych przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych.

[13] Bogdan Wawrzyniak, Doradztwo i postęp w rolnictwie polskim, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2003, ISBN 83-88115-77-4.

[14] Dz.U. z 2024 r. poz. 76: Ustawa z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]